Ελληνικές επιχειρήσεις στη δίνη της τουρκικής κρίσης

Μπορεί να υπάρχει δικαιολογημένη χαρά από την απροσδόκητη απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών μέσα στις «ήσυχες ημέρες του Αυγούστου», όμως κάθε άλλο παρά μπορεί να εφησυχάσει η ελληνική οικονομία εξαιτίας της κρίσης που βιώνει η γειτονική Τουρκία από τον εμπορικό πόλεμο που της κήρυξε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Κάτι το ντόμινο που η κυβέρνηση φοβάται (ας μην ξεχνάμε πως το επιτόκιο δανεισμού μας σκαρφάλωσε στο 4,3% καθιστώντας απαγορευτική τη σκέψη εξόδου για δανεισμό στις αγορές), κάτι μια σειρά ελληνοτουρκικών επενδύσεων που οδηγούν σε αλληλεπίδραση τις δύο οικονομίες, η οποιαδήποτε κατακρήμνιση της τουρκικής οικονομίας δημιουργεί πονοκεφάλους. Σαν να μην έφτανε μάλιστα αυτό, η κυβερνητική προσπάθεια περάσματος στην επόμενη, πιο αισιόδοξη μεταμνημονιακή μέρα βαλτώνει, μια και η γειτονιά μας παίρνει πλέον φωτιά.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η πολιτική σύγκλισης και καλής γειτο­νίας που ξεκίνησε κυρίως το 2004 από την τότε κυβέρνηση Καραμανλή έφερε άνθηση στις διμερείς επιχειρηματικές και οικονομικές σχέσεις, οδηγώντας τις σε μια σχέση τελικής εξάρτησης.
Μπορεί η Τουρκία να μην είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στην Ελλάδα (αυτός είναι η Γερμανία, με τη Γαλλία να ακολουθεί), όμως κάτι οι Τούρκοι τουρίστες που ξαφνικά άρχισαν να συρρέουν στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τη Βόρεια Ελλάδα, κάτι οι εξαγορές τουρκικών επιχειρήσεων από την πλευρά μας, ως αποτέλεσμα της επιθετικής πολιτικής κυρίως της Εθνικής Τράπεζας με την εξαγορά της Finansbank, κάτι οι τοποθετήσεις παικτών όπως ο Τιτάν, η Intracom, η Chipita, τα Πλαστικά Κρήτης, αλλά και οι τοποθετήσεις μεγάλων τουρκικών γκρουπ στη χώρα μας, όπως οι Dogus, Koc και Kartonpack, οδήγησαν σε τόνωση των διμερών σχέσεων.
Στην κατεύθυνση αυτή συνετέλεσε τα μέγιστα και η στρατηγική σύγκλισης της κυβέρνησης του κ. Αντώνη Σαμαρά, που το 2013 στήριξε την ελληνική εξόρμηση στην ακμάζουσα και ευρισκόμενη σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τουρκική οικονομία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως σήμερα η Ελλάδα αποτελεί τον 9ο σημαντικότερο επενδυτή στη γειτονική χώρα που πλήττεται από την οικονομική ασφυξία ως αποτέλεσμα των λανθασμένων και επικίνδυνων χειρισμών της ηγεσίας της στο θέμα των σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Μόνο το 2017 οι σχέσεις μεταξύ των δύο αγορών τονώθηκαν σημαντικά, με αύξηση κοντά στο 50% των ελληνικών επιχειρήσεων που εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία. Κοινώς, η χώρα στην οποία ασκούμε την αυστηρότερη κριτική (και δικαίως) αποτελεί τον κορυφαίο επενδυτικό προορισμό για τις εγχώριες επιχειρήσεις. Αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται στην Τουρκία περί τις 750 επιχειρήσεις σε όλους τους κλάδους με συνολικές επενδύσεις άνω των 6 δισ. ευρώ, ενώ μόλις πέρυσι οι επενδύσεις από την Ελλάδα έφτασαν στα 150 εκατ. δολάρια. Επίσης, το εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδα – Τουρκίας είναι πλεονασματικό υπέρ της χώρας μας, πράγμα σπάνιο αν κρίνουμε από τις σχέσεις μας με άλλες αγορές.
Οι εξαγωγές προς τη γείτονα κινούνται ετησίως κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ, με την αντίστροφη τάση να είναι περίπου στο 1 δισ. Κι όλα αυτά ενώ σε ετήσια βάση οι εξαγωγές μας αυξάνονται με ρυθμό κοντά στο 50%, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές σημειώνουν άνοδο κατά μόλις 2%-4%.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι εξαγωγές σε καύσιμα στην Τουρκία αποτελούν το 57,5% του συνόλου των ελληνικών, ενώ σημαντικές είναι οι εξαγωγές βαμβακιού (7,7% του συνόλου), πλαστικών (7,1%), μηχανολογικού εξοπλισμού, αλουμινίου, χαλκού και δημητριακών. Το εξαγόμενο βαμβάκι, που προέρχεται κυρίως από τη Θράκη, αποτελεί πρώτη ύλη για την τουρκική βιομηχανία, ενώ οι εξαγωγές δημητριακών αφορούν κυρίως σε ρύζι (87%) και σιτάρι (13%). Από τους επιχειρηματίες που είδαν ευκαιρίες στην Τουρκία ήταν ο κ. Γιώργος Μυλωνάς της Alumil. Με το μάτι του στραμμένο εκεί ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, σύντομα ίδρυσε θυγατρική χαράσσοντας μια πορεία που άνοιξε τον δρόμο και σε άλλες επιχειρήσεις, αρχικά της Βορείου Ελλάδος (σ.σ.: ο κ. Μυλωνάς υπήρξε πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος) και αργότερα απ’ όλη τη χώρα.
Η πορεία της Alumil στη γειτονική αγορά δεν ήταν ανέφελη, όμως οπωσδήποτε η παρουσία της εκεί έδωσε διαφορετική δυναμική στα πράγματα σε μια περίοδο με έντονες εξελίξεις ως προς την πορεία της αγοράς αλουμινίου.

Τα πρόσωπα

Την πορεία του κ. Μυλωνά σύντομα ακολούθησε ο όμιλος Στασινόπουλου (Χαλκόρ, Σιδενόρ κ.λπ.), με εξαγωγές και πολύ καλές συμφωνίες. Ο κ. Νίκος Στασινόπουλος και η οικογένειά του παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον την πορεία επιβολής δασμών στις εξαγωγές χάλυβα από την κυβέρνηση Τραμπ στην Τουρκία, επιβολή που εκτός από προβλήματα ίσως κρύβει και ευκαιρίες για μια ελληνική βαριά βιομηχανία. Το ενδιαφέρον της για τις εξελίξεις δεν κρύβει και η οικογένεια Παπαλεξόπουλου, του ομίλου Τιτάν, η οποία λειτουργεί εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στην περιοχή Τοκάτ, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα.
Αν και έχει παρουσία και στις ΗΠΑ, κάθε πρόβλημα που παρουσιάζεται στις θυγατρικές της δημιουργεί εύλογη κινητικότητα και σκέψεις. Επιπλέον, βιομηχανική δραστηριότητα στη γειτονική χώρα έχουν η εταιρεία Πλαστικά Κρήτης της οικογένειας Λεμπιδάκη, με τη Senkroma S.A., αλλά και η Eurodrip, η οποία ελέγχεται από αμερικανικά κεφάλαια αλλά διατηρεί την έδρα της στην Ελλάδα.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει σημάνει συναγερμός, καθώς ο συνδυασμός Ελλάδας – ΗΠΑ – Τουρκίας είναι ιδιαίτερα περίπλοκος. Εξάλλου, από τα τέλη του 2014 η ΔΕΗ διαθέτει παρουσία στην Τουρκία μέσω της PPC Elektrik, η οποία δραστηριοποιείται στο διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της διασύνδεσης των δύο ηλεκτρικών δικτύων στην περιοχή της Θράκης. Η πρώτη θυγατρική της εταιρείας κατασκευής και εμπορίας ολοκληρωμένων συστημάτων ανελκυστήρων Kleemann στο εξωτερικό ήταν στην Τουρκία. Ο όμιλος Intracom ήταν, επίσης, από τις ελληνικές εταιρείες που επιχείρησαν άνοιγμα στην Τουρκία.
Ακόμη, ο όμιλος του κ. Βασίλη Φουρλή έχει επεκταθεί τα τελευταία χρόνια στη γειτονική χώρα, έχοντας αναλάβει την ανάπτυξη του δικτύου καταστημάτων της αλυσίδας Intersport. Με ανακοίνωσή του τόνισε μάλιστα προ εβδομάδος ότι οι επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη διολίσθηση της τουρκικής λίρας δεν έχουν ουσιώδη επίδραση στα αποτελέσματα και τα οικονομικά μεγέθη του, εκτιμώντας παράλληλα ότι μεσοπρόθεσμα η αγορά της Τουρκίας θα παρουσιάσει πολλές ευκαιρίες λόγω του μεγέθους της, των δημογραφικών χαρακτηριστικών της και της δομής του ανταγωνισμού. Και η Καρέλιας έχει μεγάλη παρουσία επίσης

Οι Τούρκοι στην Ελλάδα