Η 6η Δεκεμβρίου είναι μια μεγάλη ημέρα για την πόλη του Πολυγύρου, καθώς γιορτάζεται ο Άγιος Νικόλαος, ο Πολιούχος της πόλης. Φέτος, κλήρος και λαός συγκεντρώθηκαν στον ομώνυμο μητροπολιτικό ναό για να τιμήσουν τη μνήμη του Αγίου και να ευχαριστήσουν τον Κύριο, με τις ευλογίες του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Κασσανδρείας κ.κ Νικοδήμου. Μετά την αρχιερατική θεία λειτουργία, ακολούθησε η λιτάνευση στους δρόμους της πόλης.
Ο Άγιος Νικόλαος, αν και είναι προστάτης των ναυτικών, τιμάται στον Πολύγυρο ως Πολιούχος. Η ιστορία της μεταφοράς της λατρείας στον Άγιο Νικόλαο είναι ενδιαφέρουσα και συνδέεται με το ιστορικό παρελθόν της περιοχής.
Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, οι κάτοικοι του Πολυγύρου επαναστάτησαν εναντίον των Τούρκων και, αφού εξόντωσαν την Οθωμανική φρουρά, ύψωσαν τη σημαία της ελευθερίας. Ωστόσο, η εκδίκηση των Οθωμανών ήταν σφοδρή και έβαλαν φωτιά στον Πολύγυρο, καταστρέφοντας τα περισσότερα σπίτια και τον ναό που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Χαράλαμπο.
Αργότερα, με διαταγή της Οθωμανικής αρχής, οι κάτοικοι επιστρέφουν και αρχίζουν να ανοικοδομούν την πόλη. Έτσι, η ανέγερση του νέου ναού άρχισε το 1836 και, σύμφωνα με την παράδοση, αφιερώθηκε στον Άγιο Νικόλαο, επειδή κατά την περίοδο εκείνη μια φοβερή ασθένεια (πιθανώς χολέρα) είχε πλήξει την περιοχή. Ο τότε Μητροπολίτης Ιάκωβος αποφάσισε να αφιερώσει τον ναό στον Άγιο Νικόλαο για να προστατεύσει τους κατοίκους από την επιδημία. Έτσι, οι κάτοικοι του Πολυγύρου πέρασαν υπό την προστασία του Αγίου Νικολάου και η επιδημία τελικά υποχώρησε.
Μια σημαντική μαρτυρία για την ανέγερση του ναού είναι η αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα, που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του ναού, με χαραγμένη επιγραφή που περιγράφει την ανέγερση του ναού και την αφιέρωσή του στον Άγιο Νικόλαο.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι κάτοικοι του Πολυγύρου, για να απαλλαγούν από τη χολέρα, ζήτησαν βοήθεια από το Άγιο Όρος. Οι μοναχοί, φοβούμενοι τη μεταδοτική ασθένεια, δεν μπήκαν στην πόλη, αλλά ανέβηκαν στο βουνό και, όταν ακούμπησαν τον Τίμιο Σταυρό σε έναν βράχο, από εκείνη τη στιγμή άρχισε να βγαίνει νερό, που θεωρήθηκε θαύμα. Το σημείο όπου εμφανίστηκε το νερό αναγνωρίστηκε και χτίστηκε μια βρύση, καθώς και ένα εξωκλήσι προς τιμήν του Τιμίου Σταυρού.
Η γιορτή του Αγίου Νικολάου στον Πολύγυρο είναι μια στιγμή που θυμίζει τόσο την ιστορία της πόλης όσο και την πίστη των κατοίκων της, οι οποίοι συνεχίζουν να τιμούν τον Άγιο και να θυμούνται το θαύμα που έσωσε την πόλη τους από τη χολέρα.
