Ένα αυξανόμενο πρόβλημα που απειλεί την ασφάλεια και το περιβάλλον της Γης αναδεικνύει νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), προειδοποιώντας πως κάθε ημέρα, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον τρεις παλιοί δορυφόροι ή τμήματα πυραύλων επιστρέφουν στην ατμόσφαιρα της Γης.
Η έκθεση για το Διαστημικό Περιβάλλον του 2024 επισημαίνει ότι μέσα στο έτος καταγράφηκαν περίπου 1.200 “άθικτες επανεισόδους” αντικειμένων, χωρίς να υπολογίζονται τα χιλιάδες μικρότερα θραύσματα. Παρότι τα περισσότερα καταστρέφονται από την τριβή με την ατμόσφαιρα, αρκετά φτάνουν μέχρι το έδαφος — πολλές φορές κοντά ή και εντός κατοικημένων περιοχών.
Το BBC, σχολιάζοντας την έκθεση της ESA, κάνει λόγο για μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση που ενδέχεται να επιδεινωθεί στο μέλλον, καθώς οι δορυφορικές εκτοξεύσεις αυξάνονται με εκθετικό ρυθμό.
Τα νούμερα είναι ανησυχητικά
Περίπου 45.700 αντικείμενα μεγαλύτερα των 10 εκατοστών περιφέρονται σήμερα σε τροχιά γύρω από τη Γη, ενώ η ESA εκτιμά πως επιπλέον 1,1 εκατομμύρια θραύσματα έχουν μέγεθος 1–10 εκατοστά, και άλλα 130 εκατομμύρια είναι ακόμη μικρότερα.
Αυτά τα “αδέσποτα” αντικείμενα αποτελούν απειλή για τους περίπου 9.300 ενεργούς δορυφόρους, από τους οποίους οι 7.000 ανήκουν στη Starlink, την υπηρεσία δορυφορικού Ίντερνετ της SpaceX, του Έλον Μασκ.
Πολλοί από αυτούς κινούνται σε χαμηλή τροχιά και έχουν επιχειρησιακή διάρκεια περίπου πέντε ετών, προτού επανεισέλθουν στην ατμόσφαιρα και καταστραφούν – όχι πάντα χωρίς συνέπειες.
Ο αστροφυσικός Τζόναθαν ΜακΝτάουελ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ δήλωσε στο Space.com πως αν η SpaceX υλοποιήσει το σχέδιο της να επεκτείνει τον αστερισμό των δορυφόρων στους 30.000, τότε ενδέχεται να έχουμε έως και 15 επανεισόδους αντικειμένων την ημέρα.
Πτώσεις πάνω σε κατοικημένες περιοχές
Η ανησυχία δεν είναι θεωρητική: στις 4 Απριλίου 2024, τρία αντικείμενα επανεισήλθαν στην ατμόσφαιρα: δύο δορυφόροι του Starlink και ο σοβιετικός δορυφόρος Kosmos 1340, εκτοξευμένος πριν από 43 χρόνια.
Τον Μάρτιο, ένα μεταλλικό εξάρτημα μεγέθους 10 εκατοστών τρύπησε τη στέγη σπιτιού στη Φλόριντα. Όπως επιβεβαίωσε η NASA, ήταν μια μπαταρία που είχε απορριφθεί από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό το 2021.
Εξάρτημα πυραύλου της SpaceX εντοπίστηκε επίσης στη Βόρεια Καρολίνα, ενώ τον Φεβρουάριο, συντρίμμια από πύραυλο διαλύθηκαν στον ουρανό της Πολωνίας, προκαλώντας πανικό.
Αόρατη απειλή για την ατμόσφαιρα
Πέρα από τον κίνδυνο πτώσης, οι επιστήμονες προειδοποιούν και για περιβαλλοντικές συνέπειες: η καύση δορυφορικών υλικών στην ατμόσφαιρα απελευθερώνει σωματίδια οξειδίου του αλουμινίου, τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στη φθορά του στρώματος του όζοντος.
Μελέτη του 2022 έδειξε ότι οι επανεισόδοι δορυφόρων εκείνης της χρονιάς αύξησαν τα επίπεδα αλουμινίου στην ανώτερη ατμόσφαιρα κατά σχεδόν 30% σε σχέση με τα φυσικά επίπεδα.
Το μέλλον των ουρανών μας
Αν και η πιθανότητα τραυματισμού ή θανάτου από διαστημικά σκουπίδια είναι προς το παρόν εξαιρετικά μικρή, μελέτη του 2022 εκτίμησε ότι ο κίνδυνος θανάτου στο έδαφος μέχρι το 2027 φτάνει περίπου το 10%, με τις πιθανότητες να αυξάνονται όσο εντείνεται η χρήση του διαστήματος.
Η ESA και άλλοι οργανισμοί εργάζονται για την εφαρμογή νέων κατευθυντήριων γραμμών, τεχνολογιών απομάκρυνσης διαστημικών σκουπιδιών και βιώσιμων στρατηγικών εκτόξευσης – ωστόσο, ο χρόνος πιέζει.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, το πρόβλημα δεν βρίσκεται εκεί ψηλά μόνο — αρχίζει πλέον να πέφτει με ταχύτητα προς εμάς.
