Δημοσιεύθηκε στο 18ο τεύχος του πολιτισμικού περιοδικού «Κύτταρο Ιερισσού» – Πένθιμες κωδωνοκρουσίες – Κείμενο: Χρήστος Καραστέργιος.
Η Χαλκιδική από την απελευθέρωσή της το 1912 ως τον σεισμό του 1932, ήταν μια παραμελημένη επαρχία του Ελληνικού κράτους μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ο καταστροφικός σεισμός της Ιερισσού, την έβαλε με τραγικό τρόπο στο ενδιαφέρον της πολιτικής σκηνής και την κατέστησε απαραίτητο σταθμό στην προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων (Κάτι παρόμοιο, για άλλους λόγους, ζήσαμε στο πολύ πρόσφατο παρελθόν με τον αγώνα των κατοίκων ενάντια στα μεταλλεία χρυσού).
Με αυτό τον τρόπο η Ιερισσός δέχθηκε την πρώτη επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού, του Ελευθέριου Βενιζέλου… χτυπώντας πένθιμα τις καμπάνες!!!
Οι εκλογές της 5ης Μαρτίου του 1933 ήταν απότοκο της πολιτικής αστάθειας της εποχής. Στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση 5 μήνες πριν, στις 25 Σεπτεμβρίου 1932, παραμονή του καταστρεπτικού σεισμού, η Ιερισσός ψήφισε: Λαϊκούς 362, Φιλελεύθερους 23, ΚΚΕ 5, Κονδυλικούς 4, κτλ.
Ο σεισμός της 26ης Σεπτεμβρίου έφερε τους κατοίκους του οικισμού σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο χειμώνας τους βρήκε στα παραπήγματα με υποδομές ακόμα ανύπαρκτες και το μέλλον αβέβαιο.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία έγινε η επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού. Να πως την περιγράφει μία εφημερίδα της εποχής:
Εφημερίδα: «Μακεδονικά Νέα», Πέμπτη 2 Μαρτίου του 1933
«ΠΩΣ ΥΠΕΔΕΧΘΗΣΑΝ ΟΙ ΙΕΡΙΣΣΩΤΑΙ ΤΟΝ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΟΥ
ΜΕ ΠΟΙΑ ΜΕΣΑ ΩΡΓΑΝΩΘΗ Η ΥΠΟΔΟΧΗ
ΨΥΧΡΟΤΗΣ-ΠΕΝΘΙΜΟΙ ΚΩΔΩΝΟΚΡΟΥΣΙΑΙ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ 1. Ἰδοὺ μία σύντομος καὶ ἀντικειμενική, πραγματική, περιγραφὴ τῆς ὑποδοχῆς τοῦ κ. Βενιζέλου εἰς Ἱερισσόν τὴν ὁποίαν μὲ τόσας τυμπανοκρουσίας και με τόσας φαντασιοπληξίας διελάλησαν αἱ Βενιζελικαί ἐφημερίδες:
Ἐν πρώτοις δι’ ἐγκυκλίου διαταγῆς τοῦ κ. Νομάρχου Χαλκιδικῆς πρὸς ἅπαντας τοὺς προέδρους κοινοτήτων καὶ τὰ κοινοτικά συμβούλια, ὑποχρεώθησαν οἱ κοινοτάρχαι καὶ κοινοτικοί σύμβουλοι Χαλκιδικῆς, να παραστοῦν εἰς τὴν ὑποδοχὴν τοῦ «Πρωθυπουργοῦ» κ. Βενιζέλου.
Δεύτερον, οἱ συναχθέντες, οὕτω καὶ μὲ διάφορα ἄλλα πειστικὰ καὶ δελεαστικὰ μέσα, εἰς τὴν παραλίαν, διὰ τὴν ὑποδοχὴν τοῦ Ψηλορείτου, προερχόμενοι ἀπὸ δέκα πέντε καὶ πλέον χωρία τῆς σεισμοπαθοῦς περιοχῆς, εἶναι ζήτημα ἂν ἀνήρχοντο εἰς 700- 800 ἀνθρώπους.
Η ΑΣΕΒΗΣ ΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ
Τρίτον, οἱ δυστυχεῖς αὐτοὶ 700 ἥ ἔστω καὶ 800 ἐπιταγμένοι σεισμοπαθεῖς καὶ ἄλλοι περίεργοι, ἔχοντες ἐπὶκεφαλῆς τοὺς δύο ἱερεῖς τῆς Ἱερισσοῦ, ἐνδεδυμένους τὰ ἱερὰ ἀμφιά των καὶ κρατοῦντας ἐπιδεικτικῶς τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον, συνώδευσαν τὸν κ. Πρωθυπουργὸν μέχρι τοῦ Πατριωτικοῦ Ἱδρύματος ὅπου ἡ ἐξέδρα ἀπὸ τῆς ὁποίας οἱ ἱερεῖς ἀνέγνωσαν τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον, ἐνῷ ὁ κ. Βενιζέλος, μὴ σεβόμενος οὔτε τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου οὔτε τὴν δοξολογίαν, ἐκάθητο μὲ τὸ ἕνα πόδι ἐπάνω εἰς τὸ ἄλλο. Ἀντιγράφουσαι τὴν ἀσεβῆ καὶ ἀπρεπῆ αὐτὴν στάσιν τοῦ κ. Πρωθυπουργοῦ, δεν ἐσηκώθησαν κατὰ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπὸ τὰ καθίσματά των καὶ αἱ δύο συνοδεύουσαι αὐτόν κυρίαι.
Κατόπιν προσεφώνησε τὸν «Μεγαλουργὸν» ἐκ μέρους τῆς κοινότητος ὁ διευθυντὴς τοῦ Δημοτικοῦ σχολείου κ. Πέτρου. Ἐπειδὴ ὅμως ὁ λόγος τοῦ κ. Πέτρου ἀντὶ να ἐξυμνῆ τὴν μεγαλοφυῖαν καὶ μεγαλουργίαν τοῦ κ. Πρωθυπουργοῦ, περιεστρέφετο εἰς τὴν καταστροφὴν καὶ τὰ θύματά της, ὁ κ. Βενιζέλος τὸν διέκοψεν ἀποτόμως εἰπὼν ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ γνωρίζει ἀπὸ τάς Ἀθήνας καὶ ἔπειτα ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς συγκεντρωμένους εἶπε:
-Τὴν 25ην Σεπτεμβρίου μὲ κατεψηφίσατε, τὴν 26ην ὁ σεισμός σᾶς κατέστρεψε!
Καὶ συνεχίζων τὴν καταπληκτικῶς ἀνάρμοστον καὶ διὰ τὸν μικρότερον πολιτικὸν ὁμιλίαν του, συνεσώρευσεν, ἀντιστάσεως μὴ οὔσης, ἀπειλὰς ἐπὶ ἀπειλῶν κατὰ τῶν κ.κ. Τσαλδάρη καὶ Κονδύλη, οἱ ὁποῖοι, εἶπεν, ἐγκατέλειψαν τὴν σεισμοπαθῆ περιφέρειαν, ἐνῶ αὐτὸς ἔκαμε τὸ πᾶν, ἀφοῦ καὶ αὐτὲς οἱ παράγκες ποὺ καθόμαστε εἷναι δικές του.
Ἀφοῦ ἐτελείωσε ὁ λόγος τοῦ κ. Βενιζέλου παρουσιάσθησαν εἰς αὐτὸν διάφορα Κοινοτικά συμβούλια καὶ κατόπιν ἤρχισεν ἡ κάθοδος πρὸς τὴν θάλασσαν, ἀφοῦ τὸ περισσότερον πλῆθος, ἀγανακτῆσαν μὲ τοὺς λόγους καὶ τὰ διάφορα τσαλίμια του, εἶχεν ἐν τῷ μεταξὺ διασκορπισθῆ.
Τὴν ἰδίαν στιγμὴν δύο κάτοικοι ἤρχισαν νά κρούουν τὸν κώδωνα τῆς ἐκκλησίας πενθίμως καὶ οὕτω οἱ Ἱερισσῶται, προπεμπομένου τοῦ Βενιζέλου, ἐκήδευσαν καὶ αὐτὸν καὶ τὸ κόμμα του.
Δέον να προστεθῇ, ὅτι τὴν ἄφιξιν τοῦ κ. Βενιζέλου συνώδευσαν καὶ ἑκατὸν σάκκοι ἀλεύρου, διὰ τοῦ ὁποίου οἱ φιλελεύθεροι φαντάζονται ὅτι θὰ ἐπηρεάσουν τοὺς Χαλκιδικεῖς καὶ θὰ βγοῦν ἀπὸ τάς ἐκλογὰς ἀσπροπρόσωποι. Τοὺς ἐκλαμβάνουν για πολὺ κουτούς καὶ μὴ δυναμένους νά γνωρίζουν ἀπὸ ποῦ προέρχονται τὰ ἄλευρα αὐτά.
Μετὰ τὴν ἀναχώρησιν τοῦ κ. Βενιζέλου, περὶ τὰ ἑκατὸν μέλῃ τοῦ Λαϊκοῦ κόμματος ἔστησαν χορὸν ζητωκραυγάζοντες ὑπὲρ τοῦ Λαϊκοῦ κόμματος καὶ τῆς Ἠνωμένης Ἀντιπολιτεύσεως.
Τὸ ἑσπέρας δέ, ἄλλο πανηγῦρι. Οἱ Ἱερισσῶται ὑπεδέχθησαν μὲ ἀγρίαν πρόγκαν καὶ μεγαλοπρεπεῖς τενεκεδοκρουσίας τοὺς Βενιζελικούς ὑποψηφίους, ἀναγκασθέντας να τραποῦν εἰς φυγὴν πρὸς τὰ Νέα Ρόδα».
Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της 25ης Σεπτεμβρίου του 1932 (μία ημέρα πριν τον σεισμό) στη Χαλκιδική. Εφημ. «ΠΑΓΧΑΛΚΙΔΙΚΗ», 2 Οκτωβρίου 1932.
Τα γεγονότα αυτά τα επιβεβαιώνει με γλαφυρότητα και ο Ιερισσιώτης Νικόλαος Ι. Μαρίνος σε ανταπόκρισή του στην αντιπολιτευόμενη τον Βενιζέλο εφημερίδα «ΤΟ ΦΩΣ». Σε εκτενές του άρθρο στις 2 Μαρτίου του 1933 με τίτλο «ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟΝ ΜΑΣ, Η ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ» και υπότιτλο «ΤΟΝ ΠΡΟΕΠΕΜΨΑΝ ΠΕΝΘΙΜΟΣ» τονίζει την ενθουσιώδη υποδοχή που επιφύλαξαν οι Ιερισσιώτες στους υποψήφιους βουλευτές της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης», Βασίλειο Βασιλικό και Αθανάσιο Τανούλα, έναντι του Βενιζέλου και των υποψηφίων του, Αγγελάκη και Ζαφειρόπουλο. Στην ίδια εφημερίδα δημοσιεύθηκε και ο ομολογουμένως όμορφος λόγος του πολιτευτή της Χαλκιδικής από τα Ριζά, Β. Βασιλικού. Ο επί σειράν ετών πολιτευτής και υπουργός, τόνισε το έργο του Τσαλδάρη για την Ιερισσό, επικρίνοντας τον Βενιζέλο για ολιγωρία και αδιαφορία προς τους σεισμοπαθείς.
Οι εκλογές της 5ης Μαρτίου έφεραν στην εξουσία τον Παναγή Τσαλδάρη, και τον Β. Βασιλικό και Α. Τανούλα να κατακτούν τις βουλευτικές έδρες της Χαλκιδικής.
