«Χοσάφι» ή «Χουσάφι» είναι ένα παραδοσιακό ρόφημα-γλύκισμα με υπέροχα αρώματα, το όποιο φτιάχνουν στην Άφυτο οι κυρίες του χωριού την τρίτη ημέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Πρόκειται για ένα έθιμο που αναβιώνει στο χωριό της Αφύτου από πολύ παλιά, από τότε που οι «Τρημερίτισσσες» γιαγιάδες και προγιαγιάδες του χωριού, σαν ξημέρωνε η Καθαρά Δευτέρα κρατούσαν αυστηρή νηστεία για τρεις ημέρες, χωρίς νερό και φαγητό, μέχρι που πήγαιναν την τρίτη ημέρα στην εκκλησία –στην πρώτη Προηγιασμένη– να κοινωνήσουν και να λάβουν σώμα και αίμα Χριστού. Έπειτα, αφού κοινωνούσαν, απολάμβαναν ένα ζεστό ρόφημα-γλύκισμα που οι ίδιες ετοίμαζαν εκείνα τα παλαιά χρόνια, (γεμάτο αρώματα και φρούτα) για να τις τονώσει από την τριήμερη νηστεία και να τις χαρίσει δύναμη.
Σήμερα το έθιμο αυτό αναβιώνει στην Άφυτο και πολλές είναι οι κύριες που ετοιμάζουν αυτό το υπέροχο επιδόρπιο για να γλυκαθούν και να γλυκάνουν την οικογένειά τους, αλλά και τον φιλικό περίγυρο. Μάλιστα κάθε χρόνο ο Σύνδεσμος Φίλων Λαογραφίας και Παράδοσης Αφύτου, πιστός στα ήθη και τα έθιμα του τόπου, προσφέρει αυτό το ρόφημα που μοιάζει με κομπόστα στους κατοίκους του χωριού, έξω από το προαύλιο της εκκλησίας. 
«Σήμερα τρίτη ημέρα της Σαρακοστής, μετά το τέλος της Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας, προσφέραμε στον κόσμο το παραδοσιακό ρόφημα «χοσάφι», το οποίο ο σύλλογος μας παρασκεύασε και ετοίμασε με πολύ αγάπη, όπως κάθε φορά άλλωστε», λέει η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Παράδοσης και Λαογραφίας της Αθύτου Ελένη Αθανασιάδου η οποία τονίζει πως «εδώ στην Άφυτο τιμούμε τις παραδόσεις και τα έθιμά μας έτσι όπως ακριβώς τα βρήκαμε από τους προγόνους μας».
Όπως η ίδια εξηγεί το «χουσάφι» είναι κομπόστα που περιέχει φρέσκα φρούτα και αποξηραμένα, ξηρούς καρπούς και καρυκεύματα: «Είναι μια ανάλαφρη κομπόστα που φτιάχνεται από φρούτα και νερό. Εμείς αφαιρούμε το νερό και το προσφέρουμε ξεχωριστά ως ένα αρωματικό ζεστό τσάι. Από τα φρούτα, τα μπαχαρικά και τους ξηρούς καρπούς που μένουν, προκύπτει ένα νόστιμο επιδόρπιο το οποίο το προσφέρουμε και αυτό ξεχωριστά!», σημειώνει.
Παρακάτω ακολουθεί συνταγή, για να φτιάξετε και εσείς τη δική σας κομπόστα, όπως ακριβώς οι νοικοκυρές της Αφύτου:
Υλικά συνταγής
- Μισό κιλό φρέσκα φρούτα και αποξηραμένα (δαμάσκηνα ξινά και γλυκά, σύκα, μήλα, αχλάδια, κυδώνια).
- Σταφίδες (1 φλυτζάνι).
- Ζάχαρη (4 κουτάλια της σούπας).
- Ξύλο κανέλας (προαιρετικά).
- Γαρύφαλλο
- Νερό.
Τρόπος παρασκευής
- Πλένουμε τα φρούτα και τα βάζουμε σε νερό, τουλάχιστον για 4 ώρες, ώστε να μουλιάσουν. Το νερό πρέπει να τα σκεπάζει καλά.
- Στη συνέχεια τα στραγγίζουμε και τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα.
- Ρίχνουμε νερό να τα σκεπάσει και τα βάζουμε να βράσουν για 10 λεπτά.
- Στο δεκάλεπτο προσθέτουμε τις σταφίδες και τη ζάχαρη και βράζουμε για άλλα δέκα λεπτά.
- Αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και αφήνουμε να κρυώσει.
