Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, τον χάρτη της Ελλάδας για τη χορήγηση περιφερειακών ενισχύσεων από την 1η Ιανουαρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027 στο πλαίσιο των αναθεωρημένων κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις («ΚΓΠΕ»).
Οι αναθεωρημένες ΚΓΠΕ, που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή στις 19 Απριλίου 2021 και τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2022, επιτρέπουν στα κράτη μέλη να στηρίξουν τις πλέον μειονεκτικές ευρωπαϊκές περιφέρειες για να καλύψουν την υστέρηση και να μειώσουν τις ανισότητες όσον αφορά την οικονομική ευημερία, το εισόδημα και την ανεργία — στόχοι συνοχής που βρίσκονται στο επίκεντρο της Ένωσης. Παρέχουν επίσης αυξημένες δυνατότητες στα κράτη μέλη να στηρίξουν τις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν μεταβατικές ή διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως η μείωση του πληθυσμού, ώστε να συμβάλουν πλήρως στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Ταυτόχρονα, οι αναθεωρημένες ΚΓΠΕ διατηρούν ισχυρές διασφαλίσεις προκειμένου να αποτρέψουν τα κράτη μέλη από τη χρήση δημόσιου χρήματος για την ενθάρρυνση της μετεγκατάστασης θέσεων εργασίας από ένα κράτος μέλος της ΕΕ σε άλλο, κάτι που είναι ουσιώδες για τον θεμιτό ανταγωνισμό στην ενιαία αγορά.
Ο περιφερειακός χάρτης της Ελλάδας καθορίζει τις ελληνικές περιφέρειες που είναι επιλέξιμες για περιφερειακές επενδυτικές ενισχύσεις. Ο χάρτης καθορίζει επίσης τις μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης στις επιλέξιμες περιφέρειες. Η ένταση της ενίσχυσης είναι το μέγιστο ποσό κρατικής ενίσχυσης που μπορεί να χορηγηθεί ανά δικαιούχο, και εκφράζεται ως ποσοστό των επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών.
Στο πλαίσιο των αναθεωρημένων ΚΓΠΕ, περιφέρειες που καλύπτουν το 82,34 % του πληθυσμού της Ελλάδας θα είναι επιλέξιμες για περιφερειακές επενδυτικές ενισχύσεις:
- Δώδεκα περιφέρειες (Βόρειο Αιγαίο / Voreio Aigaio, Νότιο Αιγαίο / Notio Aigaio, Κρήτη / Kriti, Aνατολική Μακεδονία, Θράκη / Anatoliki Makedonia, Thraki, Κεντρική Μακεδονία / Kentriki Makedonia, Δυτική Μακεδονία / Dytiki Makedonia, Ήπειρος / Ipeiros, Θεσσαλία / Thessalia, Ιόνια Νησιά / Ionia Nisia, Δυτική Ελλάδα / Dytiki Elláda, Στερεά Ελλάδα / Sterea Elláda and Πελοπόννησος / Peloponnisos) συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον μειονεκτικών περιοχών της ΕΕ, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από το 75 % του μέσου όρου της ΕΕ. Οι περιοχές αυτές είναι επιλέξιμες για ενίσχυση βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ (οι λεγόμενες περιοχές «α»), με μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης για τις μεγάλες επιχειρήσεις μεταξύ 30 % και 50 %, ανάλογα με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της αντίστοιχης περιοχής «α». Η περιοχή Ευρυτανία / Evrytania, που ανήκει στη Στερεά Ελλάδα / Sterea Elláda, είναι επίσης επιλέξιμη ως αραιοκατοιμένη περιοχή με λιγότερους από 12,5 κατοίκους ανά χιλιόμετρο². Στις αραιοκατοικημένες περιοχές, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας για την πρόληψη ή τη μείωση της συρρίκνωσης του πληθυσμού.
- Για να αντιμετωπίσει περιφερειακές ανισότητες, η Ελλάδα όρισε ως λεγόμενες μη προκαθορισμένες περιοχές «γ» τις περιφέρειες Δυτικός Τομέας Αθηνών / Dytikos Tomeas Athinon, Ανατολική Αττική / Anatoliki Attiki, Δυτική Αττική / Dytiki Attiki and Πειραιάς, Νήσοι / Peiraias, Nisoi. Οι μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης για τις μεγάλες επιχειρήσεις της περιοχής Δυτικός Τομέας Αθηνών / Dytikos Tomeas Athinon είναι 15 %. Οι άλλες περιοχές «γ» που αναφέρονται ανωτέρω συνορεύουν με περιοχές «α». Για τον λόγο αυτό, η ένταση της ενίσχυσης στις εν λόγω περιφέρειες αυξήθηκε σε 25 %, με αποτέλεσμα η διαφορά της έντασης της ενίσχυσης με τις παραμεθόριες περιοχές «α» να περιορίζεται σε 15 ποσοστιαίες μονάδες.
- Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να ορίσει περαιτέρω λεγόμενες μη προκαθορισμένες περιοχές «γ» (έως 1,16 % κατ’ ανώτατο όριο του εθνικού πληθυσμού). Ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός αυτών των περιοχών μπορεί να πραγματοποιηθεί στο μέλλον και θα οδηγήσει σε μία ή περισσότερες τροποποιήσεις στον χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων που εγκρίθηκε σήμερα.
Σε όλες τις ανωτέρω περιοχές, οι μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης μπορούν να αυξηθούν κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες για επενδύσεις που πραγματοποιούνται από μεσαίες επιχειρήσεις και κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες για επενδύσεις μικρών επιχειρήσεων, για τις αρχικές επενδύσεις τους με επιλέξιμες δαπάνες έως 50 εκατ. ευρώ.
Μόλις τεθεί σε εφαρμογή ένα μελλοντικό εδαφικό σχέδιο δίκαιης μετάβασης στο πλαίσιο του κανονισμού για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να κοινοποιήσει στην Επιτροπή τροποποίηση του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων που εγκρίθηκε σήμερα, προκειμένου να εφαρμόσει πιθανή αύξηση της μέγιστης έντασης ενίσχυσης στις μελλοντικές περιοχές Δίκαιης Μετάβασης, όπως ορίζεται στις αναθεωρημένες ΚΓΠΕ για τις περιοχές «α».
Ιστορικό
Η Ευρώπη χαρακτηριζόταν ανέκαθεν από σημαντικές περιφερειακές ανισότητες όσον αφορά την οικονομική ευημερία, το εισόδημα και την ανεργία. Οι περιφερειακές ενισχύσεις αποσκοπούν στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης σε μειονεκτούσες περιοχές της Ευρώπης, εξασφαλίζοντας παράλληλα ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών.
Στις ΚΓΠΕ, η Επιτροπή καθορίζει τους όρους υπό τους οποίους οι περιφερειακές ενισχύσεις μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά και καθορίζει τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των περιοχών που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχεία α) και γ) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (“περιοχές “α” και “γ” αντίστοιχα). Στα παραρτήματα των κατευθυντήριων γραμμών προσδιορίζονται οι πλέον μειονεκτούσες περιφέρειες, οι λεγόμενες περιοχές «α», στις οποίες περιλαμβάνονται οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και οι περιφέρειες των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ είναι κατώτερο ή ίσο με το 75 % του μέσου όρου της ΕΕ, καθώς και οι προκαθορισμένες περιοχές «γ», που αντιπροσωπεύουν πρώην περιοχές «α» και αραιοκατοικημένες περιοχές.
Τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίσουν τις λεγόμενες μη προκαθορισμένες περιοχές «γ», έως μια μέγιστη προκαθορισμένη κάλυψη «γ» (για τις οποίες υπάρχουν επίσης αριθμητικά στοιχεία στα παραρτήματα Ι και ΙΙ των κατευθυντήριων γραμμών) και σύμφωνα με ορισμένα κριτήρια. Τα κράτη μέλη πρέπει να κοινοποιήσουν την πρότασή τους για χάρτες περιφερειακών ενισχύσεων στην Επιτροπή προς έγκριση.
