ίγες εβδομάδες μετά την υπερψήφιση με ευρύτατη διακομματική πλειοψηφία στη Βουλή της τροπολογίας βάσει της οποίας θα χορηγείται άδεια διαμονής σε μετανάστες εργαζόμενους που συμπληρώνουν τρία (3) τουλάχιστον συνεχή έτη παραμονής στη χώρα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις αγροτικών συλλόγων δύσκολα θα καλυφθούν στο σύνολό τους οι ελλείψεις εργατών γης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Κρήτη υπολογίζεται πως απουσιάζουν περίπου 15.000 εργάτες γης, ενώ ο αριθμός αυτός στη Δυτική Πελοπόννησο –ειδικά στην καλλιέργεια φράουλας– ανέρχεται σε περίπου 10.000. Αντίστοιχος είναι ο αριθμός των εργατών γης που απουσιάζει και από πολλούς νομούς της Μακεδονίας, όπως της Ημαθίας, της Πέλλας, της Καβάλας και της Πιερίας, σύμφωνα με όσα μετέφεραν στην «Κ» άνθρωποι που έχουν γνώση των προβλημάτων.
Την ίδια ώρα, υπολογίζεται πως οι μετανάστες που εργάζονται αυτή τη στιγμή για περισσότερα από τρία χρόνια στα ελληνικά χωράφια και είναι οι ωφελούμενοι της τροπολογίας, δεν ξεπερνούν τις 30-35 χιλιάδες. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε κύμα φυγής από την Ελλάδα προκειμένου να εργασθούν σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία όπου δίνεται δικαίωμα νόμιμης εργασίας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Οπως περιγράφουν στην «Κ» αγρότες και μετανάστες γης, η τροπολογία θα βοηθήσει ώστε να μη φύγουν και οι εργάτες γης που παραμένουν και έχουν αποκτήσει εξειδίκευση. Θα σταματήσει έτσι το πλήγμα που δέχεται η ελληνική γεωργία εξαιτίας της έλλειψης εργατικών χεριών, φαινόμενο από το οποίο ελλοχεύει κίνδυνος και για τις εξαγωγές.
Σημαντικά προβλήματα σε όλη τη χώρα
«Οι πιο άμεσες ελλείψεις σε εργάτες γης υπολογίζονται σε 60 έως 80 χιλιάδες», δήλωσε στην «Κ» ο Μόσχος Κορασίδης, πρόεδρος της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ). «Τα σημαντικότερα προβλήματα εντοπίζονται όπου έχουμε κηπευτικά και δενδροκαλλιέργειες, δηλαδή στην Κρήτη, τη Δυτική Πελοπόννησο και τη Μακεδονία. Το ζήτημα όμως είναι συνολικότερο και αφορά ολόκληρη τη χώρα, αφού σημαντικά προβλήματα αναφορικά με την έλλειψη εργατικών χεριών παρουσιάζονται ακόμη και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και του Ιονίου», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «τα αγροτικά προϊόντα που πλήττονται κατά κύριο λόγο είναι η φράουλα για την παραγωγή και τη συλλογή της οποίας χρειαζόμαστε πάρα πολύ κόσμο που δεν μπορούμε να βρούμε, καθώς και η ελαιοσυλλογή». Κι άλλα προϊόντα όμως, τα οποία πρέπει να μεταποιηθούν άμεσα, όπως τα ακτινίδια και τα ροδάκινα, απαιτούν πάρα πολλά εργατικά χέρια που είναι δύσκολο να βρεθούν». Πρόκειται για ένα ζήτημα «το οποίο γιγαντώθηκε σε μεγάλο βαθμό πέρσι και είναι οριζόντιο, καθώς πολλοί μετανάστες εργάτες γης που είχαν χαρτιά, αποχώρησαν από τη χώρα μας και πήγαν να εργαστούν στο εξωτερικό».
Παράλληλα, η έλλειψη εργατών γης οδηγεί σε αύξηση του ημερομισθίου. «Η κερδοφορία των παραγωγών είναι πολύ οριακή, καθώς ανέρχεται σε περίπου 8%» λέει ο κ. Κορασίδης. «Οταν όμως έχεις μεγάλη αύξηση σε εργατικό κόστος, δεν συμφέρει η συλλογή προϊόντων όπως η ελιά και τα κηπευτικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τη συλλογή βρώσιμης ελιάς στη Χαλκιδική, τα ημερομίσθια, τα οποία ξεπερνούν τα πενήντα ευρώ, είναι απαγορευτικά για τους παραγωγούς που δυσκολεύονται να τα καταβάλουν».
Αύξηση του κόστους παραγωγής
Παράλληλα, «οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων ανεβαίνουν, αλλά εξαιτίας της έλλειψης εργατικών χεριών, δημιουργείται μεγάλη πίεση στην παραγωγή. Αν δεν έχουμε εργατικά χέρια στη συλλογή και επεξεργασία αγροτικών προϊόντων όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, όπου απαιτείται τεράστιος αριθμός εργατοωρών, σύντομα θα αντιμετωπίσουμε κάμψη και στις εξαγωγές».
Τα τελευταία χρόνια, το πρόβλημα αντιμετωπιζόταν σε μεγάλο βαθμό «με εργάτες γης οι οποίοι προέρχονταν κυρίως από την Αλβανία και τη Βουλγαρία. Πολλοί από αυτούς που απέκτησαν χαρτιά πάνε κυρίως στη Δυτική Ευρώπη για να εργαστούν εκεί σαν εργάτες γης, ή κατευθύνονται προς άλλες εργασίες. Εξάλλου δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε ότι ο πληθυσμός των γεωργών είναι γηρασμένος και όλο και λιγότεροι πάνε για το μεροκάματο», καταλήγει ο κ. Κορασίδης.
Από την πλευρά του ο Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών, INCOFRUIT-HELLAS, δήλωσε στην «Κ» ότι πράγματι η έλλειψη εργατών γης έχει επηρεάσει πολλές φορές στο παρελθόν τις εξαγωγές και αρκετά συχνά στην αιχμή της ζήτησης των προϊόντων, αφού «δυστυχώς οι νομιμοποιημένοι εργάτες δεν επαρκούν προκειμένου να ανταποκριθούν στη ζήτηση των εξαγωγών». Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από την περίοδο των περασμένων Χριστουγέννων, σε αρκετές καλλιέργειες «δεν υπήρχε επαρκής αριθμός εργατών για τη συγκομιδή, προκειμένου να ανταποκριθούν οι παραγωγοί στη ζήτηση».
Τα φετινά ακτινίδια είχαν τιμή πώλησης περίπου 62% υψηλότερη από πέρσι, ενώ στα πορτοκάλια η αύξηση ανήλθε σε 16%-18%.
Η μείωση των εργατών γης έχει σαν αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη, την αύξηση του κόστους των προϊόντων που διατίθενται τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στο εξωτερικό. Σε ορισμένες καλλιέργειες η εργασία δύναται να αντιπροσωπεύει ακόμη και το 45% του κόστους παραγωγής, το οποίο «έχει έτσι κι αλλιώς αυξηθεί από την ενέργεια, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα». Ζήτημα για τους παραγωγούς δημιουργείται, σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη, και από την κλιματική κρίση, κυρίως σε ό,τι αφορά την ωρίμανση και την καρποφορία των φυτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη φετινή παραγωγή των εσπεριδοειδών –όπου επίσης παρατηρείται έντονη έλλειψη εργατών γης– εξαιτίας «της ξηρασίας και της μη έγκαιρης λήψης ποτισμάτων, δημιουργήθηκαν σε πολλές περιοχές μικροκαρπίες».
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επικαλέστηκε ο κ. Πολυχρονάκης, μέχρι τον Νοέμβριο του 2023, οι εξαγωγές των φρούτων και λαχανικών αυξήθηκαν κατά 10,2% σε όγκο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και κατά 20,7% σε αξία. Αντίστοιχα, η μεσοσταθμική τιμή εξαγωγής αυξήθηκε κατά 9,5%, ενώ στα χειμερινά φρούτα και λαχανικά –βάσει των στοιχείων του Νοεμβρίου– η αύξηση αυτή ξεπέρασε το 30%. Σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη, «οι εξαγωγές πήγαν πολύ καλά κυρίως ως προς την αξία, καθώς αυξήθηκαν οι μεσοσταθμικές τιμές πωλήσεων κατά περίπου 10%». Είναι χαρακτηριστικό ότι τα φετινά ακτινίδια είχαν τιμή πώλησης «περίπου 62% υψηλότερη από πέρσι, ενώ στα πορτοκάλια η αύξηση ανήλθε σε 16%-18%».
Αν είχαμε την παραγωγή των προηγούμενων χρόνων, τα μεροκάματα θα είχαν ξεπεράσει τα εκατό ευρώ.
Από την πλευρά του, ο Χρήστος Γιαννακάκης, αντιπρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, εξήγησε μιλώντας στην «Κ» ότι το ζήτημα της έλλειψης προσωπικού συγκαλύφθηκε σε έναν βαθμό τα τελευταία χρόνια, επειδή έχουμε μείωση της παραγωγής εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. «Πρόκειται για κάτι που είδαμε με τη μειωμένη παραγωγή της ελιάς, η οποία οδήγησε στην αύξηση των τιμών. Αν είχαμε την παραγωγή των προηγούμενων χρόνων, τα μεροκάματα θα είχαν ξεπεράσει τα εκατό ευρώ».
Σχετικά με την τροπολογία τόνισε ότι αφορά ένα σημαντικό τους αίτημα που ικανοποιήθηκε, καθώς οι μεγάλες ανάγκες στη νότια Ελλάδα κυρίως, καλύπτονται από μετανάστες που είτε δεν είχαν χαρτιά είτε είχε λήξει η άδεια παραμονής τους και τώρα θα μπορέσουν να παραμείνουν στη χώρα.
Θέλουμε την παραμονή αυτών των ανθρώπων που έχουν αποκτήσει αυτή την ειδίκευση και περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει με τις μετακλήσεις εργατών γης από τρίτες χώρες.
«Στη χώρα μας εργάζονται κυρίως μετανάστες από το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, το Αφγανιστάν και λιγότερο από αφρικανικές χώρες» εξήγησε ο κ. Γιαννακάκης. «Βρίσκονται κατά κύριο λόγο σε θερμοκήπια στην Κρήτη, στην παραγωγή φράουλας στην Πελοπόννησο, στα Μέγαρα και σε άλλες περιοχές της Αττικής. Γι’ αυτό θέλουμε την παραμονή αυτών των ανθρώπων που έχουν αποκτήσει αυτή την ειδίκευση και περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει με τις μετακλήσεις εργατών γης από τρίτες χώρες. Είναι στρουθοκαμηλισμός να λέμε ότι δεν καλύπτουμε τις ανάγκες μας από αυτούς τους ανθρώπους. Με αυτή την τροπολογία θα μπορέσουμε να τους καταγράψουμε και να πληρωθούν οι αντίστοιχες εισφορές προς το Δημόσιο».
kathimerini.gr
