Στην αυλή του Γενικού Λυκείου Ν. Καλλικράτειας, οι μαθητές αναβιώνουν ένα από τα σπουδαιότερα επιστημονικά επιτεύγματα της αρχαιότητας, στο πλαίσιο του μαθήματος της Φυσικής: το πείραμα του Ερατοσθένη του Κυρηναίου.
Τον 3ο αιώνα π.Χ., σε μια εποχή που οι μύθοι συχνά επικρατούσαν της επιστήμης, ένας σπουδαίος Έλληνας λόγιος και μαθηματικός τόλμησε να μετρήσει το μέγεθος της Γης με μια εκπληκτική ακρίβεια. Ο Ερατοσθένης (276–194 π.Χ.), διευθυντής της περίφημης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ήταν από τους πρώτους που απέδειξαν το σφαιρικό σχήμα του πλανήτη μας και θεωρείται ο «πατέρας της γεωγραφίας».
Βασισμένος σε μια απλή αλλά λαμπρή παρατήρηση, παρατήρησε ότι στη Συήνη (σημερινό Ασουάν της Αιγύπτου), το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου, ο ήλιος έπεφτε κάθετα και δεν δημιουργούσε σκιά. Αντίθετα, την ίδια ώρα στην Αλεξάνδρεια, μια κάθετη ράβδος έριχνε σκιά, σχηματίζοντας γωνία 7,2 μοιρών. Υποθέτοντας ότι η Γη είναι σφαιρική και ότι οι ακτίνες του ήλιου φτάνουν παράλληλα, ο Ερατοσθένης χρησιμοποίησε βασική γεωμετρία για να υπολογίσει την περιφέρεια της Γης. Το αποτέλεσμα; Περίπου 40.000 χιλιόμετρα – μια μέτρηση σχεδόν ταυτόσημη με τη σύγχρονη εκτίμηση!
Το πείραμα αυτό δεν ήταν απλώς ένας μαθηματικός υπολογισμός. Ήταν μια απόδειξη ότι με την παρατήρηση, τη λογική σκέψη και την επιστημονική μέθοδο, ο άνθρωπος μπορεί να κατανοήσει το σύμπαν. Επιβεβαίωσε τη σφαιρικότητα της Γης σε μια εποχή γεμάτη αμφιβολίες και έθεσε τις βάσεις για τη χαρτογραφία, τη ναυσιπλοΐα και την αστρονομία.
“Σήμερα, κάθε μαθητής που σηκώνει το βλέμμα στον ουρανό και αναρωτιέται για τα μυστικά του κόσμου, βαδίζει στα βήματα του Ερατοσθένη. Η επιστήμη είναι η φλόγα που φωτίζει το σκοτάδι της άγνοιας και ανοίγει τον δρόμο προς τη γνώση. Και όπως απέδειξε εκείνος πριν από 2.000 χρόνια, κάθε παιδί που ρωτά “γιατί” μπορεί να γίνει ένας νέος Ερατοσθένης“.
Έτσι και τα παιδιά του ΓΕΛ Ν. Καλλικράτειας!
