Παραμονή της εορτής του Αγίου Νικολάου σήμερα και ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου στον Πολύγυρο έχει φορέσει ήδη τα γιορτινά του για χάρη του πολιούχου του που εορτάζεται σε Ανατολή και Δύση στις 6 Δεκεμβρίου!
Ο Άγιος Νικόλαος, ένας από τους δημοφιλέστερους Αγίους του χριστιανικού κόσμου τιμάται ιδιαίτερα σε όλο τον ελληνικό χώρο από τους ανθρώπους της θάλασσας. Είναι προστάτης των ναυτικών, του Πολεμικού και του Εμπορικού Ναυτικού.
Κατά τη μεγάλη γιορτή του Αγίου Νικολάου η εκκλησία του Πολυγύρου γεμίζει από πιστούς, απλούς πολίτες, μοναχές και μοναχούς που εισέρχονται στο ναό για να προσευχηθούν στη χάρη του Αγίου και να λάβουν την ευλογία του.
Με ευλάβεια και μεγαλοπρέπεια τελείται κάθε χρόνο ο Όρθος και η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, χοροστατούντος του Μητροπολίτου Κασσανδρείας κ.κ. Νικόδημου.
Μετά το πέρας της πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας ακολουθεί η λιτάνευση της εικόνας του Αγίου Νικολάου στους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας, συνοδεία της δημοτικής μπάντας.
Σχετικά με το όνομα της προέλευσης του ναού υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία και ένα θαύμα το οποίο χάνεται στον χρόνο.
Είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι του Πολυγύρου επαναστάτησαν εναντίον των Τούρκων στις 17 Μαΐου 1821. Αφού εξόντωσαν την Οθωμανική φρουρά ύψωσαν τη σημαία της ελευθερίας. Η εξέργεση αυτή έγινε γνωστή σε όλη τη Χαλκιδική με αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί η Κασσάνδρα, τα Μαντεμοχώρια και το Άγιον Ὅρος.
Οι Οθωμανοί όμως, για να επιβάλουν την τάξη και από εκδίκηση, έβαλαν φωτιά στον Πολύγυρο. Έντρομοι οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την σημερινή πρωτεύουσα και διασκορπίστηκαν εδώ και εκεί. Όλα σχεδόν τα σπίτια έγιναν στάχτη μαζί και ο Ναός που τιμόταν τότε στο όνομα του Αγίου Χαραλάμπους. Αργότερα και με ειδική διαταγή της Οθωμανικής αρχής, οι κάτοικοι επανήλθαν στην νεκρή Πόλη καί άρχισαν να κτίζουν εκ νέου τα σπίτια τους.
Έτσι άρχισε και η ανέγερση του νέου ναού.
Μία εντοιχισμένη αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα, που βρίσκεται στην Β.Δ. εξωτερική πλευρά του σημερινού ναού με χαραγμένη έμμετρη επιγραφή , μας παρέχει εξιοπρόσεκτα στοιχεία για την ανέγερση του νέου ναού στο όνομα του Αγίου Νικολάου.
Ο καινούργιος ναός έλαβε το όνομα του Αγίου Νικολάου και όχι του Αγίου Χαραλάμπους, όπως ήταν πρίν την πυρπόληση από τούς Οθωμανούς, γιατί εκείνο τον καιρό, δηλαδή το 1836, κάποια “λοιμική νόσος”, προφανώς χολέρα, άρχισε να αποδεκατίζει τους κατοίκους του Πολυγύρου. Ο τότε Μητροπολίτης Ιάκωβος για να προφυλάξει το ποίμνιο του από το φοβερό εκείνο θανατικό, θεώρησε καλό να αφιερώσει τον Ναό στον Μέγα και θαυματουργό Άγιο Νικόλαο. Έτσι οι κάτοικοι μπήκαν υπό την προστασία του Αγίου.
Το ότι η νόσος εκείνη μάστιζε την περιοχή φαίνεται και από μία άλλη αφιερωματική επιγραφή, πού βρίσκεται επάνω σε εικόνα του τέμπλου που φέρει την μορφή του Αγίου Μοδέστου.
Σύμφωνα με την παράδοση όμως υπάρχει και ένα θαύμα το οποίο κρύβει πίσω του μια μακραίωνη ιστορία.
Λέγεται πως για να απαλλαγούν από τη χολέρα οι κάτοικοι ζήτησαν βοήθεια από το Άγιο Όρος για να έρθουν να ευλογήσουν και να κάνουν Αγιασμό οι μοναχοί. Οι μοναχοί όμως όπως ήταν φυσικό δεν τόλμησαν να μπουν μέσα στην πόλη του Πολυγύρου εξαιτίας της μεταδοτικής νόσου και έτσι μεταφέρθηκαν ψηλά στο βουνό στη σημερινή θέση “Σταυρός” για να τελέσουν αγιασμό προς ευλογία και ενίσχυση των κατοίκων.
Βρέθηκαν όμως σε αμηχανία διότι δεν είχαν νερό. Καθώς όμως ακούμπησαν τον Τίμιο Σταυρό επάνω σε βράχο, αμέσως εκπήγασε νερό πρός έκπληξη όλων. Έτσι λοιπόν ετέλεσαν αγιασμό και με αυτόν αγιάσθηκαν όλοι οι κάτοικοι και όλη η περιοχή.
Σε ανάμνηση του θαύματος αυτού οι χριστιανοί στον τόπο που βγήκε το νερό έχτισαν βρύση, που υπάρχει μέχρι σήμερα, καθώς επίσης και ένα όμορφο εξωκλήσι με το όνομα του Τιμίου Σταυρού προς τιμήν του Θαυματουργού Σταυρού του Κυρίου Ιησού Χριστού.
