Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από διαβουλεύσεις τεσσάρων ετών, πρότεινε σήμερα την εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών στην ΕΕ αναφορικά με τα επίπεδα προστασίας των λεγόμενων «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος», δηλαδή των κατόχων πληροφοριών που αποφασίζουν να συμβάλλουν, αποκαλύπτοντάς τις, στην αποκάλυψη παράνομων δραστηριοτήτων.
«Η σημερινή πρόταση θα εξασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που καταγγέλλουν παραβάσεις του δικαίου της ΕΕ, ορίζοντας νέα, πανευρωπαϊκά πρότυπα», υπογραμμίζει σε σχετική ανακοίνωσή της η Επιτροπή, σημειώνοντας ταυτόχρονα πως «πρόσφατα σκάνδαλα, όπως το Dieselgate, τα LuxLeaks, τα Panama Papers ή οι εν εξελίξει αποκαλύψεις για την Cambridge Analytica, καταδεικνύουν ότι οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αποκάλυψη παράνομων δραστηριοτήτων που βλάπτουν το δημόσιο συμφέρον και την ευημερία των πολιτών».
Αναλυτικά η σημερινή πρόταση εξασφαλίζει πανευρωπαϊκή προστασία για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που καταγγέλλουν παραβάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στους εξής τομείς:
- των δημοσίων συμβάσεων
- των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας
- της ασφάλειας των προϊόντων
- της ασφάλειας των μεταφορών, της προστασίας του περιβάλλοντος
- της πυρηνικής ασφάλειας
- της ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών, της υγείας και της καλής μεταχείρισης των ζώων
- της δημόσιας υγείας
- της προστασίας των καταναλωτών
- της προστασίας της ιδιωτικής ζωής, της προστασίας των δεδομένων και της ασφάλειας των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών.
Η πρόταση εφαρμόζεται επίσης στις παραβάσεις των ευρωπαϊκών κανόνων ανταγωνισμού, τις παραβιάσεις και την κατάχρηση των κανόνων για τη φορολόγηση των εταιρειών και τη ζημία στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ.
Η Επιτροπή αναφέρει ότι η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία «θα καθορίσει ασφαλείς διαύλους για την υποβολή αναφορών τόσο εντός ενός οργανισμού όσο και στις δημόσιες αρχές». Θα προστατεύει επίσης τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος έναντι απόλυσης, υποβιβασμού και άλλων μορφών αντιποίνων και θα απαιτεί από τις εθνικές αρχές να ενημερώνουν τους πολίτες και να παρέχουν κατάρτιση για τις δημόσιες αρχές σχετικά με τον τρόπο χειρισμού των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος.
«Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος μπορούν να βοηθούν στον εντοπισμό, τη διερεύνηση και την επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις του δικαίου, ενώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και στο να διευκολύνουν τους δημοσιογράφους και τον ελεύθερο Τύπο να εκπληρώσουν τον θεμελιώδη ρόλο τους στις δημοκρατίες μας» υπογραμμίζει η Επιτροπή, τονίζοντας ότι γι αυτόν τον λόγο οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος χρειάζονται κατάλληλη προστασία έναντι του εκφοβισμού και/ή των αντιποίνων.
«Οι πολίτες που αποκαλύπτουν παράνομες δραστηριότητες δεν θα πρέπει να τιμωρούνται ως συνέπεια των ενεργειών τους. Στην πραγματικότητα, όμως, πολλοί εξ αυτών πληρώνουν το τίμημα με την εργασία τους, τη φήμη τους ή ακόμη και την υγεία τους» υπογραμμίζει η Επιτροπή, επισημαίνοντας ότι το 36% των εργαζομένων που ανέφεραν κάποιο παράπτωμα έπεσε θύμα αντιποίνων.
