Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους.
Ο «Κλήδονας» είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Η γιορτή του Άι– Γιάννη, τοποθετημένη μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού, στέκεται ορόσημο ανάμεσα στα δύο ηλιοστάσια του χρόνου. Το ηλιοστάσιο του καλοκαιριού που τελειώνει και το ηλιοστάσιο του χειμώνα που αρχίζει.
Ως πέρασμα συνδέεται με μαντικές και λατρευτικές διαδικασίες για την πρόγνωση του μέλλοντος και για την εξασφάλιση της υγείας και της “καλοχρονιάς”.
Παλιότερα, μάλιστα, όπως εξηγεί στο XalkidikiPolitiki η πρόεδρος της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρίας “η Βιθυνία”, Ελένη Καρατζά, και σύμφωνα με το έθιμο την παραμονή του Άι-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες του χωριού πηγαίνανε στο ποτάμι ή στη θάλασσα για να φέρουν σε ένα από τα σπίτια του χωριού το «αμίλητο νερό».
Στο σπίτι το νερό έμπαινε σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα έριχνε ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκέπαζαν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το έκλειναν μέχρι την επόμενη μέρα για να “αστριστεί” από τα άστρα που πίστευαν ότι είχαν μαντικές ικανότητες.
Την επόμενη μέρα αφού άνοιγαν το δοχείο, έπαιρναν από μέσα το κάθε ριζικάρι που έριχνε η κάθε κοπέλα, λέγοντας παράλληλα ένα στιχάκι ή μια μαντινάδα για την μοίρα του κοριτσιού.
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι’ αυτό έπρεπε από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριού να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Άι Γιάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Σε πλατείες και γειτονιές των χωριών στήνονται φωτιές πάνω από τις οποίες πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό.
Σήμερα λοιπόν 23 του Ιούνη παραμονή των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στο λαογραφικό μουσείο της Βιθυνίας ανάβουνε φωτιές και αναβιώνουν τον Κλήδονα.
Ο δραστήριος ιστορικός-λαογραφικός σύλλογος της Βιθυνίας καλεί όλο τον κόσμο να παρευρεθεί σήμερα στις 19:30 το απόγευμα στην εκδήλωση: “Ελάτε να αναβιώσουμε μια βραδιά ακριβώς όπως παλιά. Ελάτε να κάψουνε τους Μάηδες, να πηδήξουμε τις φωτιές, να ανοίξουμε τον κλήδωνα και να φέρουμε τα ριζικάρια μας. Ελάτε να γιορτάσουμε και να διασκεδάσουμε με χορό και τραγούδι, όπως έκαναν και οι παλιοί…γιατί ο κλήδονας είναι ένα από τα πιο όμορφα έθιμα του τόπου μας που δεν πρέπει να χαθεί», υπογραμμίζει η κα. Καρατζά.
