Οι επιστήμονες διαπιστώνουν μεγάλη αύξηση του πληθυσμού τους, ειδικά σε Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο, και προειδοποιούν για έξαρση μολυσματικών ασθενειών.
Aύξηση των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου, αλλά και άλλων νόσων που μπορούν να μεταφέρουν στον άνθρωπο τα κουνούπια, αναμένουν το καλοκαίρι οι Ελληνες ειδικοί, λόγω των ασυνήθιστα μεγάλων πληθυσμών που παρατηρούνται φέτος. Οι επιστήμονες κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου και στη χώρα μας, ειδικά στη Θεσσαλία, στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο, συνιστώντας εγρήγορση, την ώρα που σε πολλές περιοχές του πλανήτη καταγράφονται αυξημένα κρούσματα του ιού του ΔυτικούΝείλου, του δάγκειου πυρετού, των νόσων Chikungunya και Zika. Οπως εξηγούν στη Realnews, οι υψηλές θερμοκρασίες του φετινού χειμώνα είχαν ως αποτέλεσμα οι πληθυσμοί των κουνουπιών να παραμείνουν ζωντανοί και δραστήριοι κατά τη διάρκεια του έτους.
«Δυστυχώς, φέτος, βιώσαμε έναν ήπιο χειμώνα. Και η θερμοκρασία είναι ένας παράγοντας που επιδρά άμεσα στα έντομα, πόσο μάλλον στα κουνούπια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, τουλάχιστον από τις μετρήσεις μας, να καταγράφεται μια ασυνήθιστα παρατεταμένη δραστηριότητα των κουνουπιών. Στην ουσία, τα κουνούπια δεν έφυγαν ποτέ. Και όλοι μας το αντιληφθήκαμε αυτό φέτος», σημειώνει ο Δρ. Αντώνιος Μιχαηλάκης, ερευνητής-εντομολόγος στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ) και αναπληρωματικό μέλος του Δ.Σ. του ΕΟΔΥ. Η επιβίωση των κουνουπιών κατά τους χειμερινούς μήνες προμηνύει την πληθυσμιακή έκρηξή τους το φετινό καλοκαίρι, σύμφωνα με όσα δηλώνει ο Νικόλαος Παπαδόπουλος, καθηγητής Εφαρμοσμένης Εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
«Εκτιμούμε ότι το καλοκαίρι θα έχουμε μια αύξηση των κρουσμάτων διάφορων ιών που μεταφέρουν τα κουνούπια. Αν και δεν μπορούμε να μιλήσουμε με αριθμούς, καθώς δεν έχουν γίνει σχετικές έρευνες, εντούτοις όλα τα πληθυσμιακά μοντέλα δείχνουν ότι η έναρξη του θέρους με υψηλό πληθυσμό κουνουπιών οδηγεί σε εκθετική αύξηση του πληθυσμού, που έρχεται πιο νωρίς και κατά συνέπεια είναι δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο», αναφέρει ο καθηγητής.
Οι απειλές
Η αύξηση αυτή εντείνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση μολυσματικών ασθενειών που συνδέονται με τα κουνούπια. Τόσο ο ιός του Δυτικού Νείλου όσο και ο δάγκειος πυρετός απειλούν τη δημόσια υγεία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο. Σήμα κινδύνου εκπέμπει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), το οποίο σε έκθεσή του κάνει λόγο για συνεχιζόμενη ανοδική τάση στον αριθμό των κρουσμάτων του δάγκειου πυρετού αλλά και του ιού του Δυτικού Νείλου.
Μάλιστα, στην έκθεση τονίζεται ότι το κουνούπι aedes albopictus, που είναι γνωστό για τη μετάδοση των ιών του δάγκειου πυρετού, του Chikungunya και του Zika, πλέον έχει πληθυσμούς σε 13 χώρες της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Ηδη, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) έχει ενημερώσει και προειδοποιήσει για αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης του δάγκειου πυρετού τους ταξιδιώτες που πηγαίνουν σε χώρες που ενδημεί η νόσος, όπως σε τροπικές και υποτροπικές χώρες, σε αστικές και ημιαστικές περιοχές, στην αμερικανική ήπειρο, στην Καραϊβική, στην Ασία, στην Αφρική και στον δυτικό Ειρηνικό. Οι ειδικοί, μάλιστα, σε πρόσφατη ημερίδα του ΕΟΔΥ με θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Δημόσια Υγεία» εξέφρασαν την ανησυχία τους για την ετοιμότητα των συστημάτων Υγείας να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, που λόγω κλιματικής αλλαγής μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Όπως ανέφεραν οι Έλληνες επιστήμονες, στην Ευρώπη καταγράφεται αύξηση κατά 250% στα περιστατικά δάγκειου πυρετού, ενώ η έξαρση των κρουσμάτων στη Βραζιλία φτάνει το 450%, με τη χώρα να βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Στην Ελλάδα καταγράφεται επιδημία του δάγκειου πυρετού το 1927-1928, περίοδο κατά την οποία χιλιάδες νόσησαν και αρκετοί οδηγήθηκαν στον θάνατο.
Οι «τίγρεις»
Ο Αντ. Μιχαηλάκης τονίζει ότι την τρέχουσα χρονιά δεν έχει υπάρξει μήνας που να μην έχει καταγραφεί έστω και ένα ενήλικο κουνούπι τίγρης στις νότιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, ενώ μεγάλη είναι η κυριαρχία και του κοινού κουνουπιού, το οποίο υπήρχε ανέκαθεν στην Ελλάδα και φέτος τον χειμώνα ο πληθυσμός του αυξήθηκε σημαντικά. «Είναι φυσικό επακόλουθο όταν αυξάνεται ο πληθυσμός των κουνουπιών παράλληλα να αυξάνεται και η πιθανότητα της μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου», λέει ο Αντ. Μιχαηλάκης. «Είναι ανησυχητικό ότι κατά τη διάρκεια του χειμώνα με τα δραστήρια κουνούπια επιβιώνουν και τα παθογόνα που μεταφέρουν, όπως, π.χ., ο ιός του Δυτικού Νείλου. Αρα, μπαίνουμε στο καλοκαίρι έχοντας ένα μεγαλύτερο επιδημιολογικό φορτίο, ήδη από νωρίς, και δεν περιμένουμε μόνο τα αποδημητικά πουλιά να έρθουν και να μεταφέρουν τον ιό», εξηγεί ο Ν. Παπαδόπουλος από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Σύμφωνα με τους Ελληνες ειδικούς επιστήμονες, η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα στη διαχείριση των κουνουπιών και φέτος ο ΕΟΔΥ, για πρώτη φορά, έχει ξεκινήσει πάρα πολύ νωρίς την εντομολογική επιτήρηση σε όλη την Ελλάδα. «Ο επιστημονικός κόσμος στη χώρα μας, που ασχολείται με τα κουνούπια για πάρα πολλά χρόνια, έχει πολύ υψηλή κατάρτιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είμαστε στο στάδιο της πρόληψης και όχι της καταστολής, όπως συνήθως συμβαίνει. Αυτό μας βοηθά να έχουμε την ευκολία εφαρμογής διαχειριστικών σχεδίων τέτοιου είδους», ξεκαθαρίζει ο Αντ. Μιχαηλάκης.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικοί εκτιμούν ότι πλέον οι περιφέρειες, που έχουν και την ευθύνη των ψεκασμών, θα πρέπει να επεκτείνουν τα προγράμματα διαχείρισης κουνουπιών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Επιτακτική ανάγκη είναι στην καταπολέμηση των κουνουπιών να συμμετάσχουν και οι δήμοι. «Η συνήθεια να κάνουμε διαχείριση μόνο το καλοκαίρι πρέπει να εγκαταλειφθεί. Στον σχεδιασμό πρέπει να μπουν και οι δήμοι. Θα πρέπει άμεσα να ακολουθήσουν το παράδειγμα των περιφερειών και να έχουν τουλάχιστον προγράμματα ρουτίνας που αφορούν τους δημόσιους χώρους, π.χ. στη διαχείριση των φρεατίων, αλλά και τη συνεχή ενημέρωση των πολιτών για τη διαχείριση των εστιών αναπαραγωγής στους ιδιωτικούς χώρους», τονίζει ο ερευνητής εντομολόγος στο ΜΦΙ.
Μεγάλη επιβάρυνση
Η Θεσσαλία, μια περιοχή με μεγάλη επιβάρυνση λόγω των καταστροφικών πλημμυρών, έχει μπει από νωρίς στο σχέδιο επιτήρησης των ειδικών. Ο καθηγητής Ν. Παπαδόπουλος σχολιάζει ότι ήδη από πέρυσι η Θεσσαλία είχε μεγάλη επιβάρυνση. «Μετά το φαινόμενο ”Daniel”, κινητοποιήθηκε μια μεγάλη ομάδα εντομολόγων, υπό τον συντονισμό του ΕΟΔΥ. Κάναμε επιτήρηση και παρακολούθηση σε όλη την πληγείσα περιοχή, με επισκέψεις, με παγίδες, με δειγματοληψίες υδάτων, για να δούμε αν υπάρχουν προνύμφες. Η Θεσσαλία είναι και μια περιοχή που έχει αρκετά κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου. Αρα, είναι μια πολύ ευαίσθητη περιοχή και απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις, ώστε να εκτιμούμε τον κίνδυνο και να βλέπουμε αν υπάρχει έξαρση και πού».
Οπως αναφέρει ο Ν. Παπαδόπουλος, τον περασμένο Φεβρουάριο και Μάρτιο υπήρξε μεγάλη ανησυχία στη λίμνη Κάρλα. «Κάναμε ελέγχους για να δούμε ποιοι είναι οι πληθυσμοί των κουνουπιών και εκείνη την εποχή η ανησυχία δεν επιβεβαιώθηκε. Αυτή τη στιγμή, όμως, υπάρχει αύξηση του αριθμού των κουνουπιών. Δεν είναι αύξηση που μας οδηγεί σε υψηλό επίπεδο κινδύνου και ανησυχίας, αλλά είναι κάτι αναμενόμενο. Η παρακολούθηση συνεχίζεται και πρέπει να γίνεται με λεπτομέρεια και συνεχώς και να εκτιμούμε χωρίς να τρομάζουμε τον κόσμο- και να παίρνουμε σωστές αποφάσεις. Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα δίκτυο 30-32 σημείων που καλύπτουν όλη τη Θεσσαλία, ακόμα και τις Σποράδες. Οπότε έχουμε καλή εικόνα από κάθε περιοχή για το τι γίνεται», καταλήγει.
Εφαρμογή με… φωτογραφίες κουνουπιών
Λόγω της αύξησης του πληθυσμού των κουνουπιών στην Ευρώπη δημιουργήθηκε μια ψηφιακή εφαρμογή που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. και στην Ελλάδα υποστηρίζεται από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Εργαστήριο Εντόμων & Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας. Πρόκειται για το Mosquito Alert, μια πλατφόρμα που διευκολύνει την παρακολούθηση και τον έλεγχο των ειδών κουνουπιών που μεταφέρουν ασθένειες. Το site καλεί, μεταξύ άλλων, τους πολίτες, αφού κατεβάσουν στα κινητά τους το Mosquito Alert, να φωτογραφίζουν οποιοδήποτε είδος κουνουπιού έχουν στην περιοχή τους ή τους κάνει εντύπωση και να ανεβάζουν τις φωτογραφίες στην εφαρμογή, καθώς και φωτογραφίες από τσιμπήματα που έχουν υποστεί. Επαγγελματίες εντομολόγοι συμμετέχουν στην επικύρωση και μελέτη αυτών των δεδομένων, τα οποία καθίστανται διαθέσιμα στο ευρύ κοινό μέσω διαδικτυακού διαδραστικού χάρτη που αναρτάται στο site.
Πηγή: real.gr
