Οι γιορτές του Πάσχα είναι εποχή έντονης εργασίας και παραγωγής για τα κηροπλαστεία της Χαλκιδικής. Οικογενειακές επιχειρήσεις στην πλειονότητά τους δουλεύουν εδώ και δεκαετίες, ασκώντας μια σπάνια και δύσκολη κατά πολλούς τέχνη.
Το κερί, άλλοτε από αγνό μελισσοκέρι, άλλοτε από πιο πρακτικά υλικά, ζυμώνεται με ευλάβεια και δεξιοτεχνία από χέρια που ξέρουν καλά τον σκοπό του: να φωτίσει, να συνοδεύσει, να μαρτυρήσει πίστη. Η τέχνη αυτή, η κηροπλαστική, δεν είναι απλώς μια χειροτεχνία. Είναι τελετουργία.
Το κηροπλαστείο Καρατζιοβάλη στα Βράσταμα
Εδώ και 70 χρόνια, στο χωριό Βράσταμα, λειτουργεί το κηροπλαστείο Καρατζιοβάλη, που όλα αυτά τα χρόνια παράγει αγνό μελισσοκέρι σε πλάκα και εκκλησιαστικό κερί.
«Το άρωμα του αγνού μελισσοκεριού και το κίτρινο χρώμα χαρακτηρίζουν τα προϊόντα μας», λέει ο κ. Γιώργος Καρατζιοβάλης, επαγγελματίας τρίτης γενιάς. Η σεζόν, όπως εξηγεί, ξεκινά στις 15 Ιανουαρίου – κι εκεί που για τους περισσότερους τελειώνουν οι γιορτές, για την οικογένειά του αρχίζει ξανά η “ιερή προετοιμασία”.
Κεριά από αγνό μελισσοκέρι ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο. Ο κ. Καρατζιοβάλης θυμάται τα πρώτα του βήματα στην οικογενειακή επιχείρηση το 1998 και αναφέρει ότι φέτος η παραγωγή άγγιξε τους 10 τόνους. «Η σωστή επιλογή των νημάτων και η ποιότητα του μελισσοκεριού εξασφαλίζουν την άριστη καύση του. Προτεραιότητά μας είναι η άμεση επικοινωνία και η φιλική σχέση με τους πελάτες μας», τονίζει.
Το «Κλικάρι» της Νικήτης
Το φως του κεριού δεν είναι απλώς φως. Είναι σύμβολο του Χριστού, της αλήθειας, της ελπίδας. Καθώς καίγεται, δεν καταστρέφεται – προσφέρεται. Μια φλόγα σαν ψυχή που σιγοκαίει στην αγάπη.
Στη Νικήτη, οι πιστοί κρατούν ένα διαφορετικό κερί: το γνωστό «Κλικάρι», που ανάβει στις εκκλησίες τη Μεγάλη Πέμπτη και τη Μεγάλη Παρασκευή. «Είναι μια κατασκευή σαν τις μεγάλες λαμπάδες. Στο 1,20 μ., σαν σαλιγκάρι το τυλίγουμε και το καίμε εκείνες τις ημέρες», εξηγεί ο κ. Γιώργος Χουχούτας, κηροπλάστης της περιοχής.
Στο εργαστήριό του διακινούνται κεριά εκκλησίας, κερήθρες από μελισσοκόμους και πάνω από 1.000 κομμάτια ετησίως φτάνουν σε λιανική και καταστήματα της Χαλκιδικής. «Από πέρσι παρασκευάζουμε και τη χρωματιστή κερήθρα για διακόσμηση ή τύλιγμα πασχαλινών λαμπάδων», περιγράφει.
Η ξεχωριστή κούκλα στη λαμπάδα
Η φλόγα της είναι μικρή, αλλά η λάμψη της φτάνει μακριά. Κάθε λαμπάδα φέρνει χαρά στα παιδιά, μα και ένα ξεχωριστό αίσθημα ευφορίας στους μεγάλους.
Οι ιδιαίτερες δημιουργίες του κηροπλαστείου της Χρυσάνθης Γκουντίνου ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, εκεί όπου υπάρχουν Έλληνες. «Και φέτος το ενδιαφέρον είναι μεγάλο. Η παραγωγή έφτασε τις 15.000 λαμπάδες», αναφέρει.
Στο εργαστήρι κατασκευάζονται τα καλούπια από κερί και στη συνέχεια στολίζονται, με διακοσμητικά που πλέον είναι ξύλινα ή πλαστικά, για μεγαλύτερη αντοχή. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι κέρινες λαμπάδες με χειροποίητες κούκλες, ντυμένες με πλουμιστά φορέματα – μοναδικές, συλλεκτικές, απόλυτα ελληνικές. «Αυτές οι λαμπάδες είναι μια ξεχωριστή δική μας παραγωγή», τονίζει η κα. Γκουντίνου.
Το κηροπλαστείο συνεργάζεται με καταστήματα στην Αθήνα, αλλά και σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική, στέλνοντας μαζί με τις λαμπάδες και το άρωμα μιας παλιάς τέχνης.
