Στην εποχή μας, η βία είναι ένα θέμα που έρχεται πολύ συχνά στο προσκήνιο, είτε μέσω των ειδήσεων, της τηλεόρασης, των κοινωνικών δικτύων, είτε ακόμα και στο σχολείο. Ως γονείς, είναι σημαντικό να βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει τις πληροφορίες που λαμβάνει. Η συζήτηση για τη βία δεν είναι εύκολη, αλλά είναι αναγκαία για την ψυχολογική ευημερία και ασφάλεια του παιδιού. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για το πώς να προσεγγίσετε το θέμα.
1. Δημιουργήστε ένα ασφαλές περιβάλλον για συζήτηση
Πριν ξεκινήσετε τη συζήτηση, είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι το παιδί νιώθει ασφαλές και άνετο να εκφράσει τις σκέψεις και τους φόβους του. Προσπαθήστε να είστε ανοιχτοί και υποστηρικτικοί, ώστε το παιδί να καταλάβει ότι μπορεί να σας εμπιστευτεί. Αν αντιληφθείτε ότι το παιδί έχει εκτεθεί σε σκηνές βίας στο σχολείο ή μέσα από τα μέσα ενημέρωσης, είναι κρίσιμο να το ρωτήσετε τι σκέφτεται και πώς νιώθει.
2. Προσαρμόστε τη συζήτηση στην ηλικία του παιδιού
Η ηλικία και το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού πρέπει να καθορίσουν τον τρόπο που θα μιλήσετε για τη βία. Για παράδειγμα:
Παιδιά προσχολικής ηλικίας: Μιλήστε με απλό και κατανοητό τρόπο, χωρίς πολλές λεπτομέρειες που μπορεί να τα τρομάξουν. Χρησιμοποιήστε λόγια όπως “μερικές φορές οι άνθρωποι κάνουν λάθος πράγματα, αλλά υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που μας προστατεύουν”.
Παιδιά σχολικής ηλικίας: Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά μπορεί να κατανοούν τη βία πιο καθαρά και να έχουν απορίες σχετικά με αυτήν. Είναι σημαντικό να απαντάτε στις ερωτήσεις τους με ειλικρίνεια, αλλά χωρίς να τα γεμίσετε με υπερβολική ανησυχία. Εξηγήστε τους ότι η βία δεν είναι ο σωστός τρόπος να λύνουμε προβλήματα.
Έφηβοι: Οι έφηβοι έχουν συνήθως πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες μέσω των social media και της τηλεόρασης. Η συζήτηση μπορεί να είναι πιο σύνθετη, με έμφαση στις κοινωνικές αιτίες της βίας και την ανάγκη για επίλυση των συγκρούσεων με ειρηνικά μέσα.
3. Αναλύστε τις πηγές βίας που βλέπει το παιδί
Τηλεόραση και ειδήσεις
Τα παιδιά εκτίθενται συχνά σε βίαιες σκηνές μέσω της τηλεόρασης ή των ειδήσεων. Είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τι βλέπουν τα παιδιά σας και να τα βοηθάτε να κατανοούν το περιεχόμενο. Αν δουν μια βίαιη σκηνή, εξηγήστε τους ότι αυτό που βλέπουν δεν είναι ο κανόνας και ότι η τηλεόραση συχνά μεγεθύνει τις καταστάσεις για δραματικό αποτέλεσμα.
Κοινωνικά δίκτυα (social media)
Η αλόγιστη χρήση των κοινωνικών δικτύων μπορεί να εκθέσει τα παιδιά σε ανεξέλεγκτο περιεχόμενο, πολλές φορές βίαιο. Είναι σημαντικό να συζητάτε με τα παιδιά σας για το τι βλέπουν και με ποιον μιλάνε στα social media. Ρωτήστε τους αν έχουν δει κάτι που τους προβλημάτισε ή τους έκανε να νιώσουν άβολα. Αν χρειαστεί, βοηθήστε τα να κατανοήσουν πώς να διαχειρίζονται τέτοιες καταστάσεις και να αποφεύγουν βίαιο περιεχόμενο.
4. Μιλήστε για τη βία στο σχολείο
Τα παιδιά μπορεί να αντιμετωπίσουν περιστατικά βίας στο σχολείο, είτε ως θεατές είτε ακόμα και ως θύματα ή θύτες. Είναι σημαντικό να τα ενθαρρύνετε να σας μιλούν για ό,τι συμβαίνει στο σχολείο και να αναγνωρίζετε σημάδια άγχους ή φόβου.
Αν το παιδί σας βιώσει ή δει βία στο σχολείο, εξηγήστε του ότι η βία δεν είναι αποδεκτή και ότι πάντα υπάρχει η δυνατότητα να ζητήσει βοήθεια από έναν ενήλικα, όπως οι δάσκαλοι ή οι σύμβουλοι του σχολείου. Βοηθήστε το να αναπτύξει δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων χωρίς βία.
5. Προωθήστε την ενσυναίσθηση και την κατανόηση
Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα για την πρόληψη της βίας. Διδάξτε στο παιδί σας να κατανοεί και να σέβεται τα συναισθήματα των άλλων. Μιλήστε για τις συνέπειες της βίας, όχι μόνο για τα θύματα, αλλά και για τον ίδιο τον θύτη. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα μάθει να διαχειρίζεται τον θυμό και τις συγκρούσεις χωρίς να καταφεύγει στη βία.
6. Εξηγήστε τη διαφορά μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας
Τα παιδιά συχνά δυσκολεύονται να διαχωρίσουν τη βία που βλέπουν στην τηλεόραση, στα βιντεοπαιχνίδια ή στα social media από την πραγματική ζωή. Εξηγήστε τους ότι πολλά από αυτά που βλέπουν είναι φανταστικά και δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματική ζωή. Ταυτόχρονα, τονίστε ότι η πραγματική βία έχει σοβαρές συνέπειες και δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται επιπόλαια.
7. Δώστε το παράδειγμα
Τα παιδιά μαθαίνουν από τις πράξεις των γονέων τους. Αν θέλετε να αποτρέψετε τη βία, θα πρέπει και εσείς να δείχνετε πώς να διαχειρίζεστε τις συγκρούσεις με ψυχραιμία και σεβασμό. Η καθημερινή σας συμπεριφορά προς τους άλλους μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο παράδειγμα για το παιδί σας.
Η συζήτηση για τη βία με τα παιδιά είναι ένα δύσκολο, αλλά απαραίτητο κομμάτι της γονεϊκότητας. Με την κατάλληλη καθοδήγηση, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να κατανοούν τη βία, να αναγνωρίζουν τους κινδύνους της και να αντιδρούν με υγιείς τρόπους. Μέσα από την ανοιχτή επικοινωνία, την ενσυναίσθηση και τη διδασκαλία ειρηνικών λύσεων, μπορούμε να τα εξοπλίσουμε με τα εργαλεία που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας.
Στέλλα Πλιούκα
MSc Ψυχολόγος – Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια
