Είναι η Θεσσαλονίκη η πόλη όπου μπορείς να «πεταχτείς» παντού για τις βασικές σου ανάγκες περπατώντας το πολύ 15’; Θετικά αποφαίνονται, για πολλές περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος, ερευνητές στο Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η μελέτη έγινε το 2023 προκειμένου να αποφανθούν οι επιστήμονες για το αν ανταποκρίνεται η Θεσσαλονίκη στην ιδέα των «πόλεων των 15’», μιας έννοιας νέου πολεοδομικού σχεδιασμού, βάσει της οποίας οι περισσότερες καθημερινές ανάγκες και υπηρεσίες, είναι προσβάσιμες σε 15 λεπτά με τα πόδια ή το ποδήλατο. Πρόκειται για την ιδέα που ονομάστηκε «ville du quart d’ heure» από τον εμπνευστή της, τον Γαλλο-Κολομβιανό πολεοδόμο Carlos Moreno, ο οποίος τιμήθηκε το 2021 για τη δημιουργία του concept, με το διεθνές βραβείο για αρχιτεκτονικό επίτευγμα Obel.
«Η έρευνά μας προέκυψε εσωτερικά, έγινε στο Εργαστήρι Συγκοινωνιακής Τεχνικής, δεν χρηματοδοτήθηκε από κάποιο έργο αλλά είναι μια δραστηριότητα που αφορά τους τομείς μας, δηλαδή την απεικόνιση και τη δυναμική του χώρου», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο προϊστάμενος του Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής του ΑΠΘ, αναπληρωτής καθηγητής Δρ. Ιωάννης Πολίτης, ο οποίος εκπόνησε την έρευνα με τους Αλέξανδρο Σδουκόπουλο και Ευθύμη Παπαδόπουλο και την Ελένη Βεράνη. Στη μεθοδολογία τους περιλαμβάνεται η χρήση δεδομένων ανοιχτών πηγών, που μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου και η ανάπτυξη ενός δείκτη που κατατάσσει την προοπτική της πόλης στο να γίνει μια πόλη των 15’.
«Αναζητήσαμε στη διεθνή βιβλιογραφία τι θα πρέπει να εισάγουμε ως παραμέτρους για να ορίσουμε την πόλη των 15’, με κατηγορίες όπως ψυχαγωγία, καθημερινότητα (σούπερ- μάρκετ, φούρνοι), υπηρεσίες υγείας, ανοιχτοί χώροι, συγκοινωνίες (στάσεις λεωφορείων), θέματα που αφορούν τα σχολεία και τις υπηρεσίες πρόνοιας έναντι των ηλικιωμένων.
Εξετάσαμε, δηλαδή, σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, αν μπορεί να ικανοποιήσει κάποιος αυτού του τύπου τις ανάγκες, μετακινούμενος από την οικία του με τα πόδια, με ταχύτητα βαδίσματος περίπου 5 χλμ/ώρα και σε απόσταση 15’» αναφέρει ο κ. Πολίτης. Στον δείκτη που ανέπτυξαν οι ερευνητές για την πόλη των 15’, οι τιμές είναι από 0 έως 1 -όπου 1 σημαίνει ότι η πόλη είναι άρτια για να ικανοποιήσει την προοπτική των 15’, ενώ το 0 σημαίνει ότι δεν έχει καθόλου προοπτική.
«Στη Θεσσαλονίκη βγάλαμε στον δείκτη 0,85 που είναι αρκετά ικανοποιητικό γιατί στην πόλη των πολλών προβλημάτων, έχουμε μεικτές χρήσεις γης, δηλαδή σε μία πολύ μικρή περιοχή μπορούμε να βρούμε εστιατόρια, σχολεία και τράπεζες, κάτι που βοηθάει πολύ να αναπτύξει η Θεσσαλονίκη το όραμα των 15’», επισημαίνει ο κ. Πολίτης.
Αναλύοντας διαφορετικές περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος, αποκαλύπτει ότι το Πανόραμα δεν εμφανίζει καλό δείκτη της πόλης των 15’ -είναι κοντά στο 0- γιατί πάρα πολλές δραστηριότητες δεν μπορούν να γίνουν στην οριζόμενη απόσταση, όπως και το Φίλυρο και τα Πεύκα. Αντίθετα στην Καλαμαριά, το κέντρο της Θεσσαλονίκης, τη Χαριλάου και την Τούμπα, στους Αμπελόκηπους και τον Εύοσμο, ο δείκτης πλησιάζει στη μονάδα γιατί όλες οι δραστηριότητες που έχουν εισαχθεί στην έρευνα μπορούν να ικανοποιηθούν σε καλό βαθμό.
«Όσο απομακρυνόμαστε, δηλαδή, από τον πυκνό αστικό ιστό και πηγαίνουμε σε περιαστικές περιοχές, δεν ικανοποιείται το ζήτημα των 15’», διευκρινίζει ο κ. Πολίτης, προσθέτοντας ότι θα μπορούσε ο κάθε δήμος να δει τις αδυναμίες του, εντοπίζοντας τις δραστηριότητες που λείπουν και να αναπτύξει τις αντίστοιχες υποδομές για να είναι προσιτές στους πολίτες με περπάτημα μόλις 15’!
ΑΠΕ-ΜΠΕ
