Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής για την ορθόδοξη εκκλησία. και το τέλος των Απόκρεω, της κραιπάλης και της κρεοφαγίας.
Οι επόμενες 48 ημέρες για την ακρίβεια που ακολουθούν μέχρι την ημέρα του Πάσχα, είναι ημέρες νηστείας και κάθαρσης της ψυχής και του σώματος εξού και ο χαρακτηρισμός «Καθαρά».
Έτσι λοιπόν νηστίσιμα εδέσματα όπως λαγάνα (αζύμωτο ψωμί), ταραμάς, χόρτα κα. γεμίζουν τα τραπέζια εκείνη την ημέρα. Όμως πώς συνδέεται το έθιμο του πετάγματος του Χαρταετού και η έξοδος στη φύση με την Καθαρά Δευτέρα;
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι ανήμερα της Καθαράς Δευτέρας η εκκλησία θυμάται την έξοδο των Προπατόρων, Αδάμ και Εύας από τον παράδεισο, εξαιτίας της ανυπακοής τους, χάνοντας ότι τους χαρίστηκε απλόχερα, ακόμα και τη σχέση με το Θεό.
Οι πόρτες του παράδεισου έκλεισαν πίσω τους. Γλυκύτατοι ύμνοι ηχούν στις εκκλησιές μας όλη την περίοδο του Τριωδίου και κυρίως την Καθαρά Δευτέρα, εξιστορώντας την έξοδο και τις συνέπειές της.
Έτσι λοιπόν κι εμείς λαχταρώντας την επιστροφή στον παράδεισο βγαίνουμε στην εξοχή κι ερχόμαστε κοντά στη φύση.
Νηστεύουμε για την κάθαρση της ψυχής και την εξιλέωση της ανθρωπότητας από το Προπατορικό αμάρτημα. Πετάμε τον χαρταετό σαν το πέταγμα της ψυχής μας στους Ουρανούς, για να φθάσουμε το Θεό.
Το σώμα του χαρταετού και η ουρά, συμβολίζουν αντίστοιχα το σώμα και την ψυχή του ανθρώπου και για να πετάξει ψηλά πρέπει να υπάρξει ισορροπία μεταξύ τους.
Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας έχει τις ρίζες του στα βυζαντινά χρόνια όπου ονομαζόταν Απόδοση- Απόθεση και τελούταν με συνοδευτικά δρώμενα.
Ύμνοι σώζονται μέχρι τις μέρες μας όπως το « Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλει φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Το έθιμο του χαρταετού είναι μεταγενέστερο, δανεισμένο από την Ανατολή (κυρίως την Κίνα όπου η πρώτη κατασκευή χαρταετού χρονολογείται το 1000πΧ.. Κάθε τόπος στην Ελλάδα έχει τις δικές του ιδιομορφίες σχετικά με τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας.
Σε ορισμένες περιοχές οι νοικοκυρές καθαρίζουν τις κατσαρόλες και τα χάλκινα σκεύη με σταχτόνερο για να αστράψουν και βάφουν λευκά τα πεζοδρόμια και τις ταράτσες.
Στη Βόνιτσα υπάρχει το έθιμο του «αχυρένιου Γληγοράκη», στη Βιστωνίδα το έθιμο των «Μουτζούριδων», στη Θήβα ο «Βλάχικος γάμος», στα Μεστά της Χίου «το έθιμο του Αγά» και πολλά άλλα ανά την Ελλάδα.
Τα κούλουμα, όπως ονομάζεται η έξοδος στη φύση και το πέταγμα του αετού, είναι μια καλή ευκαιρία μάζωξης της οικογένειας και των αγαπημένων ανθρώπων γύρω από το σαρακοστιανό τραπέζι αλλά και σε ατομικό επίπεδο, το έναυσμα μιας προσπάθειας αποτοξίνωσης του σώματος και συνάμα, ανάτασης και κάθαρσης της Ψυχής. Καλά Κούλουμα!
