ΣΕ εκδήλωση στις Βρυξέλλες, η Επιτροπή εγκαινίασε την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου με στόχο τη στήριξη των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, των ερευνητικών ιδρυμάτων και των φορέων καινοτομίας κατά τη βέλτιστη χρήση καινοτόμων, βασιζόμενων σε δεδομένα λύσεων για τη θεραπεία και την περίθαλψη του καρκίνου. Η πρωτοβουλία συνίσταται στην εμβληματική δράση με τίτλο Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, η οποία θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ψηφιακής υποδομής που θα συνδέει τους πόρους και τις βάσεις δεδομένων απεικόνισης του καρκίνου σε ολόκληρη την ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση υψηλών προτύπων δεοντολογίας, εμπιστοσύνης, ασφάλειας και προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο της εν λόγω υποδομής θα συνδέονται επίσης ενωσιακές και εθνικές πρωτοβουλίες, δίκτυα νοσοκομείων, καθώς και αποθετήρια ερευνών με απεικονιστικά δεδομένα και άλλα σχετικά δεδομένα υγείας.
Η τεχνολογική καινοτομία σε συνδυασμό με την προστασία των δεδομένων μπορεί να δημιουργήσει ένα αξιόπιστο πλαίσιο για ερευνητές, φορείς καινοτομίας, γιατρούς και ασθενείς. Χάρη στη νέα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου, οι ερευνητές θα έχουν αποτελεσματική πρόσβαση σε περισσότερα δεδομένα υψηλής ποιότητας για τη μελέτη της νόσου και την προώθηση της κατανόησής της. Οι φορείς καινοτομίας θα είναι σε θέση να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν λύσεις για την περίθαλψη του καρκίνου βασιζόμενες σε δεδομένα. Η διευκόλυνση της ανάπτυξης λύσεων βασιζόμενων σε δεδομένα θα δώσει τη δυνατότητα στους γιατρούς να λαμβάνουν κλινικές αποφάσεις, να προβαίνουν σε διαγνώσεις και θεραπείες, και να εφαρμόζουν προγνωστική ιατρική προς όφελος των καρκινοπαθών με τρόπο ακριβέστερο και ταχύτερο. Επιπλέον, θα υποστηρίξει τον αλτρουισμό δεδομένων μεταξύ των πολιτών, οι οποίοι θα μπορούσαν να δώσουν οικειοθελώς τη συγκατάθεση ή την άδειά τους για τη διάθεση δεδομένων δικής τους παραγωγής, ως μέσο εμπλουτισμού των συνόλων δεδομένων υγείας.
Μια διασυνοριακή, διαλειτουργική και ασφαλής υποδομή που θα διαφυλάσσει την ιδιωτικότητα θα επιταχύνει την καινοτομία στην ιατρική έρευνα. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων, τυποποιημένο και πλήρως συμμορφούμενο με τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ), θα καθιστά δυνατή την κατάρτιση νέων τεχνολογιών που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ). Τούτο θα επιταχύνει την ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων, τα οποία μπορούν να προσφέρουν ταχύτερη διάγνωση του καρκίνου και βελτιωμένη εξατομικευμένη περίθαλψη.
Προώθηση της έρευνας και της περίθαλψης στον τομέα της υγείας με ψηφιακή τεχνολογία
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα και τον ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την υγεία, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου είναι μία από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου (EBCP). Θα συνδυάσει την καινοτομία στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και την ευρωπαϊκή προστασία των δεδομένων για τη δημιουργία ενός αξιόπιστου και ασφαλούς πλαισίου που θα παρέχει στους ερευνητές, τους φορείς καινοτομίας και τους γιατρούς πρόσβαση σε πολύτιμα δεδομένα.
Σημαντικοί ευρωπαϊκοί ερευνητικοί οργανισμοί, ιδρύματα και επιχειρήσεις θα συνεργαστούν για τον σχεδιασμό των υποδομών, οι οποίες θα έχουν τους εξής στόχους:
παροχή εύκολης πρόσβασης σε μεγάλο όγκο δεδομένων απεικόνισης του καρκίνου στους ευρωπαίους κλινικούς ιατρούς, ερευνητές και φορείς καινοτομίας·
στήριξη της δοκιμής και ανάπτυξης εργαλείων εξατομικευμένης ιατρικής για την προώθηση της διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου·
στήριξη της δημιουργίας νέων συνόλων δεδομένων απεικόνισης του καρκίνου και της διαλειτουργικότητας των υφιστάμενων, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα.
Επόμενα βήματα
Μετά τη σημερινή δρομολόγηση της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας απεικόνισης του καρκίνου με δύο έργα, το έργο EUCAIM και τον μηχανισμό δοκιμών και πειραματισμού στον τομέα της υγείας με χρήση ΤΝ (TEF-Health), αναμένεται ότι έως τον Δεκέμβριο του 2023 θα έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός της πανευρωπαϊκής ψηφιακής υποδομής και θα έχουν θεσπιστεί οι μηχανισμοί συνεργασίας. Στη συνέχεια, οι πάροχοι δεδομένων θα είναι σε θέση να συνδεθούν με τη νέα αυτή ευρωπαϊκή ομοσπονδοποιημένη πλατφόρμα. Η πρώτη έκδοση της πλατφόρμας θα διατεθεί έως τα τέλη του 2024 και η τελική έκδοση αναμένεται έως τα τέλη του 2025. Η ψηφιακή υποδομή θα βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και χρήση το 2026.
Ιστορικό
Το έργο EUCAIM στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας απεικόνισης του καρκίνου υποστηρίζεται από το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» (DIGITAL) με 18 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για έργο μεγάλης κλίμακας που θα αναπτύξει την ομοσπονδιακή ευρωπαϊκή υποδομή δεδομένων απεικόνισης του καρκίνου με βάση το έργο που επιτελέστηκε στο πλαίσιο του «δικτύου ΤΝ για την απεικόνιση στον τομέα της υγείας», το οποίο συνίσταται σε δέσμη 5 έργων υποστηριζόμενων από το ερευνητικό πρόγραμμα «Ορίζων 2020». Η υποδομή αποσκοπεί να συμπεριλάβει περισσότερα από 100 000 κρούσματα καρκίνου έως το 2025 και τουλάχιστον 60 εκατομμύρια υπομνηματισμένες απεικονίσεις καρκίνου σε έναν κατανεμημένο Άτλαντα καρκινικών απεικονίσεων. Το έργο ξεκινά με 21 κλινικές εγκαταστάσεις από 12 χώρες και αποσκοπεί να εξαπλωθεί ως τους 30 τουλάχιστον κατανεμημένους παρόχους δεδομένων από 15 χώρες.
Τα δεδομένα απεικόνισης του καρκίνου θα τεθούν στη διάθεση του TEF-Health, που θεσπίστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος DIGITAL. Τούτο θα δώσει τη δυνατότητα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που έχουν αναπτύξει λύσεις τεχνητής νοημοσύνης για την αντικαρκινική περίθαλψη να τις δοκιμάσουν σε πραγματικά περιβάλλοντα. Θα ληφθούν επίσης υπόψη και άλλες εγκαταστάσεις δοκιμών.
Επιπλέον, οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας στο πλαίσιο του προγράμματος DIGITAL θα στηρίξουν την ανάπτυξη των τεχνολογιών που σχετίζονται με την πρωτοβουλία. Θα ενημερώνουν τους φορείς καινοτομίας σχετικά με τις νομικές απαιτήσεις και τις εγκαταστάσεις δοκιμών που έχουν στη διάθεσή τους. Θα παρέχουν επίσης ένα φάσμα υπηρεσιών σε χρήστες και παρόχους ψηφιακών λύσεων, όπως υπηρεσίες προεπενδυτικής δοκιμής, ευκαιρίες κατάρτισης και δικτύωσης, καθώς και πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
