Τούρκος αξιωματούχος στην Αρναία Χαλκιδικής κατά την Οθωμανική περίοδο, ή Έλληνας οπλαρχηγός που πολέμησε κατά των Τούρκων στη Χαλκιδική. Ο Κούτσμανος που έδωσε και το όνομά του σε έθιμο που αναβιώνει το Πάσχα είναι μια διφορούμενη προσωπικότητα, που σύμφωνα πάντα με ιστορικές πηγές διαδραμάτισε θετικό ρόλο στην έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης.
Το πρώτο σενάριο με ιστορικές αναφορές κάνει λόγο για έναν οπλαρχηγό Κούτσμανο που ήταν μια σημαντική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 στη Χαλκιδική. Γεννημένος στην Αρναία, ηγήθηκε των κατοίκων της περιοχής σε μάχες κατά των Οθωμανών, συμβάλλοντας στην απελευθέρωση της περιοχής.
Η δεύτερη πιθανή εκδοχή αναφέρει ότι ο Κούτσμανος ή Κούτσμανος ήταν Τούρκος αξιωματούχος στην περιοχή της Αρναίας Χαλκιδικής κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας. Παρά την ιδιότητά του, φέρεται να σεβόταν τις ελληνικές χριστιανικές παραδόσεις. Οι κάτοικοι της Αρναίας, εκμεταλλευόμενοι αυτή τη στάση του, δημιούργησαν το έθιμο “Κούτσμανος”, το οποίο αναβιώνει μέχρι σήμερα τη δεύτερη μέρα του Πάσχα.
Παρά την ύπαρξη αυτού του εθίμου, δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες που να υποδηλώνουν ότι ο Κούτσμανος ή Κούτσμανος πολέμησε κατά των Τούρκων στη Χαλκιδική. Το έθιμο φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με την ανοχή του προς τις ελληνικές παραδόσεις παρά με ενεργό συμμετοχή σε επαναστατικές δραστηριότητες.
Σε κάθε περίπτωση οι σωζόμενες διαθέσιμες πληροφορίες είναι περιορισμένες και αντικρουόμενες. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί με βεβαιότητα ο ρόλος του Κούτσμανος στην ιστορία της Χαλκιδικής.
