Γράφει η Μορφούλα Ντέμπλα
Του Άι Γιάννη του Κλήδονα (24 Ιουνίου) γιορτάζουμε τα γενέθλια του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
Πρόκειται για ένα έθιμο που τείνει να εκλείψει και που οι παλιότεροι το θυμούνται μέσα από τις παιδικές τους μνήμες και από τα τραγούδια.
Στον Στανό όμως, η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα, ή Ριγανά, ή Ριζικάρη, ή Πηδηχτή που συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές αναβιώνει έως και σήμερα με μία τεράστια επιτυχία.
Η λέξη “κλήδονας” για όσους δεν γνωρίζουν προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κληδών που σημαίνει μεταξύ άλλων και μαντικό σημάδι.
Το έθιμο του κλήδονα είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, σύμφωνα με την οποία αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού συζύγου τους.
Έτσι πίστευαν παλιά και στον Στανό σε αυτό το υπέροχο χωριουδάκι του δήμου Αριστοτέλη που πάντα τηρούν τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους.
Γι’ αυτό κάθε παραμονή του Αγίου Ιωάννη, στις 23 Ιουνίου, τα παιδιά άναβαν φωτιές στις γειτονιές με ξερά κλαδιά δέντρων (τσάκνα) και πηδούσαν πάνω απ’ αυτές. Έπρεπε όμως να φοράνε στο κεφάλι και στη μέση ένα στεφάνι από το αναρριχώμενο φυτό αγράμπελη που στον Στανό το αποκαλούν “Άι-Γιάννη” και μάλιστα αυτήν την εποχή είναι ανθισμένο.
Καθώς πηδούσαν, λοιπόν πάνω από τη φωτιά έλεγαν τα εξής λόγια: «Αϊ-Γιάννη Πρόδρομε, η ζντρίγα να καεί κι εγώ να μην καώ…» και οι πιο τολμηροί πηδούσαν όταν η φωτιά ήταν φουντωμένη, ενώ οι άλλοι περίμεναν να καταλαγιάσει (η “ζντρίγα” είχε την έννοια της κακιάς μάγισσας και κατ’ επέκταση οτιδήποτε κακό το οποίο μπορούσε να συμβεί).
Την ίδια μέρα στον Στανό το έθιμο ήθελε τρεις (3) ανύπαντρες κοπέλες να πηγαίνουν στις βρύσες του χωριού ή στο πηγάδι για να γεμίσουν τις στάμνες τους νερό. Το έλεγαν “αμίλητο νερό”, γιατί σ’ όλη τη διαδρομή, και όταν πήγαιναν και όταν επέστρεφαν, δεν έπρεπε να μιλούν ούτε μεταξύ τους ούτε σε όσους συναντούσαν. Μάλιστα αν κάποια κοπέλα μιλούσε έπρεπε να χύσει το νερό και να πάει να το ξαναγεμίσει. Όταν επέστρεφαν με το καλό στο σπίτι που είχαν ορίσει, άδειαζαν το νερό σε ένα δοχείο…
Και εδώ η συνέχεια του εθίμου έχει πολλές εκδοχές:
Κάποιες με το νερό αυτό έφτιαχναν πολύ αλμυρά κουλουράκια ώστε να διψάσουν στον ύπνο τους και να ονειρευτούν ποιο παλικάρι θα τις δώσει νερό να ξεδιψάσουν. Το παλικάρι αυτό θα ήταν και ο μελλοντικός τους σύζυγος.
Άλλες κοπέλες πάλι έριχναν μέσα στο δοχείο ένα προσωπικό αντικείμενο (συνήθως κάποιο κόσμημα) κάνοντας μια ευχή! Αφού το σκέπαζαν με ένα κόκκινο πανί πρώτα, το άφηναν μέχρι την επόμενη ημέρα, ώστε το πρωί κάθε κορίτσι να βάλει το χέρι της μέσα στο δοχείο και να διαλέξει ένα αντικείμενο. Αν έβρισκε το δικό της (αντικείμενο) η ευχή θα έβγαινε αληθινή!
Μία άλλη εκδοχή του εθίμου λέει πως κάθε κοπέλα γέμιζε ένα ποτήρι με αμίλητο νερό και έριχνε το ασπράδι ενός αυγού. Την άλλη μέρα το πρωί έβλεπε η κάθε μία το ποτήρι της και ανάλογα με τα σχέδια που είχε δημιουργήσει το ασπράδι μάντευαν τι επάγγελμα θα κάνει ο μελλοντικός σύζυγός τους. Όταν οι κοπέλες επέστρεφαν στα σπίτια τους, προσέχανε ποιο αντρικό όνομα θα ακούσουν πρώτα, γιατί αυτό το όνομα θα είχε και ο καλός τους!
Σήμερα ο σύλλογος γυναικών του Στανού με την βοήθεια των μελών του, αλλά και των συγχωριανών έχει φροντίσει αυτό έθιμο να μην χαθεί στο χρόνο, αλλά να υπάρχει και να φωτίζει το παρελθόν.
Κάθε χρόνο στο χωριό το έθιμο αναβιώνει με ένα γλέντι που κρατά ώρες ατελείωτες…Μικροί και μεγάλη πηδούν τις φωτιές, τραγουδούν και καίνε τα μαγιάτικα στεφάνια τους! 
Το πρωτότυπο για την φετινή χρονιά όπως γνωστοποιεί στο XalkidikiPolitiki η πρόεδρος του συλλόγου γυναικών του Στανού, Ευαγγελία Καβλίτση είναι ότι θα γίνει πίστη αναπαράσταση του εθίμου από ανύπαντρες κοπέλες, οι οποίες θα κουβαλούν τις στάμνες με το “αμίλητο νερό”: «Διοργανώνουμε ένα μεγάλο γλέντι με ορχήστρα, παραδοσιακούς χορούς, φαγητό και ποτό για όλο τον κόσμο!».
Σύμφωνα με την ίδια, αύριο Πέμπτη στις 19:00 το απόγευμα οι φωτιές θα αρχίσουν να λαμπαδιάζουν και στις 21:00 το βράδυ θα γίνει η αναπαράσταση του εθίμου μέσα από μια ξεχωριστή τελετή στον χώρο της αποθήκης που βρίσκεται δίπλα από τον παιδικό σταθμό του χωριού.
«Σας περιμένουμε όλους! Ελάτε στον Στανό να ανάψουμε φωτιές και να γιορτάσουμε μαζί και ξεχωριστά το έθιμο του Άι-Γιάννη του Κλήδονα!», κατέληξε η κα. Καβλίτση.
