Με την εφαρμογή στην πράξη του νέου πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας και την έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας μέσω της οποίας θα γίνει το “ξεκαθάρισμα” χιλιάδων υποθέσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα δεδομένα αλλάζουν άρδην στο τοπίο των “κόκκινων” δανείων. Η αλλαγή σελίδας δεν θα αφορά μόνο τις σχέσεις δανειοληπτών-τραπεζών, αλλά και ολόκληρη τη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθορίζοντας την τιμολόγηση των ελληνικών NPLs στις διεθνείς αγορές.
Σύμφωνα με πληροφορίες του “Κ”, το προηγούμενο διάστημα, και εν όψει της εφαρμογής του νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας, τα ξένα funds ανέθεσαν σε εξειδικευμένες εταιρείες τη διεξαγωγή due diligence στον νέο νόμο. Το πόρισμα του ελέγχου, ο οποίος διενεργήθηκε επίσης και εν όψει των πρώτων τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, έδειξε ότι διαμορφώνονται οι συνθήκες αυξημένης τιμολόγησης για αγορές ελληνικών NPLs.
Έτσι, η 1η Ιουλίου δεν δρομολογεί μόνο την επιτάχυνση στο “ξεκαθάρισμα” των μη εξυπηρετούμενων δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών, αλλά ανοίγει και τον δρόμο για υψηλότερα τιμήματα στα “κόκκινα” δάνεια που θα βγουν προσεχώς προς πώληση, διαμορφώνοντας καλύτερες προοπτικές για τις τράπεζες και την ελληνική οικονομία.
Το ατού της επιδότησης
Ο άμεσος αντίκτυπος του νέου νόμου 4605/2019, που μπαίνει σε εφαρμογή με τα εγκαίνια της πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους την ερχόμενη Δευτέρα, αφορά πρωτίστως τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες. Όσοι από αυτούς πληρούν τα κριτήρια για να λάβουν προστασία της πρώτης κατοικίας τους θα μπορούν με “κούρεμα”, ρύθμιση, αλλά και κρατική επιδότηση του δανείου τους να λύσουν οριστικά τον βραχνά των μη εξυπηρετούμενων οφειλών τους.
Μεγάλο ατού του νόμου 4605/2019, τόσο για δανειολήπτες όσο και για τράπεζες, είναι το κίνητρο της συνεισφοράς του Δημοσίου, το οποίο θα καλύπτει μέρος της μηνιαίας δόσης του οφειλέτη όσο διαρκεί η ρύθμιση της οφειλής. Το ύψος της κρατικής επιδότησης θα κινείται από 20% έως 50%, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού και το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, και 30% ενιαία για τα επιχειρηματικά δάνεια που έχουν ως εξασφάλιση την πρώτη κατοικία.
Η παροχή της κρατικής επιδότησης είναι που επαυξάνει την προοπτική ανακτήσεων οφειλών από τις τράπεζες και αξιολογείται ως θετικό γεγονός από τους ξένους επενδυτές. Προφανώς, η κρατική επιδότηση ωφελεί πρωτίστως τον οφειλέτη δανειολήπτη, ο οποίος θα πρέπει προηγουμένως να έχει ακολουθήσει σωστά όλα τα βήματα για την υποβολή της αίτησής του στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. “Κλειδί” για τη μέγιστη προστασία του δανειολήπτη είναι η ύπαρξη φορολογικής δήλωσης για τα τελευταία εισοδήματα, αλλά και η δήλωση των τέκνων για τον προσδιορισμό της οικογενειακής του κατάστασης, καθώς αυτά δεν εμφανίζονται από τα στοιχεία του Taxis. Επίσης, ο αιτών οφειλέτης θα πρέπει να προσκομίσει ο ίδιος το πιστοποιητικό βαρών (εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης στο ακίνητο), καθώς αυτό εκδίδεται χειρόγραφα από τα αρμόδια υποθηκοφυλακεία και, άρα, δεν θα μπορεί να ανακτηθεί αυτόματα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Τα βήματα για την αίτηση
Αιτήσεις για την παροχή προστασίας της πρώτης κατοικίας θα μπορούν να υποβληθούν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019.
Οι οφειλές που θα ρυθμίζονται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα είναι προσωπικές και επιχειρηματικές οφειλές σε καθυστέρηση του αιτούντος δανειολήπτη ή τρίτου ενοχικά υπόχρεου (εγγυητής), εφόσον έχουν υποθήκη/προσημείωση υποθήκης σε πρώτη κατοικία του αιτούντος.
Η διαδικασία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη θα γίνεται σε πέντε βήματα, και συγκεκριμένα:
Βήμα 1
Εισαγωγή στην πλατφόρμα / ταυτοποίηση μέσω κωδικών Taxisnet:
α) Αυτόματη άντληση βασικών στοιχείων αιτούντος και στοιχείων οικογενειακής κατάστασης.
β) Αποστολή online ενημέρωσης σε σύζυγο / εξαρτώμενα μέλη για παροχή συναίνεσης για ανάκτηση δεδομένων τους / άρση απορρήτου.
Βήμα 2
Ανάκτηση online δεδομένων ΑΑΔE:
α) Στοιχεία εισοδημάτων (Ε1 και Ε3)
β) Στοιχεία κύριας κατοικίας από Ε1
γ) Στοιχεία ακινήτων (Ε9) και κινητών περιουσιακών στοιχείων και αξία αυτών (ΕΝΦΙΑ)
Βήμα 3
Ανάκτηση δεδομένων ΤΕΙΡΕΣΙΑ:
α) Στοιχεία καταθέσεων / χρηματοπιστωτικών προϊόντων
β) Στοιχεία βαρών / λοιπών εξασφαλίσεων
γ) Στοιχεία επιλέξιμων οφειλών και ύψος αυτών με συνοφειλέτες
δ) Στοιχεία οφειλών ανεπίδεκτων ρύθμισης
ε) Στοιχεία εμπορικής αξίας πρώτης κατοικίας από βιβλία
Βήμα 4
Καταχώριση στοιχείων/εγγράφων από αιτούντα (κατά περίπτωση):
α) Στοιχεία τυχόν λοιπών κινητών περιουσιακών στοιχείων (πολύτιμα μέταλλα κ.λπ.) ή ακινήτων σε αλλοδαπή
β) Στοιχεία οφειλών σε λοιπούς πιστωτές
γ) Πιστοποιητικό βαρών
δ) ΑΑ ΓΗΣ
ε) Έκθεση εκτιμητή (δυνητική)
στ) Ασφαλιστήριο για μεταφορικά μέσα
Βήμα 5
Προέλεγχος Επιλεξιμότητας (βάσει αυτόματων υπολογισμών του συστήματος) και Οριστικοποίηση Αίτησης (ή βεβαίωση απόρριψης αν ο αιτών οφειλέτης κριθεί μη επιλέξιμος).
Πώς δίνεται η προστασία
Για να μπορεί να υπαχθεί στον νόμο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, η αίτηση του οφειλέτη θα πρέπει να αφορά:
1) Εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο που αποτελεί την κύρια κατοικία του αιτούντος και βρίσκεται στην Ελλάδα (αποκλειστική ή κατ’ ιδανικό μερίδιο – πλήρη και ψιλή κυριότητα ή επικαρπία).
2) Είδος οφειλών: Οφειλές αιτούντος ή τρίτου ενοχικά υπόχρεου προς πιστωτικά ιδρύματα / Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων / εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, που έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
– Να έχει εγγραφεί υποθήκη/προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία.
– Να βρίσκονταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών στις 31/12/2018.
– Να μην έχει παραχωρηθεί για τις εν λόγω οφειλές εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου.
– Να μην έχουν ρυθμιστεί με άλλους νόμους (άρθ. 99 ν. 3588/2007, άρθ. 61 – 67 ν. 4307/2014, ν. 4469/2017) ή να υφίσταται εκκρεμής αίτηση ρύθμισης.
3) Ύψος οφειλών (σύνολο ανεξόφλητου κεφαλαίου + λογιστικοποιημένοι τόκοι + τυχόν έξοδα εκτέλεσης) κατά την ημερομηνία της αίτησης: α) 130.000 ευρώ ανά πιστωτή ή β) 100.000 ευρώ ανά πιστωτή αν περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια. Αν η οφειλή είναι σε αλλοδαπό νόμισμα, τα ανωτέρω ποσά διαμορφώνονται από την ισοτιμία της ημέρας αίτησης.
4) Αξία προστατευόμενης κατοικίας: α) 250.000 ευρώ ή β) 175.000 ευρώ αν περιλαμβάνονται στις οφειλές επιχειρηματικά δάνεια.
5) Οικογενειακό εισόδημα τελευταίου έτους: 12.500 ευρώ, προσαυξημένο κατά: α) 8.500 ευρώ για σύζυγο και β) 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος (μέχρι 3).
6) Κριτήριο περιουσίας (αν οι ρυθμιζόμενες οφειλές είναι μεγαλύτερες των 20.000 ευρώ): ακίνητη περιουσία οικογένειας + μεταφορικά μέσα αιτούντος και συζύγου μέχρι 80.000 ευρώ.
7) Κριτήριο περιουσίας: Καταθέσεις, χρηματοπιστωτικά προϊόντα, πολύτιμα μέταλλα (νομίσματα/ράβδοι) οικογενείας μέχρι 15.000 ευρώ.
8) Δεν έχει εκδοθεί οριστική απόφαση που απέρριψε την αίτηση του ν. 3869/2010 (Κατσέλη) για α) δόλια περιέλευση σε αδυναμία πληρωμής, β) ύπαρξη επαρκούς περιουσίας αιτούντος ή έγινε δεκτή η αίτηση του ν. 3869/2010, αλλά ο οφειλέτης εξέπεσε ή καταγγέλθηκε το σχέδιο διευθέτησης οφειλών (εκτός αν η εν λόγω απόφαση εξαφανίστηκε/αναιρέθηκε).
Η αξία των περιουσιακών κριτηρίων προκειμένου να κριθεί η επιλεξιμότητα του οφειλέτη για παροχή προστασίας της πρώτης κατοικίας ορίζεται από την αξία του ΕΝΦΙΑ ή, εάν το ακίνητο είναι εκτός σχεδίου πόλεως/οικισμού, από το ΑΑ ΓΗΣ.
Τα περιουσιακά στοιχεία θα υπολογίζονται και για τη ρύθμιση που θα λαμβάνει ο οφειλέτης. Στο στάδιο αυτό, θα υπολογίζεται η εμπορική αξία της κύριας κατοικίας, όπως είχε καταχωριστεί στα βιβλία του πιστωτή, ή δυνητικά θα προσκομίζεται έκθεση εκτιμητή ακινήτων.
Η ρύθμιση της οφειλής
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα και τις διεπαφές από την ΑΑΔΕ, τον Τειρεσία και όλες τις τράπεζες προκειμένου να μπορεί να αξιολογεί αυτόματα και με διαφάνεια την επιλεξιμότητα των δανειοληπτών που θα υποβάλλουν αίτηση για προστασία της κύριας κατοικίας.
Στους αιτούντες που θα κρίνονται επιλέξιμοι θα παρέχεται ρύθμιση που θα διαμορφώνεται στη βάση του 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Αυτό σημαίνει ότι αυτόματα θα “κουρεύεται” το ποσό του δανείου, εφόσον το ύψος του ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου (δηλ. οφειλή 130.000 ευρώ με αξία ακινήτου 100.000 ευρώ θα διαμορφώνει οφειλή προς ρύθμιση στα 120.000 ευρώ, με αυτόματο “κούρεμα” 10.000 ευρώ).
Το νέο ποσό που θα πρέπει να αποπληρώσει ο οφειλέτης θα ρυθμίζεται με επιτόκιο Euribor τριμήνου + 2% σε ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις και για χρονικό διάστημα έως 25 έτη (αρκεί να μην υπερβαίνει το 80ό έτος ηλικίας του οφειλέτη, εκτός και αν συμβληθεί εγγυητής).
Εφόσον ο οφειλέτης κριθεί επιλέξιμος, το μη εξυπηρετούμενο δάνειό του θα μπορεί μέσα σε δυόμισι μήνες να αρχίσει και πάλι να εξυπηρετείται.
Με την κοινοποίηση της οριστικής αίτησης στους πιστωτές θα ξεκινά η διαδικασία χορήγησης ρύθμισης. Μέσα σε έναν μήνα από την κοινοποίηση της αίτησης στους πιστωτές θα υπάρχει η πρόταση ρύθμισης από πιστωτή, καθώς και η πληροφορία για το εάν ο οφειλέτης δικαιούται την επιδότηση δόσης από το Δημόσιο. Στη συνέχεια, μέσα σε διάστημα ενός μηνός, ο οφειλέτης θα πρέπει να δηλώσει ποιες προτάσεις ρύθμισης αποδέχεται και ποιες απορρίπτει.
Η αποδοχή της πρότασης ρύθμισης εκ μέρους του οφειλέτη θα επέχει θέση ηλεκτρονικής υπογραφής του αναρτηθέντος σχεδίου σύμβασης. Οπότε, με αυτήν θα ξεκινά το πλάνο αποπληρωμής της οφειλής και η προστασία της πρώτης κατοικίας και ακολούθως η έναρξη καταβολής της επιδότησης της μηνιαίας δόσης από το Δημόσιο. Από την αποδοχή της πρότασης ρύθμισης μέχρι και την έναρξη καταβολής της συνεισφοράς του Δημοσίου θα μεσολαβούν 15 εργάσιμες ημέρες.
Η δικαστική οδός
Η διαδικασία, ωστόσο, ενέχει και το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, είτε διότι μπορεί να μην υποβληθεί πρόταση από τον πιστωτή είτε γιατί αυτή μπορεί να μην γίνει αποδεκτή από τον οφειλέτη. Σε αυτή την περίπτωση, η δικαστική ρύθμιση της αίτησης θα είναι μονόδρομος.
Δικαστικά θα μπορεί να προσφύγει ο αιτών οφειλέτης είτε διότι δεν κρίθηκε επιλέξιμος προστασίας από την ηλεκτρονική πλατφόρμα είτε διότι δεν επιτεύχθηκε συμφωνία με τους πιστωτές.
Αρμόδιο για την προσφυγή θα είναι το Ειρηνοδικείο του τόπου κατοικίας του αιτούντος. Η προθεσμία μέσα στην οποία αυτός θα πρέπει να κινηθεί είναι 15 εργάσιμες ημέρες από τη μη επιλεξιμότητα ή τη μη υποβολή/αποδοχή πρότασης. Η συζήτηση της προσφυγής θα πρέπει να γίνει μέσα σε 6 μήνες από την κατάθεσή της, ενώ μέσα σε 3 μήνες από τη συζήτηση θα πρέπει να εκδοθεί και η απόφαση του δικαστηρίου.
Αν το δικαστήριο αποφανθεί υπέρ του οφειλέτη, κρίνοντας ότι δικαιούται προστασία, τότε θα προχωρά κανονικά η ρύθμιση της οφειλής του με τα χαρακτηριστικά της συμφωνίας που προβλέπονται στο άρθρο 75 του ν. 4605/2019. Αν ο μη επιλέξιμος από την πλατφόρμα οφειλέτης κριθεί και μη επιλέξιμος από το δικαστήριο, τότε το δικαστήριο θα του επιβάλει την ποινή του άρθρου 105 ΚΠολΔ, δηλαδή πρόστιμο από 1.500 έως 5.000 ευρώ. Η απόφαση του δικαστηρίου θα αποτελεί εκτελεστό τίτλο για αναγκαστική εκτέλεση στη λοιπή περιουσία του αιτούντος, δηλαδή και στην κύρια κατοικία του, αν η αίτηση προσφυγής του εκπέσει.
Προσωρινή προστασία για τον οφειλέτη θα μπορεί να υπάρξει είτε αυτοδίκαιη είτε με προσωρινή διαταγή.
Αυτοδίκαιη προστασία, δηλαδή αυτοδίκαιη αναστολή του πλειστηριασμού της πρώτης κατοικίας του αιτούντος, θα υπάρχει από την κοινοποίηση της οριστικής αίτησης στους πιστωτές έως τη λήξη της διαδικασίας. Με προσωρινή διαταγή, θα μπορεί να παραταθεί από τον δικαστή η αυτοδίκαιη προστασία για τον αιτούντα που κρίθηκε επιλέξιμος αλλά δεν ρύθμισε την οφειλή του. Προϋπόθεση είναι: α) να πιθανολογείται ότι η αίτηση του οφειλέτη είναι βάσιμη, β) να πιθανολογείται ότι μέχρι την οριστική απόφαση θα έχει πλειστηριαστεί η κύρια κατοικία του και γ) η καταβολή ορισμένων ποσών. Συγκεκριμένα: α) 50% της τελευταίας ενήμερης δόσης στην περίπτωση που ο πιστωτής δεν υπέβαλε πρόταση, χωρίς να επικαλεστεί μη επιλεξιμότητα του οφειλέτη, ή β) ολόκληρη τη μηνιαία δόση της απορριφθείσας πρότασης στην περίπτωση που ο αιτών δεν αποδέχτηκε την πρόταση του πιστωτή.
Αν δεν καταβληθεί ποσό ίσο με τρεις μηνιαίες δόσεις, η προσωρινή διαταγή θα είναι ανίσχυρη για το μέλλον. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναστολή εκτέλεσης δεν εμποδίζει την επιβολή κατάσχεσης / ασφαλιστικών μέτρων στην κύρια κατοικία και τη λοιπή περιουσία του οφειλέτη, αλλά ούτε και τις προπαρασκευαστικές ενέργειες.
Πηγή: capital.gr
