ΕΚΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Οι λειψανοθήκες είναι τα κιβωτίδια τα οποία κατασκευάζονται από πολύτιμα υλικά ( χρυσό, ασήμι, πετρώματα), με στόχο την αποθήκευση λειψάνων αγίων ή ακόμα και χώμα με αίμα των αγίων . Η τοποθέτηση τους μέσα στο ναό, είναι πάνω στην Αγία Τράπεζα ή κά- τω από αυτήν για τον καθαγιασμό.
Το 1967, κατά τη διάνοιξη του δρόμου της Νέας Ηράκλειας και σε απόσταση 20μ από τη θάλασσα, βρέθηκε η λειψανοθήκη , η οποία μάλιστα ήταν τεμαχισμένη. Το Αρχαιολογικό μουσείο της Θεσσαλονίκης, ανέλαβε την συντήρηση της και από τότε, παρουσιάζεται ως έκθεμα στην μόνιμη έκθεση αίθουσα 1 , με τίτλο ‘ Παλαιοχριστιανικός ναός ‘ του Μουσείου Βυζαντινού πολιτισμού . Η περίτεχνη λειψανοθήκη με κωδικό εκθέματος ΒΑ 71, έχει ύψος 9,5 εκ. μήκος 12 εκ. και το υλικό κατασκευής της είναι το ασήμι.
Εικονογραφικά , φέρει ανάγλυφες παραστάσεις από την Πάλαια Διαθήκη ‘όπως οι Τρις παίδες εν καμίνω που παρουσιάζονται μετωπικά με τα χέρια σε στάση δέησης, ενώ στην στενή πλευρά της εικονίζεται ο Δανιήλ στον λάκκο των λεόντων και η παράδοση των νόμων στον Μωυσή στο Σινά. Στην άνω πλευρά της τα αποκαλυπτικά γράμματα Α + Ω
Στην κύρια όψη της παρουσιάζεται η παράδοση του νόμου από τον Χριστό στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Ο Χριστός αγένειος μετωπικός που με το αριστερό του χέρι παραδίδει το ειλητάριο του νόμου στον Απόστολο Πέτρο ο οποίος εικονίζεται κατά κρόταφο και σε στάση σεβασμού .
Η λειψανοθήκη σύμφωνα με τεχνοτροπικά εικονογραφικά στοιχεία χρονολογείται τον 4 ο αιώνα. Η μορφή του Χριστού και μάλιστα αγένειος παραπέμπει σε κωνσταντίνεια πρότυπα.
Μυστήριο παρουσιάζει η καταγωγή της στην Νέα Ηράκλεια Χαλκιδικής διότι δεν έχει βρεθεί παλαιοχριστιανικό μνημείο στην περιοχή. Κάποιοι ερευνητές μάλιστα υποστηρίζουν την άποψη ότι ανήκει στην Θεσσαλονίκη διότι πριν από το 1300 άνηκε στη Μονή Λατόμου και κατόπιν στη μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους . Αντιθέτως άλλος ερευνητής υποστηρίζει την άποψη ότι μπορεί να ανήκει στην περιοχή που βρέθηκε και απλά μέχρι και σήμερα δεν έχει έρθει στο φως ο παλαιοχριστιανικός ναός.
Όπως και να έχει, πρόκειται για ένα αντικείμενο μικροτεχνίας άξιου θαυμασμού σχετικά με την απόδοση των μορφών για αυτό άλλωστε αποτελεί μόνιμο έκθεμα στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το οποίο έχει και άλλα εκθέματα από την περιοχή της Χαλκιδικής .
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ
