Ο Άγιος Νικόλαος Χαλκιδικής είναι ίσως το μοναδικό χωριό της Ελλάδας, που ενώ είναι ορεινός τόπος , έχει να προσφέρει στους επισκέπτές του, τριάντα και πλέον χιλιόμετρα ακρογιαλιάς και γαλάζιας θάλασσας…
Ο οικισμός του Αγίου Νικολάου έχει βαθιές ρίζες στον χρόνο… ίχνη κατοίκισης υπάρχουν στο ύψωμα Βέτρυνος, νοτιοδυτικά του σημερινού χωριού και ανάγονται στην προϊστορική ακόμη περίοδο…
Η περιοχή του Αγίου Νικολάου κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Ίχνη προϊστορικών οικισμών έχουν εντοπισθεί στις περιοχές Βέτρυνος νοτιοδυτικά του σημερινού χωριού και στην περιοχή Άγιος Γεώργιος βορειοδυτικά του χωριού, όπως αναφέρεται και σε αγιορείτικα έγγραφα του 1300.
Την ίδια εποχή κατοικούνταν και η περιοχή Πύργος βορειοανατολικά του χωριού, που τα κλασικά χρόνια εξελίχθηκε σε πολιτισμό με την ονομασία ‘’Σίγγος’’ από όπου πήρε το όνομα του και ο Σιγγιτικός Κόλπος.
Ο Άγιος Νικόλαος σήμερα…
Το σημερινό χωριό δημιουργήθηκε από την συνένωση οικισμών στις περιοχές Πύργος, Άγιος , ‘’Φουρνεία’’…
Το όνομά του ο τόπος το οφείλει στη μονή Αγίου Νικολάου του Χρυσοκαμάρου, μετόχι της μονής Ξενοφώντος του Άγίου Όρους, από τον 14ο αιώνα, της οποίας ερείπια σώζονται μέχρι και σήμερα…
Οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου συμμετείχαν στους απελευθερωτικούς και εθνικούς αγώνες των Ελλήνων. Στην επανάσταση της Χαλκιδικής το 1823 και στην επανάσταση του 1854 με τον Καρατάσο Δ. όπου χάθηκε το σύνολο του ανδρικού πληθυσμού και λόγω της μεγάλης προσφοράς των κατοίκων στον αγώνα, ο οπλαρχηγός Καρατάσος άφησε το λάβαρό του στο χωριό όπου φυλάσσεται μέχρι και σήμερα στη κοινότητα.
Μεγάλη η προσφορά των κατοίκων στον απελευθερωτικό αγώνα του 1912 ενώ στη κατοχή 1941-1945 οι κάτοικοι συμμετείχαν στην αντίσταση και φυγάδεψαν πολλούς στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων με υποβρύχια που έρχονταν στο νησί Διάπορο.
Γι’ αυτήν τη προσφορά των κατοίκων υπάρχει ευχαριστήριο του πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας που φυλάσσεται και αυτό στη κοινότητα.
Αξιοθέατα της περιοχής…
Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένα χωριό που μπορείς να χαθείς στον χρόνο περιδιαβαίνοντας τα σοκάκια του…
Τα δείγματα της Λαϊκή Χαλκιδικιώτικης Αρχιτεκτονικής πολλά… Σπίτια του 19ου αιώνα εντός τού οικισμού του Αγ. Νικολάου… ξωκλήσια του Αι- Νικόλα , Αι- Γιώργη, του Όρμου της Παναγίας, τον εγκαταλειμμένο ναό της Αγίας Τριάδας, την Αγία Παρασκευή και τον ιερό ναό του Αγ. Γεωργίου.
Εδώ στα Β.Δ. του χωριού, θα συναντήσουμε την παλαιότερη σωζόμενη κοινόχρηστη βρύση κτίσμα του 1626 την «Τσέσμα»… αλλά και τον Πύργο όπου υπάρχουν ευρήματα της Ι.Μ. του Αγ. Νικολάου του Χρυσοκαμάρου από τον 14ο αιώνα.
Η παράδοση κάνει βόλτα στις γειτονιές του χωριού…
Υπάρχουν τρεις τοπικές εορτές: του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Παρασκευής. Η μεγάλη εκκλησία τιμάται στον Άγιο Γεώργιο ενώ η δεύτερη σε μέγεθος είναι αφιερωμένη στην πολιούχο Αγία Παρασκευή.
Στο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου η Θεία Λειτουργία τελείται στο παλιό εξωκκλήσι του Αγίου στην περιοχή Δημάνια. Μετά τη Λειτουργία, ετοιμάζονται μεζέδες και ποτά που συνοδεύονται από χορούς συνοδεία ζωντανής ορχήστρας.
Άλλο εξωκκλήσι του χωριού είναι αυτό της Αγίας Μαρίνας, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από τον οικισμό, στους πρόποδες του λόφου Γκούβαλη, στο οποίο τελείται η Θεία Λειτουργία την ημέρα της εορτής της αγίας.
Στο μεγαλύτερο πανηγύρι, αυτό της πολιούχου Αγίας Παρασκευής, οι εκδηλώσεις αρχίζουν νωρίτερα από τη μέρα της μνήμης της. Κάθε βράδυ στην πλατεία στήνεται λαϊκό παραδοσιακό γλέντι με τοπικές ή ξένες ορχήστρες. Το βράδυ της παραμονής οι πιστοί αγρυπνούν στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Ανήμερα, μετά τη Θεία Λειτουργία, προσφέρεται “μπισκοτολούκουμο”.
Παρόμοια πανηγύρια με φαγητό και χορό γίνονται του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος (πρώτο Σάββατο Σαρακοστής) στον Όρμο Παναγίας και την Καθαρή Δευτέρα στην πλατεία του χωριού.
Την Τρίτη του Πάσχα γίνεται η μεγάλη λιτανεία όλων των εικόνων του Αγίου Γεωργίου. Στη στάση που γίνεται στο εξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στον Παπίδηλο, προσφέρονται κόκκινα αυγά, τυρί, ψωμί και κρασί για τους οδοιπόρους πιστούς που λιτανεύουν τα “Εικονίσματα” όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τη λιτανεία αυτή. Η παράδοση θέλει την αρχή αυτής εκδήλωσης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι κάτοικοι πήγαιναν μέχρι τον Όρμο Παναγίας με τα πόδια και καθώς έσκυβαν να προσκυνήσουν τις εικόνες που ήταν αραδιασμένες στο πεζούλι των Αγίων Θεοδώρων, αντάλαζαν μυστικά τα σχέδιά τους για την Επανάσταση. Σήμερα η διαδρομή έχει μειωθεί και περιορίζεται περιμετρικά του χωριού.
Τα έθιμα και οι παραδόσεις ζουν και καλά κρατούν στις γειτονιές του χωριού…
‘’Τα κόντηλα’’. Προτελευταία ημέρα του έτους πριν το ξημέρωμα, παρέες παιδιών ξεχύνονται στους δρόμους τραγουδώντας, δίνοντας ευχές στους νοικοκύρηδες των σπιτιών, που ανοίγουν τις πόρτες τους διάπλατα για ένα κέρασμα και μια ευχή.
Λαϊκό γλέντι κάθε ‘’καθαρή’’ Δευτέρα στην πλατεία του χωριού.
Το Σάββατο μετά την καθαρή Δευτέρα, των Αγίων Θεοδώρων λαϊκό πανηγύρι στον Όρμο της Παναγίας παράλληλα με τοπικούς αγώνες δρόμου από Αγ. Νικόλαο έως τον Όρμο.
Παραγωγή τσίπουρου με την παραδοσιακή μέθοδο για έναν μήνα περίπου, αρχίζοντας στο τέλος του πρώτου δεκαπενθήμερου του Οκτωβρίου.
Στη παραδοσιακή πλατεία της Τσέσμας στα τέλη του Οκτώβρη ανάβει το παραδοσιακό ρακοκάζανο και οι κάτοικοι γιορτάζουν την παραγωγή του οικολογικού τσίπουρου και κρασιού της περιοχής Αγίου Νικολάου και Βουρβουρούς με τη συνοδεία πλούσιων εδεσμάτων.
Στο εξωκλήσι του Αι-Γιάννη του Κλήδονα, παραμονή των γενεθλίων του, στις 23 του Ιούνη το απόγευμα οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές και καίνε το αναρριχόμενο αρωματικό φυτό ‘’δαχλύδανος’’. Σύμφωνα με το έθιμο αυτό οι κάτοικοι πηδάνε πάνω από τις φωτιές γιατί ο Αι-Γιάννης τους ξεκλειδώνει τη μοίρα τους. Ακολουθεί παραδοσιακό κουρμπάνι.
με τον Φακό της Ζωής Γανίτη…
επιμέλεια και σύνταξη κειμένων Μαίρη Στερργίου…
Πηγή: halkidiki.com / halkidiki.gov.gr / agiosnikolaos.gohalkidiki.com
