Ο πόλεμος και οι επιπτώσεις του στην τουριστική αγορά της Χαλκιδικής είναι θέμα κεντρικού άρθρου στην εφημερίδα Μακεδονία της Κυριακής που επιμελήθηκε η Σουζάνα Καζάκα. Στη σελίδα της εφημερίδας διαβάζουμε τα εξής:
Απομακρύνεται, όσο μένει ο πόλεμος στην Ουκρανία, κάθε σενάριο αύξησης εσόδων από τον τουρισμό και επιστροφής στα δεδομένα του 2019. Αυτό βλέπουν οι περισσότεροι επιχειρηματίες τουλάχιστον της Χαλκιδικής, που εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε αγορές πέραν της Ρωσίας και Ουκρανίας.
Για να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, όσον αφορά τους θερινούς επισκέπτες από τις δύο παραπάνω χώρες, πρέπει να εξετάσουμε τα στοιχεία περασμένων ετών. Αν δηλαδή η αγορές Ρωσίας και Ουκρανίας είναι σημαντικά μετρήσιμες για τον ελληνικό τουρισμό. Αρκεί να εξεταστούν στοιχεία ως το 2019 που ήταν ακόμη οι καλές… χρονιές. Έτσι, σύμφωνα με την Rosstat (2019), και το ΙΝΣΕΤΕ που διαθέτει τα ευρήματα, ο εισερχόμενος τουρισμός από τη Ρωσία την περίοδο 2017-2019 κατέγραψε μείωση κατά -1,0% (από 589 χιλ. το 2017 σε 583 χιλ. το 2019). Επιμέρους, 2018: -11,6% στις 520 χιλ. και 2019: +12,1% στις 583 χιλ. Το μερίδιο αγοράς της ρωσικής αγοράς βαίνει συνεχώς μειούμενο καταγράφοντας το 2019 το 1,9% του συνόλου, όταν το 2017 ήταν 2,2%.
Την ίδια στιγμή, αύξηση σημείωσε και ο εγχώριος τουρισμός, μετά την κρίση της Κριμαίας το 2014 και την υποτίμηση του Ρουβλίου, η οποία οδήγησε το 1/3 των Ρώσων Tour Operators να επαναπροσδιορίσουν την επιχείρηση τους στον εσωτερικό τουρισμό.
Ακόμη όμως και στα χαμηλά αυτά ποσοστά για τη χώρα μας, η Κεντρική Μακεδονία, μαζί με Νότιο Αιγαίο και Κρήτη, ήταν το 2019 οι δημοφιλέστεροι προορισμοί για τους Ρώσους τουρίστες. Ωστόσο, το 2020, η Ελλάδα δεν συγκαταλέγονταν καν στους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς για τη Ρωσία. Μάλιστα τον Ιούλιο του 2020, όπως αναφέρουν στοιχεία του ΣΕΤΕ, μετά την άρση των lockdown σε πολλές περιοχές, η Ρωσική κυβέρνηση εισήγαγε ένα πρόγραμμα επιστροφής χρημάτων που ενθάρρυνε τον πληθυσμό να κάνει διακοπές στη Ρωσία. Για την Ελλάδα, το μερίδιο της ρωσικής αγοράς σε όρους διανυκτερεύσεων για το 2020 ανήλθε στο 0,4%, όταν το 2016 ήταν 3,2% και το 2019 2,6%.
Η Ουκρανία στη Χαλκιδική και ο προσκυνηματικός τουρισμός
Σε αντίθεση με την «παγιωμένη» Ρωσική αγορά, η αγορά της Ουκρανία παρέμενε ανερχόμενη. Το 2019 είχαμε 85.000 Ουκρανούς τουρίστες, το 2021 ο αριθμός αυξήθηκε σε 130.000, ενώ για το 2022 η εκτίμηση έκανε λόγο για 240.000 επισκέπτες. Άλλωστε ακόμη και μακροπρόθεσμες μελέτες για τον ελληνικό τουρισμό, η Ουκρανία δεν εμφανίζεται ως αγορά στόχος.
Το κοινό στοιχείο ανάμεσα στις δύο χώρες είναι και τη Χαλκιδική είναι η ορθοδοξία και το Άγιο Όρος. Κι εδώ η κατάσταση για τους επόμενους μήνες θα ήταν αδύνατο να εκτιμηθεί με δεδομένο ότι η Αθωνική Πολιτεία παραμένει κλειστή στους προσκυνητές και μόνο με προσκλητήριο μπορεί να μπει κανείς μέσα. Όπως τονίζει η Ιερά Επιστασία, τα διαμονητήρια δεν εκδίδονται εδώ και ενάμιση χρόνο, λόγω πανδημίας. Εφόσον τα μέτρα το επιτρέψουν, τότε μόνο θα ανοίξει το Άγιο Όρος για τους προσκυνητές που δεν προσκαλούνται από Ιερά Μονή, ή σκήτη. Οι περιοχές που επηρεάζονται από την υφιστάμενη κατάσταση, Ουρανούπολη και Ιερισσός Χαλκιδικής υφίστανται ήδη τις επιπτώσεις της πανδημίας. Στον κορωνοϊό, θα προστεθεί η επικείμενη μειωμένη έλευση άλλων βαλκανικών λαών, ομόθρησκων, λόγω ενεργειακού κόστους και ακρίβειας. Όπως τονίζει ο αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής Γιάννης Γιώργος, υπάρχει ένα μικρό κόστος του πολέμου στον προσκυνηματικό τουρισμό. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε και τα ανάλογα αποτελέσματα στην περιοχή. Εκεί που είχαμε κάποια σημάδια ανάκαμψης, για το 2022, αυτά εξαφανίστηκαν. Η ΒΑ Χαλκιδική έχει παραδοσιακά επισκέπτες, όχι μόνο από Ρωσία και Ουκρανία, αλλά και από Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία. Ευελπιστούμε ότι θα λήξει ο πόλεμος προς όφελος όλων μας, γιατί πέρα των επισκεπτών υπάρχουν και πολλοί που αγόρασαν σπίτια στην περιοχή για να βρίσκονται κοντά στο Άγιο Όρος. Βλέπουμε ότι η εικόνα της ΒΑ Χαλκιδικής έχει καθίσει».
Παγώνουν οι κοινές δράσεις Αριστοτέλη – Αγίας Πετρούπολης
Αν και ο δήμος Αριστοτέλη είχε αναπτύξει πολύ καλές σχέσεις με την Αγία Πετρούπολη και αδελφοποιήθηκε με δήμο της ιδίας περιφέρειας, ο πόλεμος τούς πάγωσε τα σχέδια για το επόμενο δίμηνο, και αναγκάστηκαν να αναβάλλουν επίσκεψη αντιπροσωπείας Ρώσων στον δήμο. Παρόλα αυτά, όπως επισημαίνει η σύμβουλος τουρισμού του Αριστοτέλη, Μαρία Πάππα, τα σχέδια δεν ακυρώνονται, απλά θα μετατεθούν χρονικά. Ο ίδιος ο δήμαρχος Στέλιος Βαλιάνος υποστηρίζει: «Ο ισομερισμός 72 προωθητικών δράσεων σε 30 διαφορετικές χώρες, αποσκοπεί και στην θωράκιση των προορισμών του δήμου μας, όπως και η Ουρανούπολη, από τις επιπτώσεις ποικίλων κρίσεων που μπορεί να προκαλέσουν μείωση προσελεύσεων από παραδοσιακές τουριστικές αγορές. Συνεπώς, έχουμε ήδη εργαστεί προληπτικά και αισιοδοξούμε πως οι απώλειες λόγω της τρέχουσας κρίσης, θα αντισταθμιστούν από νέες τουριστικές ροές, με άλλες αφετηρίες».
