Τα πάνω κάτω φέρνει ο ορισμός του «πραγματικού αγρότη» (genuine farmer) που περιλαμβάνεται στις προτάσεις της Κομισιόν για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και θα ισχύσουν, εφόσον ψηφιστούν, από την 1η Ιανουαρίου 2022 και την πληρωμή των επιδοτήσεων του Οκτωβρίου του 2022.
Ειδικότερα, φαίνεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσανατολίζεται προς το κόψιμο των δικαιωμάτων ενίσχυσης που απολαμβάνουν όσοι είναι ιδιοκτήτες χωραφιών – πράγμα που συμβαίνει κατά κόρον στην Ελλάδα από ετεροεπαγγελματίες που δεν έχουν σχέση με τη γη και κατοικούν στην πόλη – και τα νοικιάζουν σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, χωρίς να τους μεταβιβάζουν και τα δικαιώματα ενίσχυσης.
Έτσι, βλέπουμε κυρίως νέους επαγγελματίες αγρότες να πασχίζουν να «βγουν» οικονομικά νοικιάζοντας γη και παράγοντας αγροτικά προϊόντα, χωρίς καμία επιδότηση, κυρίως επειδή δεν έχουν να δηλώσουν δική τους γη στο ΟΣΔΕ. Αντίθετα, ένα μεγάλο ποσοστό επιδοτήσεων καρπώνονται όσοι είναι ιδιοκτήτες χωραφιών και δηλώνουν τις ιδιοκτησίες τους στο ΟΣΔΕ, ωσάν να τις καλλιεργούν. Όπως είναι γνωστό, από τη μεταρρύθμιση του 2007, η Κοινή Αγροτική Πολιτική δεν απαιτεί «απόδειξη» ότι καλλιεργείς το χωράφι σου, προκειμένου να είσαι δικαιούχος επιδοτήσεων.
Αυτό το σύστημα που λειτούργησε με τη μορφή των ιστορικών δικαιωμάτων για πάνω από 13 χρόνια φαίνεται να λαμβάνει τέλος και στην Ελλάδα, με την προτεινόμενη διάταξη της Κομισιόν, που αφορά τον ορισμό του πραγματικού αγρότη και υπάρχει στα κείμενα-προτάσεις του 2018 [COM_COM(2018)0392] επί του τότε Επιτρόπου Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν:
Άρθρο 4
Ορισμοί που θα διατυπωθούν στα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ (Κοινής Γεωργικής Πολιτικής)
1. Τα κράτη μέλη θα αναφέρουν, στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ, τους ορισμούς της γεωργικής δραστηριότητας, της γεωργικής έκτασης, των επιλέξιμων εκταρίων, του πραγματικού και του νεαρού γεωργού:
α) η έννοια της «γεωργικής δραστηριότητας» ορίζεται κατά τρόπον ώστε να περιλαμβάνει τόσο την παραγωγή γεωργικών προϊόντων που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι της ΣΛΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των δενδρυλλίων περιοδικής υλοτόμησης και του βαμβακιού, όσο και τη διατήρηση της γεωργικής έκτασης σε κατάσταση που την καθιστά κατάλληλη για βόσκηση ή καλλιέργεια χωρίς προπαρασκευαστικές ενέργειες πέραν των συνήθων γεωργικών μεθόδων και μηχανημάτων·
β) ως «γεωργική έκταση» νοείται οποιαδήποτε έκταση αρόσιµης γης, µόνιµων βοσκότοπων ή µόνιµων καλλιεργειών. Οι όροι «αρόσιμες εκτάσεις», «μόνιμες καλλιέργειες» και «μόνιμοι βοσκότοποι» καθορίζονται περαιτέρω από τα κράτη μέλη εντός του ακόλουθου πλαισίου:
(i) ως «αρόσιμη γη» νοείται η γη που καλλιεργείται για φυτική παραγωγή ή εκτάσεις διαθέσιμες για φυτική παραγωγή αλλά βρίσκονται σε αγρανάπαυση, συμπεριλαμβανομένων των εκτάσεων υπό καθεστώς παύσης καλλιέργειας σύμφωνα με τα άρθρα 22, 23 και 24 του Καν. (ΕΚ) 1257/199928, με το άρθρο 39 του Καν. (ΕΚ) 1698/2005 και29 με το άρθρο 28 του Καν. (ΕΕ) 1305/2013 ή το άρθρο 65 του παρόντος κανονισμού·
(ii) ως «μόνιμες καλλιέργειες» νοούνται οι μη εναλλασσόμενες καλλιέργειες, εκτός από τους μόνιμους βοσκότοπους και τους μόνιμους λειμώνες, οι οποίες καταλαμβάνουν τη γη για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών και αποδίδουν επαναλαμβανόμενες συγκομιδές, συμπεριλαμβανομένων των φυτωρίων καθώς και των πρεμνοφυών δασών μικρού περίτροπου χρόνου·
iii) ως «λιβάδια» και «μόνιμος βοσκότοπος» (αμφότεροι αποκαλούμενοι ως «μόνιμος βοσκότοπος») νοείται η γη που δεν έχει περιληφθεί στην αμειψισπορά επί πέντε έτη ή περισσότερο και χρησιμοποιούνται για τη καλλιέργεια αγρωστωδών ή άλλων ποωδών κτηνοτροφικών φυτών με φυσικό τρόπο (με αυτοσπορά) ή με καλλιέργεια (σπαρμένο). Μπορεί να περιλαμβάνει άλλα είδη, όπως θάμνους και/ή δένδρα που προσφέρονται για βοσκή·
γ) για τους σκοπούς των παρεμβάσεων υπό μορφή άμεσων ενισχύσεων, το «επιλέξιμο εκτάριο» ορίζεται κατά τρόπο που να περιλαμβάνει οποιαδήποτε γεωργική έκταση της εκμετάλλευσης:
(i) που, στη διάρκεια του έτους για το οποίο ζητείται στήριξη χρησιμοποιείται για γεωργική δραστηριότητα ή, όταν η έκταση χρησιμοποιείται και για μη γεωργικές δραστηριότητες, χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για γεωργικές δραστηριότητες και είναι στη διάθεση του γεωργού. Όταν δικαιολογείται δεόντως για περιβαλλοντικούς λόγους, τα επιλέξιμα εκτάρια μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν ορισμένες εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για γεωργικές δραστηριότητες μόνο κάθε δεύτερο έτος.
(ii) που έδωσε το δικαίωμα στις πληρωμές βάσει του τίτλου ΙΙΙ κεφάλαιο II τμήμα 2 υποτμήμα 2 του παρόντος κανονισμού ή στο πλαίσιο του καθεστώτος βασικής ενίσχυσης ή του καθεστώτος ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης που προβλέπεται στον τίτλο III του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 και το οποίο:
– δεν ανταποκρίνεται πλέον στον ορισμό του «επιλέξιμου εκταρίου» που περιλαμβάνεται στο σημείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ ή της οδηγίας 2000/60/ΕΚ·
– για τη διάρκεια της σχετικής δέσμευσης του κάθε γεωργού, έχει αναδασωθεί σύμφωνα με το άρθρο 31 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1257/1999 ή το άρθρο 43 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 ή το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) 1305/2013 ή βάσει εθνικού καθεστώτος των οποίων οι όροι πληρούν τις διατάξεις του άρθρου 43 παράγραφοι 1, 2 και 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 ή του άρθρου 22 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 ή των άρθρων 65 και 67 του παρόντος κανονισμού·
– για τη διάρκεια της σχετικής δέσμευσης του κάθε γεωργού, τελεί υπό καθεστώς παύσης καλλιέργειας σύμφωνα με τα άρθρα 22, 23 και 24 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1257/1999, το άρθρο 39 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, το άρθρο 28 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 ή το άρθρο 65 του παρόντος κανονισμού.
Οι εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή κάνναβης είναι επιλέξιμες μόνον εάν η περιεκτικότητα των χρησιμοποιούμενων ποικιλιών σε τετραϋδροκανναβινόλη δεν υπερβαίνει το 0,2%·
δ) οι «πραγματικοί γεωργοί» ορίζονται με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν χορηγείται στήριξη σε εκείνους των οποίων η γεωργική δραστηριότητα αποτελεί απλώς ένα ασήμαντο μέρος των συνολικών οικονομικών δραστηριοτήτων τους ή των οποίων η κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα δεν είναι γεωργική, χωρίς να αποκλείεται η στήριξη των γεωργών με πολλαπλές δραστηριότητες. Ο ορισμός προσδιορίζει ποιοι γεωργοί δεν θεωρούνται πραγματικοί γεωργοί, βάσει προϋποθέσεων όπως οι δοκιμές εισοδήματος, οι εισροές εργασίας στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, το αντικείμενο της επιχείρησης ή/και η εγγραφή σε μητρώα.
ε) ως «νέος γεωργός» νοείται:
i) πρόσωπο ηλικίας 40 ετών ή νεότερο·
(ii) που διαθέτει επαρκή επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες ως υπεύθυνος της γεωργικής εκμετάλλευσης·
iii) και την κατάλληλη εκπαίδευση ή / και δεξιότητες που απαιτούνται.
Αιτιολογική έκθεση
Στην αιτιολογική έκθεση στον ορισμό του πραγματικού γεωργού αναφέρεται το παρακάτω εδάφιο:
Προκειμένου να βελτιωθούν περαιτέρω οι επιδόσεις της ΚΓΠ, η στήριξη του εισοδήματος θα πρέπει να στοχεύει στους πραγματικούς γεωργούς. Προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει κοινή προσέγγιση σε ότι αφορά αυτή τη στήριξη, θα πρέπει να καθοριστεί ένας ορισμός πλαισίου για τον «πραγματικό γεωργό» με τα ουσιαστικά στοιχεία που πρέπει να διαθέτει. Βάσει του πλαισίου αυτού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ ποιοι γεωργοί δεν θεωρούνται πραγματικοί γεωργοί βάσει προϋποθέσεων όπως οι δοκιμές εισοδήματος, η εισροή γεωργικής εργασίας, το αντικείμενο της επιχείρησης και η εγγραφή στα μητρώα. Επίσης, δεν θα πρέπει να αποκλείει τη στήριξη πολυπαραγωγών γεωργών που δραστηριοποιούνται σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις αλλά ασχολούνται και με μη γεωργικές δραστηριότητες εκτός της εκμετάλλευσής τους, καθώς οι πολλαπλές δραστηριότητές τους συχνά ενισχύουν τον κοινωνικοοικονομικό ιστό των αγροτικών περιοχών.
Τώρα, όσον αφορά τον ορισμό του Ενεργού Γεωργού που εισήχθη στην τρέχουσα ΚΑΠ (2014-2020), τα νομικά κείμενα δεν έχουν κάτι να πουν, πράγμα που σημαίνει ότι η έννοια του ενεργού γεωργού θα αντικατασταθεί από τον πραγματικό γεωργό.
Ήδη μεγάλες αγροτικές οργανώσεις της Ευρώπης ασχολούνται με τα νομικά κείμενα και έχουν τοποθετηθεί στο θέμα του ορισμού του πραγματικού γεωργού. Πρώτη η IFA, η Ιρλανδική Ένωση Αγροτών τοποθετήθηκε και είπε ότι η διάταξη βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Εξάλλου, ο κ. Χόγκαν είναι Ιρλανδός, οπότε η πρότασή του απηχούσε τις απόψεις των Ιρλανδών αγροτών, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους θέλουν να απαλλαγούν από τα ιστορικά δικαιώματα. Χαμένοι από αυτή τη διάταξη βγαίνουν ετεροεπαγγελματίες ιδιοκτήτες χωραφιών, όπως προαναφέραμε, αλλά και ετεροεπαγγελματίες αγρότες ιδιαίτερα στη Νότια Ευρώπη, όπου πολλές φορές το αγροτικό εισόδημα είναι συμπληρωματικό σε μια άλλη δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα την τουριστική δραστηριότητα, με τη λειτουργία ξενώνων, ενοικιαζόμενων δωματίων, καφενείων κ.ά. Για τη δεύτερη κατηγορία, που όντως παράγει, αλλά σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τη δεύτερη δραστηριότητα, οι Ισπανοί προτίθενται να την εντάξουν στο καθεστώς των μικρών γεωργών με τη δυνατότητα είσπραξης ενός ενιαίου ποσού ανά στρέμμα. Αντίστοιχο πρόβλημα θα υπάρξει και στην ελληνική περίπτωση, αλλά ακόμα στη δημόσια συζήτηση δεν έχει τεθεί το συγκεκριμένο θέμα. Όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν, τα αντανακλαστικά των ελληνικών αγροτικών οργανώσεων, ειδικά τώρα που είναι πιο κατακερματισμένες από ποτέ, λειτουργούν πολύ καθυστερημένα σε σχέση με τις άλλες χώρες και το ίδιο συμβαίνει με την ελληνική διοίκηση, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που ακόμα δεν έχει εκφράσει καμία πρόθεση πολιτικής σχετικά με το Στρατηγικό Σχέδιο για την ΚΑΠ μετά το 2021, τη στιγμή που οι προτάσεις της Κομισιόν είναι δημοσιευμένες από τον Ιούνιο του 2018, το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (προϋπολογισμός) της Ε.Ε. δημοσιεύτηκε μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, με τη μορφή πρότασης και ήδη χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία έχουν καταλήξει σε ένα πρώτο προσχέδιο για το πώς θα εφαρμόσουν τη νέα ΚΑΠ.
Πηγή: agro24.gr
