Η μεταφορά 6.000 ατόμων από τα νησιά στην ενδοχώρα, η αύξηση της ταχύτητας εξέτασης των αιτημάτων ασύλου σε όλα τα επίπεδα, η ενίσχυση των ΚΥΤ με υγειονομικό προσωπικό και η δημιουργία θέσεων φιλοξενίας για αναγνωρισμένους πρόσφυγες, αποτελούν τους κύριους στόχους του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής μέχρι το τέλος του 2018 και τους πρώτους μήνες του 2019, όπως τους διατύπωσε ο αρμόδιος υπουργός, Δημήτρης Βίτσας, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Ο κ. Βίτσας ανέφερε ότι το μεγάλο ζήτημα για το 2018 είναι η μεγάλη αύξηση των αφίξεων στον Έβρο. Μέχρι τις 12 Νοεμβρίου καταγράφηκαν 14.250 αφίξεις στη χώρα διά μέσω του Έβρου, αν και οι πραγματικές εισροές είναι μεγαλύτερες και υπολογίζονται σε 16.300. Το 2017 οι αντίστοιχες καταγεγραμμένες αφίξεις ανήλθαν σε 5.500.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο ίδιος, από την 1η Ιανουαρίου έως τις 12 Νοεμβρίου 2018 έφτασαν στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου 28.031 άτομα, ενώ το ίδιο διάστημα οι μεταφορές προς την ενδοχώρα ανήλθαν σε 23.014. Επίσης, έγιναν 290 επιστροφές προς την Τουρκία και 886 εθελούσιες επιστροφές στις χώρες καταγωγής. Επιπλέον, με βάση τη συμφωνία Ελλάδας-Γερμανίας έγιναν 177 οικογενειακές επανενώσεις στη Γερμανία και επιστράφησαν στην Ελλάδα τέσσερα άτομα.
Για τις επιστροφές στην Τουρκία, ο κ. Βίτσας τόνισε ότι «υπάρχουν νομικά εργαλεία στον αιτούντα, με τα οποία μπορεί να επιμηκύνει τον χρόνο παραμονής του», αν και οι αποφάσεις ασύλου αύξηθηκαν κατά 30% και οι επιδόσεις των αποφάσεων κατά 50%. Στόχος του υπουργείου είναι η εξέταση της αίτησης ασύλου να ολοκληρώνεται εντός 90 ημερών σε όλα τα επίπεδα, κάτι που επιτυγχάνεται στην Υπηρεσία Ασύλου, ωστόσο σημειώνονται καθυστερήσεις στις επιτροπές προσφυγών.
Εξάλλου, η Αρχή Προσφυγών έδωσε προτεραιότητα στις προσφυγές από τα νησιά, ενώ το υπουργείο, σε συνεργασία με την αστυνομία, προχώρησε σε πιλοτικό πρόγραμμα στην Κω για την ολοκλήρωση 77 υποθέσεων μέσα σε 16 ημέρες.
Το υπουργείο προγραμματίζει να μεταφέρει -έως το τέλος του έτους- από τα νησιά στην ενδοχώρα 6.000 άτομα, ευάλωτους αιτούντες άσυλο και αναγνωρισμένους πρόσφυγες. Πρόσφατα, το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής προχώρησε σε απογραφή των διαμενόντων στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης με τη βοήθεια της αστυνομίας, του ΔΟΜ και της Ύπατης Αρμοστείας. «Είναι η πρώτη φορά που γίνεται τέτοια λεπτομερής απογραφή ώστε να φύγουμε από το περίπου και να φτάσουμε στο ακριβές κατά προσέγγιση», επισήμανε ο κ. Βίτσας. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «τα αποτελέσματα της απογραφής αποτελούν εργαλείο για την καλύτερη διαχείριση όλων των ζητημάτων και μας διευκολύνουν να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία μεταφοράς».
Επίσης, ο στόχος του υπουργείου για τους πρώτους μήνες του 2019, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και το ΚΕΕΛΠΝΟ, είναι να οργανωθεί ένα μικρό κέντρο υγείας μέσα σε κάθε ΚΥΤ, «ώστε οι διαμένοντες σε αυτά να έχουν άμεση φρόντίδα υγείας και να μην υπερφορτώνονται τα τοπικά νοσοκομεία, τουλάχιστον για τις απλές περιπτώσεις», όπως εξήγησε ο κ. Βίτσας.
Το 2019, το υπουργείο προγραμματίζει τη δημιουργία του νέου ΚΥΤ στη Σάμο, που θα έχει δυναμικότητα φιλοξενίας 1.200 ατόμων και συγχρόνως θα παύσει η λειτουργία της δομής στο Βαθύ.
Στη Μόρια, στόχος του υπουργείου είναι μέχρι τον Μάρτιο του 2019 να ολοκληρώσει τα έργα βιολογικού καθαρισμού και ο κ. Βίτσας παραδέχτηκε ότι «αυτό το έργο θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί πριν από το καλοκαίρι του 2018. Δεν είναι εξολοκλήρου δική μας η ευθύνη αλλά αναλαμβάνουμε την ευθύνη».
Στην ενδοχώρα δημιουργούνται -έως το τέλος του 2018- 24.000 νέες θέσεις φιλοξενίας. Επίσης, σε συνεργασία με τον ΕΦΚΑ, το υπουργείο θα προχωρήσει σε ανακατασκευή κτιρίων του που δεν χρησιμοποιούνται, για να αξιοποιηθούν ως κατοικίες πολιτών τρίτων χορών «ή σε άλλη φάση για άλλους λόγους έκτακτης ανάγκης».
Το 2019 θα προχωρήσει και η δημιουργία 5.000 θέσεων φιλοξενίας για όσους έχουν ήδη λάβει διεθνή προστασία (πρόγραμμα με τίτλο «ΗΛΙΟΣ 2»). «Τώρα 10.000 άνθρωποι που έχουν λάβει άσυλο διαμένουν στις δομές για τους αιτούντες, άρα ένας τρόπος αποφόρτισης του συστήματος αιτούντων άσυλο είναι να διαμορφώσουμε ένα πρόγραμμα για 5.000 ανθρώπους που θα μένουν σε διαμερίσματα για έξι μήνες και θα μπουν και σε πρόγραμμα ένταξης» υποιγράμμισε ο κ. Βίτσας. Σε αυτό το πλαίσιο, γίνονται επαφές με τα υπουργεία Εργασίας και Αγροτικής Ανάπτυξης ώστε να ενταχθούν οι πρόσφυγες σε προγράμματα εύρεσης εργασίας.
Έως το τέλος του 2018 θα ολοκληρωθεί το δεύτερο σκέλος των διαγωνισμών για τις μετακινήσεις και τις μεταφορές. Το 2019 οι μεταφορές των προσφύγων από τα νησιά στην ενδοχώρα, αλλά και οι εσωτερικές μετακινήσεις στην ενδοχώρα, περνούν από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ στις δομές του υπουργείου, ενώ το 2020 το κράτος θα αναλάβει και τη διαχείριση του προγράμματος φιλοξενίας προσφύγων ESTIA.
Εξάλλου, πρόσφατα το υπουργείο προχώρησε στη δημοσίευση απόφασης για τον καθορισμό νέων κανόνων λειτουργίας του μητρώου ελληνικών και ξένων ΜΚΟ. Όπως εξήγησε ο γγ του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, Κώστας Παπαδημητρίου, με αυτήν την απόφαση γίνεται πιο αποτελεσματικό το σχετικό εργαλείο του υπουργείου και θα υπάρχει η δυνατότητα οι ΜΚΟ όχι μόνο να εγγράφονται αλλά και να απεγγράφονται, έπειτα από αξιολόγησή τους.
Τέλος, το υπουργείο ετοιμάζει και μία σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων, με κυριότερη αυτή που αφορά την ανασυγκρότηση της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, η οποία θα λειτουργεί ως αυτοτελής διεύθυνση του υπουργείου και θα υπάγεται απευθείας στον υπουργό και όχι στη Γενική Γραμματεία Υποδοχής και Ταυτοποίησης.
Σε διεθνές επίπεδο, το υπουργείο υπογραμμίζει την ανάγκη διαμόρφωσης συνθηκών ενάντια στη φτώχεια, τους πολέμους και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ώστε να μην υπάρχουν ισχυρά προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα. Εξάλλου, στην τελευταία άτυπη σύνοδο των αρμόδιων υπουργών ο κ. Βίτσας διατύπωσε την πρόταση στο ζήτημα της ανακατανομής να προχωρήσουν σε συνεργασία όσες χώρες συμφωνούν, που ο ίδιος εκτιμά ότι ανέρχονται σε τουλάχιστον 16.
