Για περίπλοκη μηχανική και μεταλλουργία κάνει λόγο ο Guardian αναφερόμενος στα τελευταία ευρήματα στη νήσο Κέρο των Κυκλάδων, τα οποία σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, δείχνουν τις απαρχές ενός αστικού κέντρου.
Ειδικότερα, το άρθρο ανέφερε ότι 4.000 χρόνια πριν χτίστες έσκαψαν την επιφάνεια ενός φυσικού λόφου πυραμίδας στο νησί Κέρος. Δημιούργησαν επιφάνειες επίπεδες, καλυμμένες με 1.000 τόνους λαμπερής λευκής πέτρας, δίνοντας την εμφάνιση μίας τεράστιας κλιμακωτής πυραμίδας που ξεπροβάλει στο Αιγαίο.
Η πιο επιβλητική δομή, κατασκευασμένη από άνθρωπο, στο αρχιπέλαγος των Κυκλάδων. Κάτω ωστόσο από την επιφάνεια των επιπέδων βρίσκονται άγνωστα επιτεύγματα μηχανικής και χειροτεχνίας, τα οποία συναγωνίζονται στο πόσο εντυπωσιακά είναι στον εξωτερικό χώρο.
Αρχαιολόγοι από τρεις διαφορετικές χώρες συμμετέχουν στις ανασκαφές που διεξάγονται. Εχουν βρει στοιχεία για στοές αποστράγγισης, οι οποίες έχουν κατασκευαστεί 1.000 χρόνια πριν τα διάσημα εσωτερικά υδραυλικά συστήματα του Παλατιού στην Κνωσό της Κρήτης, καθώς και εξελιγμένη μεταλλουργία.
Τα νέα ευρήματα έχουν αποκαλύψει δύο εργαστήρια γεμάτα από αντικείμενα μεταλλουργίας και άλλα, όπως ένα τσεκούρι από μόλυβδο, ένα καλούπι για μαχαιροπήρουνα από χαλκό, καθώς και δεκάδες κεραμικά θραύσματα για μεταλλουργική χρήση, όπως το στόμιο ενός φυσητήρα.
Οι αρχαιολόγοι θα επιστρέψουν για να ανασκάψουν στο σημείο όπου βρέθηκε στο τέλος της περσινής σεζόν ένας ανέπαφος φούρνος πηλού.
Ο διευθυντής της κοινής ανασκαφής, Michael Boyd, από το University of Cambridge, είπε πως η μεταλλουργική ειδικότητα συγκεντρώνονταν στο Δασκαλιό, σε μία περίοδο κατά την οποία η πρόσβαση, τόσο σε τεχνική γνώση και πρώτες ύλες ήταν πολύ περιορισμένη.
«Αυτό που βλέπουμε εδώ με την μεταλλουργία και άλλους τρόπους είναι η απαρχή αστικού κέντρου», δήλωσε. Κοινότητες από μακριά πήγαιναν σε πιο κεντρικά σημεία της περιοχής, η αγροτική παραγωγή εντατικοποιούνταν, όπως και η χειροτεχνία και η αρχιτεκτονική «μεγάλωνε», σταδιακά «σκιάζοντας» την αρχική σημασία του ιερού.
Το έδαφος έχει αποκαλύψει ίχνη τροφίμων, όπως όσπρια, σταφύλια, σύκα, ελιές και αμύγδαλα, καθώς και σιτάρι και κριθάρι. Η Εύη Μαργαρίτη (Evi Margaritis) από το Cyprus Institute δήλωσε: «Πολλά από αυτά τα τρόφιμα ήταν εισαγόμενα: Υπό το φως αυτού του στοιχείου, πρέπει να αναθεωρήσουμε ό,τι γνωρίζουμε για το υπάρχοντα δίκτυα για να συμπεριλάβουμε την ανταλλαγή τροφίμων».
Στα εντυπωσιακά ευρήματα που εντοπίστηκαν στην Κέρο, έχει αναφερθεί και η «Times» του Λονδίνου, σημειώνοντας πως πρόκειται για μια από τις πιο αινιγματικές αρχαίες θέσεις στην Ελλάδα, η οποία αποκαλύπτει νέα επίπεδα πολυπλοκότητας.
Εκανε λόγο για την εύρεση μιας εντυπωσιακής κλίμακας κι ενός δρόμου (μονοπατιού) που συνέδεε τον πετρώδη λόφο Κάβο της Κέρου με τη βραχονησίδα Δασκαλιό, περιοχές οι οποίες στην αρχαιότητα συνδέονταν μεταξύ τους με μια λεπτή λωρίδα γης (και τον καταποντισμένο σήμερα δρόμο). Τα ευρήματα, χρονολογούνται την εποχή των Πυραμίδων της Αιγύπτου.
«Το αρχαιότερο νησιωτικό ιερό στον κόσμο», σύμφωνα με τον γνωστό Βρετανό αρχαιολόγο, Σερ Κόλιν Ρένφριου, που ερευνά εδώ και χρόνια την περιοχή, βρίσκεται στο απόμερο και ακατοίκητο νησί της Κέρου στα νότια των Κυκλάδων, μεταξύ Νάξου και Σαντορίνης, επίσης σημαντικά κέντρα της Εποχής του Χαλκού.
Εκεί όπου ο δρόμος συναντά την απότομη πλαγιά του Κάβου, οι πρόσφατες ανασκαφές έχουν φέρει στην επιφάνεια μια σκάλα, που ανεβαίνει την πλαγιά προς τις δυο περιοχές όπου γίνονταν οι «τελετουργικές εναποθέσεις».
Πρόκειται για τις εναποθέσεις εκατοντάδων σπασμένων κομματιών από μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια, καθώς και από μαρμάρινες λεκάνες και ασυνήθιστα κεραμικά αγγεία πόσης κρασιού, που φέρουν το παρατσούκλι «σαλτσιέρες» εξαιτίας του σχήματός τους.
Είναι εντυπωσιακό ότι σχεδόν κανένα από τα μαρμάρινα κομμάτια δεν «κολλάει» με άλλο και κανένα ολόκληρο ειδώλιο ή αγγείο δεν έχει βρεθεί, αλλά ούτε και κάποιο ίχνος από θραύση στη γύρω περιοχή, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα κομμάτια έρχονταν στον Κάβο ήδη σπασμένα από άλλο μέρος.
Επιπλέον, κανένα από τα 500 και πλέον κομμάτια ειδωλίων ή τα 2.500 περίεργα κομμάτια μαρμάρινων λεκανών δεν έχει βρει το ταίρι του σε κάποιο κυκλαδικό αντικείμενο που εντοπίστηκε αλλού ή αποκτήθηκε μέσω της αγοράς παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων. «Φαίνεται ότι υπήρχε ένα είδος υποχρέωσης να φέρνουν ένα κομμάτι σπασμένου ειδωλίου και να το αποθέτουν στο ιερό νησί της Κέρου, πιθανότατα διαμένοντας μερικές μέρες στο Δασκαλιό κατά τη διάρκεια της ολοκλήρωσης της τελετής», είχε υποθέσει πριν έξι χρόνια ο καθηγητής Ρένφριου (The Times, June 18, 2011).
Το ύφος της κεραμικής, αλλά και οι ραδιοχρονολογήσεις, αποδεικνύουν ότι οι τελετουργικές εναποθέσεις έγιναν κυρίως μεταξύ 2750 και 2550 π. Χ., με σταδιακή μείωση στον επόμενο ενάμιση αιώνα. Η πρόσφατα ανακαλυφθείσα σκάλα είναι «συνομήλικη» της τελετουργικής δραστηριότητας.
Σημειώνεται ότι στη νησίδα Δασκαλιό έχουν εντοπιστεί από το 2008 τα κατάλοιπα πέτρινου τελετουργικού κτιρίου μήκους 16 μ., που χρονολογείται μεταξύ 2550 και 2400 π. Χ. και το οποίο εγκαταλείφθηκε περίπου το 2000 π. Χ. Σύμφωνα με τον κ. Ρένφριου, είναι «το μεγαλύτερο γνωστό κτίριο της Πρωτοκυκλαδικής Περιόδου», η δε περιοχή «έχει την πιο εντυπωσιακή δημόσια αρχιτεκτονική στις Κυκλάδες για την εποχή, που όμοιά της δεν υπάρχει πουθενά στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου».
Επιπλέον, όπως είχε γίνει γνωστό το 2008, μέσα στο κτίριο εντοπίστηκαν τρία χάλκινα τσεκούρια, τα οποία ζυγίζουν περισσότερο από ένα κιλό, γεγονός πολύ σημαντικό για τη μεταλλουργία του νησιού, που πιθανόν έπαιξε τον ρόλο της στη σπουδαιότητα της εγκατάστασης, ενώ ένα μικρότερο κυκλικό κτίριο στο Δασκαλιό, που έκρυβε 350 θαλάσσια βότσαλα στο εσωτερικό του και βρέθηκε στην ίδια ανασκαφική περίοδο, δείχνει τελετουργικές πρακτικές και στη θέση της σημερινής βραχονησίδας.
«Η σημασία του ιερού της Κέρου ως το πρώτο σημαντικό θρησκευτικό κέντρο στο Αιγαίο της Εποχής του Χαλκού ενισχύεται από τα νέα ευρήματα στην εγκατάσταση του Δασκαλιού» δήλωσε πρόσφατα ο κ. Ρένφριου, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα. «Οι κύριες τελετουργικές εναποθέσεις σπασμένων μαρμάρινων ειδωλίων και αγγείων, καθώς και κεραμικών αγγείων πόσης, έγιναν στον Κάβο της Κέρου, χωρίς να συνοδεύονται από την παρουσία εντυπωσιακών κατασκευών ή κάποιου μεγάλου συγκροτήματος κτιρίων», τόνισε, συμπληρώνοντας:
«Αντίθετα, αυτά τα μνημειώδη κτίρια κατασκευάστηκαν στον οικισμό του Δασκαλιού, ο σχεδιασμός και τα μνημειώδη χαρακτηριστικά του οποίου τώρα αρχίζουν να γίνονται κατανοητά. Ήταν σαφώς το σημαντικότερο τελετουργικό κέντρο των Κυκλάδων στο κέντρο του Αιγαίου από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π. Χ., αναμφισβήτητα κάπου 500 χρόνια νωρίτερα από οποιοδήποτε άλλο τελετουργικό κέντρο στο προϊστορικό Αιγαίο», ανέφερε ο Βρετανός καθηγητής.
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
