Το 1976, το τραγούδι «Θά’ταν 12 του Μάρτη» των Μιχάλη Μπουρμπούλη και Σταύρου Κουγιουμτζή, ερμηνευμένο από τη Χάρις Αλεξίου, μας μίλησε για μια ερωτική ιστορία, βουτηγμένη στη νοσταλγία και το ρυθμό των σιδηροδρομικών γραμμών. Το τρένο τότε ήταν μέσο επιστροφής και αποχωρισμού, γεμάτο προσμονή και συναισθήματα. Για τους νέους της εποχής, ήταν το όχημα που τους έφερνε πίσω στις οικογένειες τους ή τους απομάκρυνε για τη στρατιωτική τους θητεία.
Οι εικόνες του παρελθόντος γεμίζουν με ανθρώπους που κοιτάζουν έξω από το παράθυρο, αφήνοντας πίσω τους αγαπημένα πρόσωπα και φτάνοντας σε νέους προορισμούς. Το τρένο υπήρξε σημείο αναφοράς στην ελληνική κοινωνία – όχι μόνο ως μέσο μεταφοράς αλλά και ως κομμάτι της καθημερινότητας, των συναισθημάτων και της συλλογικής μνήμης.
Το τρένο του 2023 – Μια τραγωδία που δεν θα ξεχαστεί
Ποιος θα φανταζόταν πως το τρένο, από σύμβολο ελπίδας, ρομαντισμού και περιπλάνησης, θα γινόταν σύμβολο αμέλειας, θλίψης και αδικίας; Στις 28 Φεβρουαρίου 2023, ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη στέρησε 57 ζωές, κυρίως νέων ανθρώπων, φοιτητών, παιδιών που επέστρεφαν στις πόλεις τους μετά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας.
Η σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών ήταν κάτι περισσότερο από ένα τραγικό ατύχημα. Ήταν η κατάρρευση ενός συστήματος που δεν προστάτεψε όσους του εμπιστεύτηκαν τη ζωή τους. Το τρένο, από μέσο επανένωσης και επιστροφής, μετατράπηκε σε μέσο καταστροφής και οδύνης.
Τότε, το 1976, το τρένο έφερνε εραστές ξανά κοντά, ήταν συνδεδεμένο με την αγάπη, τη στρατιωτική θητεία, τη νοσταλγία. Σήμερα, το τρένο φέρνει πόνο, διαμαρτυρία, οργή, ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί.
Από τη νοσταλγία στη δικαιοσύνη
Τη δεκαετία του ’70, ένα τραγούδι μπορούσε να υμνήσει το τρένο σαν κομμάτι της ζωής, σαν σκηνικό ρομαντικών στιγμών. Το 2023, η πραγματικότητα άλλαξε δραματικά. Οι οικογένειες που έχασαν τα παιδιά τους στα Τέμπη δεν θα ξαναδούν το τρένο με τον ίδιο τρόπο.
Όμως, μέσα από τον θρήνο, αναδύεται ένα νέο αίτημα:
✅ Να μην ξεχαστεί κανείς.
✅ Να αποδοθεί δικαιοσύνη.
✅ Να μην υπάρξει άλλη τραγωδία σαν αυτή.
Από το «Θά’ταν 12 του Μάρτη», μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2023, η απόσταση δεν είναι μόνο χρονολογική. Είναι η απόσταση μεταξύ μιας εποχής όπου το τρένο ήταν αγνό, και μιας εποχής όπου έγινε συνώνυμο της τραγωδίας. Και η ελληνική κοινωνία δεν θα σταματήσει να ζητά να γίνει ξανά σύμβολο ζωής – και όχι απώλειας
