Ο μεγάλος Φιλόσοφος Αριστοτέλης και το Άλσος με τα διαδραστικά όργανα

ρεπορτάζ Σουζάνα Καζάκα, έρευνα-κείμενο Κατερίνα Σμυρλή
φωτογραφία -επεξεργασία Ζωή Γανίτη
παραγωγή video – xalkidiki politiki – Σουζάνα Καζάκα

Χιλιάδες επισκέπτες κατά τη θερινή περίοδο αφήνουν για μια μέρα τις παραλίες του δήμου Αριστοτέλη για να επισκεφτούν τα ορεινά σημεία του τόπου και συγκεκριμένα το Άλσος του Αριστοτέλη. Βρίσκεται στο ιστορικό χωριό των Σταγείρων, σε μια καταπληκτική τοποθεσία σε υψόμετρο περίπου 400 μ., δίπλα στα απομεινάρια του Μαχαλά, της πρωτεύουσας των Μαντεμοχωρίων. Το άλσος προϋπήρχε και η υπέροχη τοποθεσία επιλέχθηκε το 1956 για να φιλοξενήσει το επιβλητικό άγαλμα του Αριστοτέλη, έργο του γλύπτη Νικόλα, ώστε να τιμηθεί ο μεγάλος φιλόσοφος ο οποίος γεννήθηκε στα Αρχαία Στάγειρα.

Το 2003 τοποθετήθηκαν στο πάρκο τα πρωτότυπα διαδραστικά όργανα από τη Δημοτική Επιχείρηση Σταγείρων-Ακάνθου και που σήμερα διαχειρίζεται η Δημοτική Ανώνυμη Επιχείρηση του Δήμου Αριστοτέλη. Πρόκειται για πειραματικά όργανα που λειτουργούν βάσει των φυσικών νόμων οι οποίοι αναφέρονται στα συγγράμματα του Αριστοτέλη και ιδιαίτερα στο έργο του «Τα Φυσικά». Με μέριμνα της Δημοτικής Επιχείρησης τον Ιούλιο του 2015 ο αδριάντας καθαρίστηκε από ειδικό συνεργείο αναδεικνύοντας έτσι το αρχικό χρώμα και υφή του μαρμάρου Διονύσου Αττικής.

Από τότε και μέχρι σήμερα, το Άλσος είναι προορισμός για πολλά σχολεία, παιδιά και μεγαλύτερους, καθώς στον ίδιο χώρο  βρίσκεται και καφέ-εστιατόριο με θέα στον κόλπο της Ιερισσού και στο Άγιο Όρος. Υπολογίζεται ότι μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται περισσότερους από 15.000 επισκέπτες.

Ας δούμε όμως ποιά είναι τα πειραματικά όργανα που προσελκύουν τους επισκέπτες του Άλσους, Έλληνες και ξένους. Δανειζόμαστε για τον σκοπό αυτό την αναφορά που κάνει ο διαδικτυακός τόπος του δήμου Αριστοτέλη και αναφέρει αναλυτικά τα όργανα και τις ιδιότητές τους. 

• Πυξίδα: Είναι τοποθετημένη μπροστά από το άγαλμα του Αριστοτέλη και συμβολίζει το ότι η φιλοσοφία του έχει φθάσει σε όλα τα μέρη του κόσμου και είναι αφετηρία της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, παγκόσμια και κτήμα της ανθρωπότητας. Σ’ αυτήν απεικονίζονται η κατεύθυνση και η απόσταση των πιο γνωστών πόλεων στον κόσμο με σχέση με το άλσος.
• Τηλεσκόπιο: Με τα σύγχρονα τηλεσκόπια που έχουν τοποθετηθεί στα κατάλληλα σημεία, ο επισκέπτης μπο¬ρεί να εστιάσει και να απολαύσει λεπτομέρειες της φανταστικής θέας του κόλπου της Ιερισσού και της Αθωνικής χερσονήσου.
• Πρίσμα: Το λευκό φως του ήλιου πέφτει πάνω στο ειδικό πρίσμα και λόγω της διαφορετικής ταχύτητας μέσα στο γυαλί της κάθε επιμέρους ακτινοβολίας από τις οποίες συνίσταται, αναλύεται στο γνωστό μας φάσμα των «χρωμάτων της ίριδας», αφού κάθε ακτινοβολία διαφορετικού μήκους κύματος εξέρχεται με διαφορετική γωνία εκτροπής.
• Ηλιακό ρολόι: Το μεγάλο, οριζόντιο, ηλιακό ρολόι δείχνει τον ακριβή χρόνο στο σημείο όπου βρίσκεστε. Το καλοκαίρι υπάρχει διαφορά 1 ώρας και 25 λεπτών με την τρέχουσα ώρα, ενώ το χειμώνα η διαφορά είναι 25 λεπτά. Οι καμπύλες γραμμές πάνω στην πλάκα του ρολογιού είναι για να μπορεί να προσδιοριστεί ο μήνας που διανύουμε.
• Φακός: Η πινακίδα δίπλα στον φακό μας πληροφορεί ότι κάθε φωτόνιο, δηλαδή κάθε στοιχειώδες ποσό φωτεινής ενέργειας, από μόνο του έχει ελάχιστη ενέργεια, όταν όμως όλα μαζί συγκεντρωθούν σ’ ένα σημείο η ενέργεια αυτή γίνεται πολύ μεγάλη.
• Πεντάφωνο: Αποτελείται από πέντε μεγάλα κομμάτια γρανίτη τα οποία έχουν υπολογιστεί έτσι ώστε με την κρούση να παράγουν το καθένα μια διαφορετική ηχητική συχνότητα, μια διαφορετική νότα. Οι πέντε νότες αντιστοιχούν στην αρχαία πεντατονική μουσική κλίμακα.
• Οπτικοί Δίσκοι: Πειραματιζόμενοι με τους οπτικούς δίσκους θα διαπιστώσετε ότι όταν εικόνες περνούν με μεγάλη ταχύτητα μπροστά από το οπτικό μας πεδίο, το ανθρώπινο μάτι δεν τις αντιλαμβάνεται ως διαφορετικές, αλλά δημιουργεί ένα συνεχές οπτικό σύνολο, όπως όταν βλέπουμε μια ταινία. Αυτό συμβαίνει διότι η εντύπωση της εικόνας εξακολουθεί να διαρκεί ακόμα 1/16 περίπου του δευτερολέπτου πάνω στο οπτικό νεύρο, λόγω αδράνειας. Αυτή η ιδιότητα του ματιού ονομάζεται μετείκασμα. Ο κινηματογράφος στηρίζεται ουσιαστικά στην «αδυναμία» του ματιού να δει περισσότερες από 24 φωτογραφίες το δευτερόλεπτο.
• Εκκρεμές: Στο εκκρεμές οι μεγάλοι θα θυμηθούν και οι μικρότεροι θα μάθουν ότι η ενέργεια στο σύστημα που ξεκινά την ταλάντωση μεταφέρεται λόγω σύζευξης στο επόμενο σύστημα, με αποτέλεσμα το πλάτος ταλάντωσης στο πρώτο να μειώνεται και στο επόμενο να αυξάνεται.
• Υδροστρόβιλος: Στο διαφανές δοχείο με το υγρό μπορούμε να δημιουργήσουμε μια δίνη με την περιστροφή του μοχλού και να κατανοήσουμε τη δυναμική του φαινομένου, ή να το παραλληλίσουμε με την περιστροφική κίνηση του αέρα που δημιουργεί τον ανεμοστρόβιλο.
• Σφαίρες αδράνειας: Παίζοντας με τις σφαίρες αδράνειας εντυπωσιαζόμαστε πάντα με το φαινόμενο της μεταφοράς της ορμής, όταν κατά την κρούση των σφαιρών διατηρείται η αρχική ορμή και μεταφέρεται διαδοχικά διαμέσου όλων των σφαιρών για να φτάσει κάθε φορά στην τελευταία.
• Παραβολικά κάτοπτρα: Τα παραβολικά κάτοπτρα είναι τοποθετημένα σε ευθεία γραμμή, σε αρκετά μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο. Αν σταθούν δύο άτομα μπροστά σε κάθε ένα από αυτά μπορούν άνετα να συνομιλήσουν, ακόμα και αν μιλούν ψιθυριστά. Αυτό συμβαίνει διότι τα μεταφερόμενα μέσω του αέρα ηχητικά κύματα ανακλώνται στο παραβολικό κάτοπτρο και η ενέργειά τους συγκεντρώνεται στο κέντρο και ο ήχος καταλήγει ενισχυμένος στα αυτιά αυτών που παίρνουν μέρος στο πείραμα.

Στα σχέδια της Αυτοδιοίκησης είναι διαρκώς η περαιτέρω αξιοποίηση της περιοχής με στοιχεία που θα αναδεικνύουν το έργο του μεγάλου Έλληνα Φιλοσόφου Αριστοτέλη και φυσικά την ιστορία της περιοχής.