Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορτάζει σήμερα η Συκιά τον πολιούχο της τον Άγιο Αθανάσιο. Από την παραμονή της γιορτής τελέστηκε ο Μέγας πανηγυρικός Εσπερινός και στη συνέχεια έγινε η λιτάνευση της εικόνας του Αγίου στους δρόμους της Συκιάς για την ευλογία του τόπου και των ανθρώπων του.
Κέντρο όλων των εκδηλώσεων είναι ο επιβλητικός πέτρινος ναός του Αγίου Αθανασίου που δεσπόζει στο βορινό λόφο της Συκιάς και χτίστηκε το 1819.
Οι εργασίες ανέγερσης του ναού ξεκίνησαν το Δεκέμβριο του 1818 και ολοκληρώθηκαν το 1819, από συνεργείο μαστόρων από το Ζουπάνι (Πεντάλοφος) Βοΐου Κοζάνης, όπως μαρτυρούν οι κτητορικές ενεπίγραφες πλάκες που κοσμούν εξωτερικά το ναό.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1821, μέρος του ναού καταστράφηκε από την πυρκαγιά που προκάλεσαν οι τουρκικές δυνάμεις σε αντίποινα για το επαναστατικό κίνημα που ξέσπασε στην περιοχή της Χαλκιδικής. Με χρήματα όμως των κατοίκων του χωριού, αλλά και με τη βοήθεια των αθωνικών μονών, ο ναός επισκευάστηκε το 1839.
Ο ναός ξανακάηκε κατά τα επαναστατικά γεγονότα του 1854 από τον Τσάμη Καρατάσο, ο οποίος αργότερα έστειλε τα απαραίτητα χρήματα για την ανοικοδόμησή του στα 1861.Ο Ναός βρίσκεται στο κέντρο του παλαιού οικισμού και πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με νάρθηκα και υπερώο.
Χαρακτηριστική, είναι η τοιχοδομία του Ναού και κυρίως της δυτικής όψης του, στο εσωτερικό του ναού ενδιαφέρον παρουσιάζουν το ταβάνι με τα γεωμετρικά μοτίβα του και τα ξυλόγλυπτα ομφάλια, το ξυλόγλυπτο σανιδωτό τέμπλο που κοσμείται με κληματίδες αμπέλου και σταφύλια, καθώς και τα ξυλόγλυπτα στοιχεία του εξοπλισμού, όπως ο δεσποτικός θρόνος , τα προσκυνητάρια (έργα των αρχών του 18ου αιώνα, προερχόμενα μάλλον από το Άγιον Όρος), η αγία Τράπεζα, κλπ.
Αξιόλογες, τέλος, είναι οι φορητές εικόνες του ναού, οι οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του 17ου αι. έως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα .
Τα περισσότερα από τα παραπάνω κειμήλια αποτελούν αφιερώσεις κατοίκων της κωμοπόλεως, αλλά και αγιορειτών μοναχών που έλκουν την καταγωγή τους από τη Συκιά.
Οι πολύ καλές σχέσεις άλλωστε αγιορειτών και Συκιάς, επέβαλλε από την πλευρά των αθωνιτών ηθική και υλική στήριξη στις δύσκολες στιγμές, μετά τις αλλεπάλληλες καταστροφές του χωριού κατά τη διάρκεια των επαναστατικών κινημάτων της Χαλκιδικής.Δίπλα στο ναό υπάρχει το θαυμάσιο παλιό σχολείο του χωριού με τους πέτρινους κίονες, κτίσμα του 1870
Πηγή: με στοιχεία και από την ΣΕΛΙΔΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ κείμενο Νικόλαου Μερτζιμέκη
ΦΩΤΟ ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΤΕΛΙΑΔΟΥ
