Η μαρμάρινη επιτύμβια επιγραφή αναγράφει:
ΛΙΚΙΝΙΟΣ / [KΟΥ]ΑΡΤΟΣ Ο Π[Α]/[ΤΗΡ]
ΚΑΙ Η ΜΗ [ ΤΗΡ] ΔΙΟΔΩΡ[Α]
ΛΙΚΙΝΙΑ Ν [Ι] [ΚΟ]ΠΟΛΙ ΤΗ Θ[Υ]/[ΓΑ]ΤΡΙ ΜΝΗΜΗ[Σ] / [ΧΑΡΙΝ].
Ανευρέθηκε πριν χρόνια στο νεκροταφείο της Φούρκας και αποτελεί ιστορικό τεκμήριο πληροφοριών. Συγκεκριμένα: Με τη χρονολόγηση της επιγραφής από τους αρχαιολόγους στα αυτοκρατορικά χρόνια (27 π.Χ- 476 μ.Χ) και τον γλυπτό διάκοσμο του σταυρού, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η οικογένεια αυτή ήταν χριστιανική και έζησε πιθανόν μετά το 300 μ.Χ στην περιοχή της Φούρκας.
Η οικογένεια αποτελούνταν σίγουρα από τον πατέρα Λικίνιο Κουάρτο, τη σύζυγό του Διοδώρα και την κόρη τους Λικινία Νικόπολι. (ίσως υπήρχαν και άλλα μέλη) Έχουμε σαφώς έναν μικτό γάμο Ρωμαίου αποίκου με Ελληνίδα. Το αριθμητικό όνομα Κουάρτος (τέταρτος) μαρτυρεί δούλο, επομένως ο πατέρας Λικίνιος Κουάρτος πιθανόν να ήταν απελεύθερος ή απόγονος απελεύθερου. (Μαρία Κωνσταντάτου “Βασιλικό καθίδρυμα και ρωμαϊκή αποικία” δπλμ) Η μητέρα Διοδώρα ήταν προφανώς ντόπια Ελληνίδα (Κασσανδρινή) που είχε το δικαίωμα του jus conubii (δικαίωμα επιγαμίας). Επομένως η κόρη Λικινία Νικόπολις απολάμβανε ρωμαϊκών πολιτικών δικαιωμάτων (jus italicum).
Η επιγραφή αυτή κατατάσσεται στις επιγραφές που εμφανίζουν οικογένειες Ρωμαίων πολιτών με ρωμαϊκά και ελληνικά cognomina. (Feissel-Seve,1979,313,n.62, Μαρία Κωνσταντάτου “Βασιλικό καθίδρυμα και ρωμαϊκή αποικία” δπλμ)
Θεωρώ ότι η επιγραφή είτε υπήρχε πάντα στον χώρο που βρέθηκε και δεν μεταφέρθηκε από την παραλία Φούρκας στο χωριό, λόγω του βάρους της, είτε αν μεταφέρθηκε δεν χρησιμοποιήθηκε ως δομικό στοιχείο του παλαιοχριστιανικού ναού που προϋπήρχε του σημερινού Ι.Α Αγίου Αθανασίου ή του ιδίου Α. Αθανασίου, σεβόμενοι οι άνθρωποι τον πόνο που εξέφραζε, ως ταφικό μνημείο. (Ο ναός φέρει πολλά δομικά στοιχεία που ταιριάζουν με την παλαιοχριστιανική βασιλική της παραλίας Φούρκας)
Από το σχήμα και το μέγεθος της επιγραφής πιστεύω ότι ήταν το «καπάκι» του τάφου ενός μικρού κοριτσιού που έζησε και πέθανε τα πρώτα χριστιανικά χρόνια στον ρωμαϊκό οικισμό με το όνομα ΦΟΥΡΚΑ και κηδεύτηκε ως χριστιανή. (Βοκοτοπούλου 2001, 725 – Σασάνη Χρυσαυγή,”Οι αποικίες στην αρχαία Χαλκιδική” σ. 33 για την ύπαρξη των παράλιων οικισμών Ποσείδι, Χρούσο, Μεγάλη Κύψα, Φούρκα κατά τη ρωμαϊκη αποίκιση)
Ένα και μόνο γραπτό μνημείο λοιπόν μπορεί να μας δώσει τόσα πολλά στοιχεία για έναν τόπο και την κατοίκισή του από τους χρόνους της Ρωμαιοκρατίας και ακόμη νωρίτερα.
Είναι κρίμα όμως η επιγραφή της ιστορίας του χωριού μου να ρημάζει μαζί με άλλα αρχιτεκτονικά μέλη πρωτοχριστιανικού ναού και τάφων. Θα πρέπει άμεσα να συντηρηθούν και να διαφυλαχθούν, αν αληθεύει μάλιστα η πληροφορία ότι επιτήδειοι αφαίρεσαν κομμάτια.
ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΛΙΤΖΕΡΙΝΟΥ
Ο Χρήστος Λιτζερίνος γεννήθηκε και κατοικεί στη Φούρκα Χαλκιδικής, είναι δικηγόρος και συγγραφέας.
