To 8,4% των εργαζομένων στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εργάζεται στις δραστηριότητες καταλυμάτων και εστίασης, με την πλειονότητα αυτών να απασχολείται στην εστίαση. Συγκεκριμένα επί συνόλου 703.299 απασχολουμένων οι 12.275 απασχολούνται σε καταλύματα, ενώ οι 46.901 στην εστίαση, αθροίζοντας τους δε αγγίζουν τους 59.177 εργαζόμενους.
Αξίζει να σημειωθεί πως το ποσοστό απασχόλησης σε τουρισμό και εστίαση πανελλαδικά αντιπροσωπεύει το 9,1%, ήτοι 382.597 εργαζόμενοι επί συνόλου απασχολουμένων που αγγίζουν τα 4,2 εκατ.
Οι Περιφέρειες της Αττικής (25,3%) και της Κεντρικής Μακεδονίας (15,5%) καταγράφουν τα υψηλότερα μερίδια απασχολούμενων στα καταλύματα και την εστίαση για το 2023 και ακολουθούν οι τουριστικές Περιφέρειες της Κρήτης (11,1%) και του Νοτίου Αιγαίου (9,0%).
Και αν τα νούμερα που προκύπτουν από έρευνα του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) για την απασχόληση στα καταλύματα και την εστίαση για το διάστημα 2014-2023 αποδεικνύουν δύο δυναμικές δραστηριότητες εντούτοις αντιμετωπίζουν για μια ακόμη χρονιά το διαχρονικό πρόβλημα της έλλειψης εργαζομένων. Μάλιστα η σεζόν ξεκίνησε με 80.000 κενές θέσεις εργασίας, εξ αυτών περί τις 50.000 αφορούν ξενοδοχεία και οι 30.000 την εστίαση. Με αυτά τα δεδομένα, ακόμη κι αν υλοποιηθούν στο σύνολό τους οι προγραμματισμένες 11.000 μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες, ούτε οι κενές θέσεις θα καλυφθούν ούτε οι ειδικότητες που απαιτούνται θα εξασφαλισθούν.
Ενδεικτικό της εικόνας είναι πως μόνο στον νομό Θεσσαλονίκης εκτιμάται ότι οικενές θέσεις στην εστίαση είναι περί τις 5.000 ενώ στη Χαλκιδική στα ξενοδοχεία αγγίζουν περί τις 2.000. Το πρόβλημα των κενών θέσεων μεγεθύνεται συνεχώς. Ηεντατικοποίηση, μάλιστα, της εργασίας τα προηγούμενα χρόνια, προκειμένου να καλυφθούν οι παροχές προς τους τουρίστες με λιγότερο προσωπικό, κάνει τους εργαζομένους στον κλάδο εξαιρετικά επιφυλακτικούς ως προς το ενδεχόμενο να ξαναεργαστούν και τη φετινή σεζόν υπό τις ίδιες συνθήκες.
Κάποιοι μάλιστα δηλώνουν ξεκάθαρα ότι αναζητούν αλλού εργασία, με αποτέλεσμα αρκετές επιχειρήσεις που τηρούν, πλήρως, τους όρους εργασίας και τις συλλογικές συμβάσεις δυσκολεύονται να βρουν εργαζομένους, πολλώ δε μάλλον όταν πολλοί, σύμφωνα με τις καταγγελίες, επιλέγουν να εργαστούν ανασφάλιστοι ή υποασφαλισμένοι ώστε να διατηρούν και το δικαίωμα λήψης του εποχικού επιδόματος.
Η πορεία του κλάδου
Η απασχόληση στα καταλύματα και στην εστίαση σημειώνει αύξηση την περίοδο 2014-2023, με μέσο ετήσιο ρυθμό +2,8%. Η τάση αυτή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ ανακόπτεται τα έτη 2020 και 2021, κυρίως λόγω της πανδημίας και των επιπτώσεών της στην τουριστική βιομηχανία (-15,0% η απασχόληση το 2021 σε σύγκριση με το 2019), για να επανέλθει σχεδόν στα προ πανδημίας επίπεδα το 2022 (-1,4%, από 381,9 χιλ. το 2019 σε 376,7 χιλ. το 2022) και να τα ξεπεράσει οριακά το 2023 (+0,2%, από 381,9 χιλ. το 2019 σε 382,6 χιλ. το 2023.
Αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των απασχολουμένων, το 2023 συγκριτικά με το 2014 η απασχόληση στην Κεντρική Μακεδονία αυξήθηκε κατά 24,5% αγγίζοντας τους 703.299 έναντι 563.396 δέκα χρόνια νωρίτερα. Στον κλάδο της παροχής υπηρεσιών καταλύματος και εστίασης, ο αριθμός των εργαζομένων από 45.533 το 2014 αυξήθηκε κατά 30% στις 59.177. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η χειρότερη χρονιά της δεκαετίας, ήταν το 2021, όταν η απασχόληση στον κλάδο λόγω του κορωνοϊού, διολίσθησε στο χαμηλότερο αριθμό θέσεων εργασίας της δεκαετίας, ήτοι 44.408.
Κάνοντας διαχωρισμό σε εργαζόμενους σε καταλύματα και εστίαση προκύπτει πως στην πρώτη περίπτωση οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 50% (από 8.159 το 2014, σε 12.275 το 2023). Στην εν λόγω αύξηση συνέβαλε και η κατασκευή νέων, πολυτελών, ξενοδοχείων σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική. Χειρότερη χρονιά για τους εργαζόμενους σε καταλύματα ήταν το 2020 όταν ελέω της πανδημίας, οι θέσεις εργασίας συρρικνώθηκαν σε 5.672.
Στην εστίαση, οι θέσεις εργασίας το 2023 άγγιξαν τις 46.901 έναντι 37.375 το 2014, εμφανίζοντας αύξηση κατά 25,5%.
Η ανασφάλιστη εργασία
Την περίοδο 2014-2018, παρατηρείται τάση αποκλιμάκωσης της ανασφάλιστης εργασίας, η οποία όμως ανακόπηκε τα έτη 2019 και 2020 για να συνεχιστεί τα έτη 2021 και 2022 και να ανακοπεί ξανά το 2023.
Συγκεκριμένα: το ποσοστό ανασφάλιστης εργασίας αυξήθηκε από 1,3% το 2014 σε 4,2% το 2023 στα καταλύματα και μειώθηκε από 7,3% το 2014 σε 5,6% το 2023 στην εστίαση. Η ανάσφάλιστη εργασία στο σύνολο της απασχόλησης μειώθηκε από 3,8% το 2014 σε 2,9% το 2023. Το 2023, οι ανασφάλιστοι στα καταλύματα αντιπροσώπευαν το 3,5% (4,2 χιλ.) του συνόλου των ανασφάλιστων και στην εστίαση το 13,0% (15,9 χιλ.).
Το προφίλ των εργαζομένων στον τουρισμό
Οι κυριότερες ηλικιακές ομάδες απασχολούμενων σε καταλύματα και εστίαση το 2023 ήταν 45-64 και 30-44 ετών, αντιπροσωπεύοντας το 68,2% των απασχολούμενων.
Χαμηλότερη ήταν η συμμετοχή των ηλικιακών ομάδων 15 έως 24 ήτοι 15,1%, 25-29 ετών, 13,8% και 65+ 2,8%.
Σημειώνεται πως η πλειονότητα των απασχολούμενων είναι άνδρες (52,7%) ενώ το ποσοστό των γυναικών είναι 47,3%.
