Δεκαπέντε αλλαγές που σχετίζονται με την υποβοήθηση των οικονομικά ασθενέστερων και την ταυτόχρονη απόρριψη των στρατηγικά κακοπληρωτών, επέρχονται στο νόμο Κατσέλη – Σταθάκη (ν. 3869/2010).
Ειδικότερα, από τη διαπραγμάτευση που διεξήχθη με τους θεσμούς από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Γιάννη Δραγασάκη και τον ειδικό γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτη Κουρμούση, συμφωνήθηκε να νομοθετηθεί πλέγμα παρεμβάσεων. Οι αλλαγές θα νομοθετηθούν άμεσα, ενώ σε ό,τι αφορά την παράταση του νόμου πέραν της 31ης Δεκεμβρίου του 2018 (ως προς την υποβολή αιτήσεων) είναι ένα θέμα το οποίο, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, θα εξεταστεί μετά την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια. Δηλαδή, στα μέσα του ερχόμενου φθινοπώρου.
Όπως προαναφέρθηκε, οι αλλαγές που συμφωνήθηκαν με τους θεσμούς τις προηγούμενες ημέρες είναι δομημένες σε δύο άξονες:
Ο πρώτος άξονας αποσκοπεί στη διευκόλυνση και υποστήριξη των αδύναμων πολιτών, δηλαδή ανέργων, μισθωτών, συνταξιούχων, ελεύθερων επαγγελματιών και μικροεμπόρων, είτε είναι οφειλέτες ή αποτελούν εγγυητές δανείων. Αυτό επιτυγχάνεται με τις ακόλουθες δράσεις:
- Με τη δυνατότητα επιδότησης της δόσης του στεγαστικού δανείου από το κράτος, μέσω διενέργειας των σχετικών απαιτούμενων διαδικασιών απευθείας από τις τράπεζες, ακόμη και σε περιπτώσεις που ο οφειλέτης αγνοεί ότι τη δικαιούται. Υπογραμμίζεται ότι για το τρέχον έτος, στον προϋπολογισμό της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή έχει προϋπολογισθεί για αυτόν τον λόγο κονδύλι ύψους 50 εκατ. ευρώ.
- Με τη μείωση της υποχρέωσης παροχής εγγράφων από τους οφειλέτες, με παράλληλη υποχρέωση των τραπεζών, των δημόσιων αρχών και κάθε άλλου εμπλεκόμενου φορέα να τα προσκομίζουν στο δικαστήριο.
- Με τη διευκόλυνση του οφειλέτη για την πληρωμή της διαφοράς μεταξύ της χαμηλότερης δόσης που ορίζεται από το δικαστήριο σε πρώτο βαθμό και της ενδεχόμενης υψηλότερης δόσης που καθορίζεται από το δικαστήριο σε δεύτερο βαθμό.
- Με την παροχή δικαιώματος στους εγγυητές που εκπλήρωσαν την υποχρέωσή τους, όπως προκύπτει από την εγγύηση, να υποκαταστήσουν τον πιστωτή στο σχέδιο αποπληρωμής.
- Με την προστασία της πρώτης κατοικίας βάσει της εμπορικής της αξίας (και όχι της αντικειμενικής), εφόσον υφίσταται έκθεση ανεξάρτητου εκτιμητή ακινήτων που είναι εγγεγραμμένος στο οικείο μητρώο του Υπουργείου Οικονομικών. Αν η εκτίμηση της εμπορικής αξίας έχει ως αποτέλεσμα να μην εξαιρεθεί η κύρια κατοικία από τη ρευστοποίηση, τότε η τιμή πρώτης προσφοράς κατά τον πλειστηριασμό της δεν θα μπορεί να είναι κατώτερη από το όριο αξίας κύριας κατοικίας που τίθεται ως προϋπόθεση για την προστασία της.
- Το πλάνο αποπληρωμής οφειλών για την προστασία της κύριας κατοικίας θα επιτρέπεται να μεταρρυθμιστεί, σύμφωνα με τις πραγματικές δυνατότητες του οφειλέτη.
- Με τη διασφάλιση ότι οι δόσεις για την απαλλαγή από τα χρέη (τριετούς ρύθμισης) και οι δόσεις για την προστασία της κύριας κατοικίας (εικοσαετούς ρύθμισης) δεν θα υπερβαίνουν αθροιστικά την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.
- Με την κατάργηση της επανειλημμένης, ανά εξάμηνο, υποχρεωτικής επανασυζήτησης των αιτημάτων χορήγησης προσωρινής διαταγής (που ίσχυε μέχρι σήμερα). Εφεξής η προσωρινή διαταγή θα ισχύει έως ότου οποιοσδήποτε διάδικος (οφειλέτης ή τράπεζα) ζητήσει τη μεταρρύθμισή της.
Η έξοδος των κακοπληρωτών
Οι παραπάνω παρεμβάσεις είναι προφανές ότι βοηθούν όσους πραγματικά έχουν οικονομική αδυναμία να διασώσουν την πρώτη και κύρια κατοικία τους. Αντίθετα, ο δεύτερος άξονας των αλλαγών αποσκοπεί στην απένταξη και πρόληψη των στρατηγικών κακοπληρωτών, δηλ. αυτών που μπορούν να πληρώσουν αλλά το αποφεύγουν με δόλια μέσα.
Αυτό, σύμφωνα με τη συμφωνία κυβέρνησης και δανειστών, επιτυγχάνεται με τις παρακάτω παρεμβάσεις:
- Με την άρση του τραπεζικού απορρήτου των οφειλετών, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους πιστωτές που συμμετέχουν στη διαδικασία να έχουν πρόσβαση στην πλήρη πληροφόρηση για τα εισοδήματα και την περιουσία του οφειλέτη.
- Με τη μη υπαγωγή των οφειλετών στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου, σε περίπτωση που οι αιτήσεις υπαγωγής τους απορρίφθηκαν, είτε επειδή σκόπιμα κατέστησαν αφερέγγυοι (π.χ. οδηγήθηκαν σε χρεοκοπία, μεταβίβασαν περιουσία δολίως σε άλλα πρόσωπα), είτε επειδή σκόπιμα παραποίησαν την οικονομική τους κατάσταση (π.χ. απέκρυψαν περιουσία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό).
- Με τη θέσπιση διενέργειας προκαταρκτικού ελέγχου από τη γραμματεία των δικαστηρίων για το αν ο οφειλέτης δηλώνει εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και το είδος αυτής, καθώς και για το αν ο οφειλέτης έχει ασκήσει άλλες αιτήσεις στο παρελθόν ή έχει άλλες εκκρεμείς αιτήσεις. Αν διαπιστωθεί κάτι τέτοιο, ο γραμματέας το σημειώνει στον φάκελο, προκειμένου να αξιολογηθεί από τον δικαστή, με στόχο τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών, οι οποίοι δεν δικαιούνται προστασία από το νόμο.
- Με την αυτόματη απόρριψη (έκπτωση) του οφειλέτη σε περίπτωση καθυστέρησης της καταβολής των δόσεων που ορίζονται με τη δικαστική απόφαση, όπως ορίζεται στη νομοθεσία, κατόπιν ειδοποίησης του πιστωτή προς τον οφειλέτη και τους άλλους πιστωτές. Εξυπακούεται ότι θα ληφθεί μέριμνα ώστε ο οφειλέτης να έχει τη δυνατότητα να υποβάλει εκ νέου αίτηση αναβίωσης της ρύθμισης, σε περίπτωση ανωτέρας βίας ή κατάχρησης δικαιώματος από τους πιστωτές (π.χ. τράπεζες).
- Με την κατάργηση της αυτοδίκαιης (χωρίς προσωρινή διαταγή) προστασίας από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, σε περίπτωση που οι οφειλέτες έχουν παραιτηθεί από δύο προηγούμενες αιτήσεις και υποβάλουν εκ νέου αίτηση.
- Με τη θέσπιση πρόβλεψης ότι εάν η δίκη ματαιωθεί κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και δεν ζητήσει νέα ημερομηνία εκδίκασης εντός 30 ημερών, τότε θα θεωρείται ότι ο οφειλέτης παραιτήθηκε της αίτησής του για υπαγωγή στο νόμο.
- Με την αναδρομική κατάργηση της παύσης ή του περιορισμού της τοκογονίας, σε περιπτώσεις αιτήσεων που απορρίφθηκαν από το δικαστήριο.
