Κάθε χρόνο στις 23 Ιούνη, την παραμονή της γέννησης του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας λαμβάνουν χώρα δρώμενα που προέρχονται από τα βάθη των αιώνων .
Αυτό το έθιμο που αναβιώνει έως και σήμερα -με κάποιες ίσως παραλλαγές- είναι το έθιμο του Κλήδονα! Το συγκεκριμένο έθιμο έχει καθαρά αρχαιοελληνικές καταβολές, αφού μαζί με τον Αϊ Γιάννη, υποσυνείδητα λατρεύεται και ο ήλιος των θερινών τροπών (το θερινό ηλιοτρόπιο).
Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Όταν το νερό φτάσει στο σπίτι μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα λέγοντας παράλληλα διάφορες προσευχές στον Αϊ Γιάννη. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παλιότερα κάθε 23 του Ιούνη, όταν την ημέρα άρχιζε να την υποδέχεται η νύχτα σε κάθε γειτονιά ανάβανε φωτιές όπου καίγανε τα μαγιάτικα στεφάνια μαζί με ξύλα και ξερά κούτσουρα, πηδώντας πάνω από αυτές νέες και νέοι. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό.
Ο Αϊ-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη, όπως βέβαια και Ριγανάς, διότι την ημέρα εκείνη έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη.
Ο Κλήδονας αποτελεί και για την Χαλκιδική το δημοφιλέστερο έθιμο, το οποίο μάλιστα γιορτάζεται κάθε χρόνο σε διάφορα χωριά του νομού, ξυπνώντας αναμνήσεις και συναισθήματα από το μακρινό παρελθόν.
• Το έθιμο του Κλήδονα στον Στανό, οι φωτιές και το “αμίλητο νερό”:
Στον Στανό η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα, ή Ριγανά, ή Ριζικάρη, ή Πηδηχτή που συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές πραγματοποιείται έως και σήμερα με μία τεράστια επιτυχία. Οι παλιότεροι το θυμούνται μέσα από τις παιδικές τους μνήμες και από τα τραγούδια και παραμένουν πιστοί στην αναβίωσή του.
Κάθε παραμονή του Αγίου Ιωάννη, στις 23 Ιουνίου, τα παιδιά άναβαν φωτιές στις γειτονιές με ξερά κλαδιά δέντρων (τσάκνα) και πηδούσαν πάνω απ’ αυτές. Έπρεπε όμως να φοράνε στο κεφάλι και στη μέση ένα στεφάνι από το αναρριχώμενο φυτό αγράμπελη που στον Στανό το αποκαλούν “Άι-Γιάννη” και μάλιστα αυτήν την εποχή είναι ανθισμένο.
Καθώς πηδούσαν, λοιπόν πάνω από τη φωτιά έλεγαν τα εξής λόγια: «Αϊ-Γιάννη Πρόδρομε, η ζντρίγα να καεί κι εγώ να μην καώ…» και οι πιο τολμηροί πηδούσαν όταν η φωτιά ήταν φουντωμένη, ενώ οι άλλοι περίμεναν να καταλαγιάσει (η “ζντρίγα” είχε την έννοια της κακιάς μάγισσας και κατ’ επέκταση οτιδήποτε κακό το οποίο μπορούσε να συμβεί).
Την ίδια μέρα στον Στανό το έθιμο ήθελε τρεις (3) ανύπαντρες κοπέλες να πηγαίνουν στις βρύσες του χωριού ή στο πηγάδι για να γεμίσουν τις στάμνες τους νερό. Το έλεγαν “αμίλητο νερό”, γιατί σ’ όλη τη διαδρομή, και όταν πήγαιναν και όταν επέστρεφαν, δεν έπρεπε να μιλούν ούτε μεταξύ τους ούτε σε όσους συναντούσαν. Μάλιστα αν κάποια κοπέλα μιλούσε έπρεπε να χύσει το νερό και να πάει να το ξαναγεμίσει. Όταν επέστρεφαν με το καλό στο σπίτι που είχαν ορίσει, άδειαζαν το νερό σε ένα δοχείο…
Και εδώ η συνέχεια του εθίμου έχει πολλές εκδοχές:
Κάποιες με το νερό αυτό έφτιαχναν πολύ αλμυρά κουλουράκια ώστε να διψάσουν στον ύπνο τους και να ονειρευτούν ποιο παλικάρι θα τις δώσει νερό να ξεδιψάσουν. Το παλικάρι αυτό θα ήταν και ο μελλοντικός τους σύζυγος.
Άλλες κοπέλες πάλι έριχναν μέσα στο δοχείο ένα προσωπικό αντικείμενο (συνήθως κάποιο κόσμημα) κάνοντας μια ευχή! Αφού το σκέπαζαν με ένα κόκκινο πανί πρώτα, το άφηναν μέχρι την επόμενη ημέρα, ώστε το πρωί κάθε κορίτσι να βάλει το χέρι της μέσα στο δοχείο και να διαλέξει ένα αντικείμενο. Αν έβρισκε το δικό της (αντικείμενο) η ευχή θα έβγαινε αληθινή!
Μία άλλη εκδοχή του εθίμου λέει πως κάθε κοπέλα γέμιζε ένα ποτήρι με αμίλητο νερό και έριχνε το ασπράδι ενός αυγού. Την άλλη μέρα το πρωί έβλεπε η κάθε μία το ποτήρι της και ανάλογα με τα σχέδια που είχε δημιουργήσει το ασπράδι μάντευαν τι επάγγελμα θα κάνει ο μελλοντικός σύζυγός τους. Όταν οι κοπέλες επέστρεφαν στα σπίτια τους, προσέχανε ποιο αντρικό όνομα θα ακούσουν πρώτα, γιατί αυτό το όνομα θα είχε και ο καλός τους!
Σήμερα ο σύλλογος γυναικών του Στανού με την βοήθεια των μελών του, αλλά και των συγχωριανών έχει φροντίσει αυτό έθιμο να μην χαθεί στο χρόνο, αλλά να υπάρχει και να φωτίζει το παρελθόν.
«Κάθε χρόνο στο χωριό το έθιμο αναβιώνει με ένα γλέντι που κρατά ώρες ατελείωτες…Μικροί και μεγάλη πηδούν τις φωτιές, τραγουδούν και καίνε τα μαγιάτικα στεφάνια τους!», αναφέρει στο XalkidikiPolitiki η πρόεδρος του συλλόγου γυναικών του Στανού, Ευαγγελία Καβλίτση και συνεχίζει: «θα γίνει πίστη αναπαράσταση του εθίμου από ανύπαντρες κοπέλες, οι οποίες θα κουβαλούν τις στάμνες με το “αμίλητο νερό” και στην συνέχεια θα διασκεδάσουμε στον χώρο της Αποθήκης με ένα μεγάλο γλέντι με ορχήστρα, παραδοσιακούς χορούς, φαγητό και ποτό για όλο τον κόσμο!».
Σύμφωνα με την ίδια, σήμερα Παρασκευή στις 19:00, οι φωτιές θα αρχίσουν να λαμπαδιάζουν και το βράδυ θα γίνει η αναπαράσταση του εθίμου μέσα από μια ξεχωριστή τελετή στον χώρο της αποθήκης που βρίσκεται δίπλα από τον παιδικό σταθμό του χωριού.
«Σας περιμένουμε όλους! Ελάτε στον Στανό να ανάψουμε φωτιές και να γιορτάσουμε μαζί με κέφι και ζωντάνια το έθιμο του Άι-Γιάννη του Κλήδονα!», κατέληξε η κα. Καβλίτση.
• Στα Ριζά ανάβουνε φωτιές…και μοιράζουν παραδοσιακά τηγανόψωμα (λειψά):
Φέτος ο Πολιτιστικός Σύλλογος των Ριζών θα γιορτάσει αυτή την ημέρα, καλώντας μικρούς και μεγάλους στην πλατεία του χωριού, -εκεί όπου βρίσκεται και το λαογραφικό μουσείο- για να αναβιώσουν όλοι μαζί το παλιό έθιμο του Κλήδονα και το άναμμα της φωτιάς που θα ξυπνήσει αναμνήσεις από τότε που σε κάθε σταυροδρόμι του χωριού ανάβανε οι παλιοί τις φωτιές και συναγωνίζονταν ποια φωτιά θα φτάσει πιο ψηλά! 
Καθ’ όλη την διάρκεια της εκδήλωσης θα σερβίρονται για όλο τον κόσμο παραδοσιακά απολαυστικά τηγανόψωμα, τα λεγόμενα “λειψά”. Ευκαιρία να τα δοκιμάσετε!
• Οι φωτιές του Άι-Γιάννη στην Αρναία, οι βρύσες και η τριανταφυλλιά
Τα τελευταία χρόνια το έθιμο αυτό αναβιώνει και στην Αρναία του δήμου Αριστοτέλη με μεγάλη επιτυχία, καθώς το έχει αναλάβει πλέον ο σύλλογος γυναικών, ο οποίος φροντίζει να γίνεται πιστή αναπαράσταση του εθίμου.
Συγκεκριμένα στο χωριό της Αρναίας, κάθε παραμονή του Άι-Γιαννιού το απόγευμα, με τη συνοδεία “ζωντανής”, μικροί και μεγάλοι ξεκινούν για το “Πλησταριό”, ένα σημείο αφετηρία, το οποίο έχει μια βρυσούλα. Αφού γεμίσουν νερό στις κανάτες τους, συνεχίζουν για τις επόμενες δυο βρύσες, οι οποίες βρίσκονται στον δρόμο που διαβαίνουν.
Αφού περάσουν και από την βρυσούλα στον “Πλάτανο” και αυτήν στο “Καλογερούδι”, και γεμίσουν τις κανάτες τους έτσι όπως προστάζει το έθιμο, καταλήγουν στο μέρος της λαϊκής αγοράς όπου τα κορίτσια, αλλά και τα αγόρια (τα τελευταία χρόνια), μέσα σε ένα πήλινο αγγείο ρίχνουν από ένα αντικείμενο ριζικό ή σημάδι όπως δαχτυλίδι, σκουλαρίκι, κουμπί, δαχτυλήθρα κτλ. Στη συνέχεια καλύπτουν το δοχείο με ένα κόκκινο πανί και το βάζουν κάτω από μια τριανταφυλλιά. Παλαιότερα βέβαια το δοχείο έμενε κάτω από το δέντρο της τριανταφυλλιάς για μια ολόκληρη νύχτα, ώστε τα άστρα να ασκήσουν τις μαντικές τους ικανότητες. Την επομένη το πρωί, το έπαιρναν μέσα στο σπίτι πριν τον δει ο ήλιος, ώστε να μην εξουδετερωθεί η μαγική επιρροή των άστρων.
Σήμερα λόγω περιορισμένου χρόνου δεν υπάρχει η δυνατότητα να μείνει το δοχείο μια ολόκληρη νύχτα κάτω από την τριανταφυλλιά. Έτσι λοιπόν, αφού χορέψουν τα χορευτικά της Αρναίας κάμποσους χορούς και καμαρώσει ο κόσμος, ανοίγουν επιτόπου το δοχείο!
Οι νέοι και οι νέες παίρνουν τα προσωπικά τους αντικείμενα μέσα από το αγγείο πίσω και εκείνη την ώρα τραβάνε και από ένα χαρτάκι το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα κουτί με στιχάκια και συμπεριλαμβάνει ανδρικά και γυναικεία ονόματα, τα οποία δείχνουν στους νεαρούς και στις νεαρές αντίστοιχα το ταίρι τους!
«Θα γίνει και φέτος πίστη αναπαράσταση του εθίμου. Στις 19:30σήμερα το απόγευμα θα μαζευτούμε στην πρώτη βρυσούλα και έπειτα, όλοι μαζί θα συνεχίσουμε για τις επόμενες. Θα καταλήξουμε στον χώρο της λαϊκής αγοράς όπου μας περιμένει ένα μεγάλο γλέντι με χορό, τραγούδι και εδέσματα που ετοίμασαν κυρίες του συλλόγου μας», αναφέρει στο XalkidikiPolitiki η πρόεδρος του συλλόγου γυναικών Αρναίας, Ειρήνη Γιαννούση.
Σύμφωνα με την ίδια γύρω στις 20:00 θα ανάψουνε και οι “φωτιές του Άι-Γιάννη”, όπου μικροί και μεγάλοι θα περάσουν από πάνω τους τουλάχιστον τρεις φορές για το καλό: «Συνηθίζεται να πηδούν πρώτα οι άντρες και όταν χαμηλώσει η φωτιά οι γυναίκες και τα παιδιά. Συχνά συναγωνίζεται ποιός θα πηδήξει πιο ψηλά και ποιός είναι ο τολμηρότερος που θα πηδήξει την πιο μεγάλη φωτιά», αναφέρει.
• Στα Νέα Μουδανιά, στο Λαογραφικό Μουσείο της Βιθυνίας:
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος η Ιστορική, Λαογραφική εταιρεία «Βιθυνία» θα γιορτάσει τον Κλήδονα με ποικίλες εκδηλώσεις στον χώρο του Λαογραφικού Μουσείου Ν. Μουδανιών.
Την επόμενη μέρα αφού άνοιγαν το δοχείο, έπαιρναν από μέσα το κάθε ριζικάρι που έριχνε η κάθε κοπέλα, λέγοντας παράλληλα ένα στιχάκι ή μια μαντινάδα για την μοίρα του κοριτσιού.
«Την παραμονή της γιορτής του Άι Γιάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό», εξηγεί η κα Καρατζά στο XalkidikiPolitiki, ενώ παράλληλα απευθύνει πρόσκληση σε όλους να παρευρεθούν στην μεγάλη γιορτή: «Ελάτε σήμερα στις 19:30 να αναβιώσουμε μια βραδιά ακριβώς όπως παλιά. Ελάτε να κάψουνε τους Μάηδες, να πηδήξουμε τις φωτιές, να ανοίξουμε τον κλήδωνα και να φέρουμε τα ριζικάρια μας. Ελάτε να γιορτάσουμε και να διασκεδάσουμε με χορό και τραγούδι, όπως έκαναν και οι παλιοί…γιατί ο Κλήδονας είναι ένα από τα πιο όμορφα έθιμα του τόπου μας που δεν πρέπει να χαθεί!».
Στην Άθυτο της Κασσάνδρας, παραμονή της εορτής του Αϊ-Γιάννη ανάβουνε φωτιές και αναβιώνουν το παλιό έθιμο του Κλήδονα στην κεντρική πλατεία του χωριού στις 20:00. 
«Θα αναβιώσουμε και φέτος το έθιμο του Κλήδονα, σήμερα στις 20:00 στην κεντρική πλατεία με παιδικό αντάμωμα χορευτικών, ζωντανή μουσική και φυσικά με το άναμμα της φωτιάς, όπως γινότανε από πολύ παλιά στην Άθυτο, τότε που άναβαν φωτιές στις γειτονιές και καίγανε τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια», λέει στο XalkidikiPolitiki η αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φίλων Λαογραφίας και Παράδοσης Αφύτου, Ελένη Αθανασιάδου.
Σύμφωνα με την ίδια το έθιμο αυτό αναβιώνει τουλάχιστον τα τελευταία δέκα χρόνια από τον Σύνδεσμο Φίλων Λαογραφίας και Παράδοσης Αφύτου, ενώ παλαιότερα το έθιμο πραγματοποιούνταν σε κάθε γειτονιά της Αθύτου! 
Η ιστορία λέει πως «την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες (σε παρέες) μαζεύονταν στο σπίτι της μεγαλύτερης και πήγαιναν στο πηγάδι να φέρουν το “αμίλητο νερό” και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν έπρεπε να μιλήσουν σε κανέναν. Στο σπίτι το νερό έμπαινε σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα έριχνε χρυσά κοσμήματα, τα λεγόμενα ριζικά και στη συνέχεια σκέπαζαν το κεφάλι της με ένα κόκκινο πανί. Στην αντανάκλαση που έκανε ο ήλιος και το φεγγάρι προσπαθούσαν να δουν το πρόσωπο που θα παντρευτούν! Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο», εξηγεί η κα. Αθανασιάδου. 
• Στην Κασσάνδρεια το έθιμο του Κλήδονα, οι φωτιές του Αϊ-Γιαννιού και τα παραδοσιακά κεράσματα:
Στην Κασσάνδρεια θα αναβιώσει σήμερα (από τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Κασσάνδρας) στις 20:00 το παραδοσιακό έθιμο του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα στον χώρο του ΟΤΕ και το άναμμα της μεγάλης φωτιάς που θα φέρει κοντά μικρούς και μεγάλους, όπως ακριβώς γινόταν παλιά στην περιοχή!
«Φέτος σας περιμένουμε για το άναμμα της φωτιάς, με χορευτικά του παιδικού τμήματος του Π.Σ. “Η Κασσάνδρα” και εφηβικών τμημάτων των Π.Σ. Φούρκας, Πολυχρόνου και Κασσάνδρειας! Θα υπάρχουν εκλεκτά παραδοσιακά κεράσματα για όλους! Ραντεβού στις 20:00», αναφέρει μέλος του συλλόγου στο XalkidikiPolitiki.
