Στη Χαλκιδική και γενικότερα στην Κεντρική Μακεδονία οι κάτοικοι των περιοχών γνωρίζουν τον Πολύγυρο Χαλκιδικής. Θες από τις διακοπές τους το καλοκαίρι στα παραθεριστικά θέρετρα, θες από το ότι είναι διοικητικό κέντρο ως πρωτεύουσα, θες οι κοντινές χειμερινές αποδράσεις Ταξιάρχη, Αγίου Προδρόμου (σουβλάκια) κλπ. Πάντως η πόλη που απέχει 70 χλμ από τη Θεσσαλονίκη και αγγίζει τον Χολομώντα είναι γνωστή και ξακουστή σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων όχι μόνο σε Θεσσαλονικείς, αλλά σε Ναουσαίους, Εδεσσαίους, Κιλκισιώτες, ακόμη και Θρακιώτες πιο μακριά.
Υπάρχει όμως κι ένας άλλος Πολύγυρος. Ο Πολύγυρος που είναι ορεινό χωριό της πρώην επαρχίας Δωδώνης της Ηπείρου στο νομό Ιωαννίνων σε υψόμετρο 680 μέτρων!
Ο Πολύγυρος είναι κτισμένος στις νοτιοδυτικές πλαγιές των Ορέων Κουρέντων, επάνω στην επαρχιακή οδό Κούρεντα – Ψήνα. Βρίσκεται νοτιοδυτικά από την πόλη των Ιωαννίνων στα 31 χλμ., ανατολικά από την Ηγουμενίτσα στα 62 χλμ. και 12 χλμ. βόρεια από τον κόμβο Τύριας της Εγνατίας Οδού. Μάλιστα, έχει θέα προς το όρος Τόμαρος και αξιοθέατα, όπως, η εκκλησία της Αγίας Κυριακής με σημαντικές τοιχογραφίες και επιγραφές του 1812 και το λαογραφικό μουσείο όπου εκτίθενται παραδοσιακά αντικείμενα και φορεσιές από την ιστορία και τις παραδόσεις της περιοχής.
Το χωριό, όπως διαβάζουμε στη Wikipedia, έχει μετακινηθεί σε νέα τοποθεσία, έχει πολύ αραιά δόμηση και καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση (25.000 στρέμματα γης) από όλα τα χωριά του Δήμου Δωδώνης. Στη παλιά τοποθεσία έχουν βρεθεί σημαντικά ευρήματα από τάφους, κεραμιδένια κιούπια κ.λ.π. που αποτελούν ίχνη αρχαίας κατοίκησης της περιοχής. Το παλιό χωριό αποτελείτο από τους οικισμούς Μάγειρα, Κεντρώματα (τοποθεσία “Aη-Γιάννη”) και Γκρούτζα, αρκετά μακριά τον ένα από τον άλλο. Ο παλιός οικισμός Μάγειρα μετονομάστηκε σε Ταξιάρχες, (κι εδώ ένα κοινό σημείο) αλλά σήμερα έχει καταργηθεί.
Το αξιοσημείωτο στις περιπτώσεις Πολυγύρου Χαλκιδικής και Πολυγύρου Ηπείρου είναι ότι η ονομασία των δύο περιοχών προέρχεται από τελείως διαφορετικές πηγές και αιτιολογίες.
Αν πάμε στη Χαλκιδική θα δούμε ότι σχετικά με την προέλευση του ονόματος Πολύγυρος υπάρχουν διάφορες εικασίες. Πιθανόν ο συνδυασμός των λέξεων πολύ και ιερός να έδωσε τη σημερινή ονομασία, εξαιτίας ενός ιερού που υπήρχε στην περιοχή. Μια παρόμοια εκδοχή αντικαθιστά το ιερός με τη λέξη γερός, λόγω του υγιεινού κλίματος της περιοχής ή τη λέξη γέρος, λόγω του μεγάλου ποσοστού γερόντων στην περιοχή. Έχει, επίσης, προταθεί και η ετυμολογία από το όνομα ενός μεγαλο-γαιοκτήμονα της περιοχής, του Πολύαρου. Μια άλλη θεωρία αποδίδει την ονομασία στις κλιτύες (πλαγιές) των αλλεπάλληλων λόφων, πάνω στους οποίους είναι χτισμένος ο Πολύγυρος.
Στον Πολύγυρο της Ηπείρου τα πράγματα είναι πιο απλά. Η παλιά ονομασία, μέχρι το 1940, ήταν Ζαγόρτσα, σλαβικής προέλευσης από τις λέξεις Za=πίσω, gori=βουνό, goritse=βουναλάκι και σημαίνει “χωριό πίσω από το βουναλάκι”. Η νέα του ονομασία Πολύγυρος προέρχεται από τις μεγάλες διαδρομές (πολύ + γύρος) που διανύει κάποιος λόγω της μεγάλης έκτασης του χωριού. Μετά την απελευθέρωση, το 1919 με το ΦΕΚ 184Α – 19/08/1919, ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας Ζαγόρτσας.