Με την ετοιμολογία της λέξεως , ‘ ευαγγελισμός ‘ , ευ+αγγελία = καλή είδηση , αναφερόμαστε στο χαρμόσυνο γεγονός , της αναγγελίας του ερχομού του Χριστού, μέσω της Μαριάμ. Η πτώση του ανθρώπου, ξεκίνησε από την πρωτόπλαστη Εύα, που παράκουσε τον Θεό και ως αποτέλεσμα έφερε την φθορά του σώματος, δηλαδή τον θάνατο και την αποκοπή της Θεοκοινωνίας. Ως αποκατάσταση αυτού γεγονότος, έρχεται η εκπλήρωση της υποσχέσεως του Θεού, με σκοπό την σωτηρία του ανθρώπου. Η Μαριάμ, η νέα Εύα, που αντί για παράδεισο έχει την εκκλησία, αντί για Αδάμ έχει Χριστό και αντί για όφι έχει αρχάγγελο, θα φέρει στον κόσμο τον Θεάνθρωπο ο οποίος θα καταργήσει τον Θάνατο με την Ανάσταση. Ο Αρχάγγελος την ονομάζει Κεχαριτώμενη , δηλαδή ευλογημένη. Η ίδια , με ελεύθερη βούληση απαντά ‘ Ιδού η δούλη του Κυρίου γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου’ ( Λουκά ά 38 ) , φανερώνοντας την υπακοή της . Έτσι έρχεται η αναγγελία της συλλήψεως, χωρίς σπέρμα στη γαστέρα της Μαριάμ. Αυτό το θαυμαστό γεγονός , αρκετές γενεές αργότερα, έφερε αντιπαλότητα και αμφισβήτηση. Υπήρξε η αιρετική διαμάχη αν ήταν Παρθένος κτλ. Έτσι οι απεικονίσεις της Παναγίας είναι λιγοστές και συγκεκριμένες. Η αλλαγή και η αποκατάσταση αυτή, συμβαίνει όταν ο Άγιος Κύριλλος, διατυπώνει σε ένα πύρινο λόγο του, το δόγμα της άμωμου συλλήψεως, το οποίο το επικαιροποιεί η ΄Γ Οικουμενική Σύνοδος στην Έφεσο. Σπουδαίο γεγονός για την Χριστιανική πίστη και θρησκευτική λατρεία. Η τέχνη δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί από αυτή την εξέλιξη. Νέοι εικονογραφικοί τύποι και αντικείμενα λατρείας φέρουν στο διάκοσμο τους την Θεοτόκο.
Ο συμβολισμός της Θρησκευτικής εορτής και η σχέση της με τον απελευθερωτικό αγώνα .
Η 25η Μαρτίου, επιλέχθηκε ως επίσημη ημερομηνία έναρξη της Επαναστάσεως, εάν και αυτή είχε ξεκινήσει νωρίτερα.
Η συγκεκριμένη ημερομηνία, είχε έντονο θρησκευτικό και εθνικό συμβολισμό. Ο Ευαγγελισμός σηματοδοτεί την ενσάρκωση του Χριστού, κατ’ επέκταση την ελπίδα και την αναγέννηση. Για τους Έλληνες η Παναγία είναι η μητέρα όλων, αποτελεί το καταφύγιο της κάθε πονεμένης ψυχής.
Ο θρησκευτικός χαρακτήρας στον αγώνα ήταν έντονος , η εκκλησία στήριζε τους αγωνιστές και την επανάσταση. Η πίστη λειτουργούσε ως ενωτικό στοιχείο έναντι στο μουσουλμανικό ζυγό. Τα σύμβολα όπως ο σταυρός και η Παναγία συνδέονται με τον πόθο της ελευθερίας. Οι αγωνιστές ορκίζονταν στη Θεοτόκο και στα ιερά σύμβολα τόσο για εμψύχωση όσο και για τη δέσμευση του αγώνα. Οι επαναστάτες , πριν από τις μάχες εξομολογούνταν , κοινωνούσαν, προσεύχονταν στη Παναγία , την οποία την θεωρούσαν προστάτιδα τους αγώνα. Μιλούν για οράματα και εμφανίσεις Της, που τους καθοδηγούσε . Δεν είναι τυχαίο που και σήμερα ακούγονται φράσεις ως κατάλοιπο ότι η Παναγία μας φυλάει την Ελλάδα. Στα απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη, αναφέρει ότι η επανάσταση ξεκίνησε με την πίστη στο Χριστό. Έτσι, η Θεοτόκος συντροφεύει τους αγωνιστές και ως μητέρα όλων δίνει κουράγιο και παρηγορεί τα παιδιά της.
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ
