Το βράδυ της Παρασκευής 22 Σεπτεμβρίου στις 23:02 ώρα Ελλάδας θα γίνει η φθινοπωρινή ισημερία και αρχίζει τυπικά το Φθινόπωρο.
Η φθινοπωρινή ισημερία εγκαινιάζει την έναρξη του φθινοπώρου στο βόρειο ημισφαίριο, ενώ ταυτόχρονα στο νότιο ημισφαίριο ξεκινά η άνοιξη.
Κατά την ισημερία, ο Ήλιος λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης, με τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας να είναι περίπου ίδια.
Στην ισημερία, η νύχτα και η μέρα έχουν σχεδόν την ίδια διάρκεια. Στη συνέχεια, στο βόρειο ημισφαίριο η μέρα θα μικραίνει και η νύχτα θα μεγαλώνει, ώσπου η τελευταία θα φθάσει στο ζενίθ της στο χειμερινό ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου.
Τόσο οι ισημερίες, όσο και τα ηλιοστάσια, συμβαίνουν δύο φορές το χρόνο και σηματοδοτούν την έναρξη των εποχών του έτους.
Από τα αρχαία χρόνια, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, τέτοια φαινόμενα γιορτάζονταν από τους λαούς, που τους απέδιδαν μυθικές σημασίες.
Επίδραση της ισημερίας στους λαούς
Η Εαρινή και Φθινοπωρινή ισημερία, είναι δύο περίοδοι-σταθμοί από τα αρχαία χρόνια. Άλλωστε οι περισσότεροι λαοί ξεκινούσαν το έτος τους από την Εαρινή Ισημερία, κάτι το οποίο καταλάβαιναν διότι ο ήλιος βρισκόταν απέναντι και σε καθοδική πορεία, μειώνοντας την λάμψη και το φως για τους ανθρώπους στη γη.
Αρκετά αρχαιοελληνικά ημερολόγια, ανάμεσά τους των Λακεδαιμονίων και των Μακεδόνων, είχαν ως αφετηρία (πρωτοχρονιά) τη φθινοπωρινή ισημερία.
Οι δυο ισημερίες (φθινοπωρινή και εαρινή) και οι δυο τροπές του Ηλίου (χειμερινή και θερινή) αποτελούσαν και αποτελούν ημέρες με ιδιαίτερη σημασία σ’ όλες τις μυητικές σχολές και τα μυητικά τάγματα που λειτούργησαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Συσχέτιζαν τα γεγονότα του πνευματικού κόσμου με τις φάσεις του ήλιου και την επίδρασή του στη φύση.
Ο μύστης και θεουργός Ορφέας ήταν ο πρώτος ο οποίος καθιέρωσε να γιορτάζονται σπουδαίες πνευματικές γιορτές την περίοδο των ισημεριών και των ηλιακών τροπών.
Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν παραδόσεις συνδεδεμένες με την φθινοπωρινή ισημερία και μεταξύ αυτών οι τιμές των Ορφικών προς τον θεό Ήφαιστο, το θεό που φέρει το τεχνητό φως και τη λάμψη της φωτιάς, κατά τον μήνα Βοηδρομίωνα, την 22α Σεπτεμβρίου.
Συνδέεται επίσης με την μικρότερη θεά Νύκτα.
Τα αρχαία ελληνικά μυστήρια αποκάλυπταν ότι μετά την διαμόρφωση της μητέρας Γης και την σύσταση των μορφών της επφάνειάς της, δημιουργήθηκε με την βοήθεια του Ηλίου η ψυχή, η οποία υπήρξε ο συντελεστής των ζωικών μορφών, που εξελίχθηκαν μέχρι την εμφάνιση του ανθρώπου. Συνεπώς η ψυχή του ανθρώπου έχει μητέρα την Γη και πατέρα τον Ήλιο. Σε ορφική πινακίδα διαβάζουμε «Γῆς παῖς εἰμι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος, αὐτὰρ ἐμοὶ γένος οὐράνιον».
Οι ακτίνες του θείου Ηλίου μετέδωσαν στην μητέρα Γη το σπέρμα της ανθρώπινης μορφής και αφού αυτή το κύησε, το εξεδήλωσε ως ανθρώπινη οντότητα.
Η ψυχή ακολουθεί τις τέσσερις φάσεις γης- ηλίου, όπου στο αρχικό στάδιο καλλιεργεί τις ιδέες, στο δεύτερο τις εκδηλώνει, στο τρίτο τις εναρμονίζει με τον θείο κόσμο και στο τέταρτο μεταμορφώνει τις ιδέες σε καρπούς που προάγουν τον άνθρωπο από την υλική φύση στην πνευματική.
Η πορεία του φωτός κατά τις δύο τροπές, που ξεκινά κάθε χειμερινό ηλιοστάσιο μία νέα πορεία ανόδου και κάθε θερινό νέα πορεία καθόδου, περνά από αντίστοιχες ισημερίες όπου η ημέρα και η νύχτα έχουν ίση διάρκεια αφού ο άνθρωπος στην πορεία προς την αναγέννησή του, θα περάσει από αυτή την ισορροπία όπου οφείλει να αποφασίσει προς τα πού θα κινηθεί.
Θα προσπαθήσει να κρατήσει τα παλιά του φύλλα στο δένδρο της ζωής του ή θα τα αφήσει να πέσουν για να γεννηθούν εντός του νέα;
Θα κρατήσει κάθε παλιά του συμπεριφορά καλά φυλαγμένη και προστατευμένη, αμυνόμενος σθεναρά σε κάθε αλλαγή, ή θα αποφασίσει να θυσιάσει το παλιό, το σάπιο και ό,τι έπαιξε το ρόλο του για να αναγεννηθεί μέσα στον ίδιο του τον εαυτό;
Κατά τον ίδιο μήνα διενεργούνταν τα Μεγάλα Ελευσίνια Μυστήρια, τα οποία διαρκούσαν εννέα ημέρες, όσες και οι μέρες περιπλάνησης της Δήμητρας.
Η μυθοπλασία αναφέρει πως εκείνη την περίοδο η φύση έπαψε να ανθεί και να αναπαράγει, αφού η θλιμμένη θεά έψαχνε την κόρη της Περσεφόνη.
Δίδαξε δε στην Ελευσίνα τα Μυστήρια της τροφής –υλικής και πνευματικής. Η φύση πενθεί μαζί της και θα αναζωογονηθεί, με την επιστροφή της Περσεφόνης, κατά την Εαρινή Ισημερία.
Τα Ελευσίνια Μυστήρια τελείωναν κατά τη φθινοπωρινή ισημερία, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο. Ο μυημένος στα Ελευσίνια Μυστήρια, είχε πλέον επιτύχει να εξισορροπήσει το φως και το σκοτάδι μέσα του. Είχε επιτύχει να προσπεράσει προτερήματα και ελαττώματα και να βρει τη μέση οδό που τον οδηγεί στη φώτιση, διότι τα ελαττώματά μας δεν μπορούμε, και ούτε πρόκειται ποτέ να τα εξαφανίσουμε.
Οφείλουμε να τα μετασχηματίσουμε σε αντίστοιχες αρετές. Οφείλουμε να κρατήσουμε και αυτά μέσα μας, για να γνωρίζουμε από τι οφείλουμε να απέχουμε, και να πράττουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αναδύεται το αντίστοιχο προτέρημα. Έτσι, λοιπόν ο μυημένος στα Ελευσίνια Μυστήρια, που έγιναν παγκόσμιος οδηγός μύησης και φώτισης, έβγαινε απελευθερωμένος από όλα τα δεσμά που ο ίδιος του ο εαυτός είχε επιβάλλει.
Περιφερόταν στεφανωμένος νικητής μεταξύ των άλλων μυημένων, διότι είχε νικήσει τον μεγαλύτερο εχθρό του, τον ίδιο του τον εαυτό…
Αλλά και σήμερα μεγάλες γιορτές του χριστιανισμού συνδέονται μ’ αυτά τα αστρονομικά φαινόμενα. Κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο γιορτάζουμε τη γέννηση του Χριστού, στην εαρινή ισημερία τον ευαγγελισμό της Θεοτόκου, στο θερινό ηλιοστάσιο την γιορτή του Αϊ- Γιάννη του Πρόδρομου (Κλήδωνα) και στην φθινοπωρινή ισημερία την εύρεση του Σταυρού.
Η Ανάσταση καθορίζεται με βάση την εαρινή ισημερία, ενώ του Αγίου Πνεύματος είναι κοντά στο θερινό ηλιοστάσιο.
Μέχρι το θερινό ηλιοστάσιο η ημέρα αυξάνει, ενώ αντίθετα η νύχτα ελαττώνεται.
Με αυτό το αστρονομικό φαινόμενο μπορούμε να συσχετίσουμε τα λόγια του Ιωάννη του Πρόδρομου: «ὁ ἔχων τὴν νύμφην νυμφίος ἐστίν· ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίου, ὁ ἑστηκὼς καὶ ἀκούων αὐτοῦ, χαρᾷ χαίρει διὰ τὴν φωνὴν τοῦ νυμφίου. αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλήρωται. ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι. ὁ ἄνωθεν ἐρχόμενος ἐπάνω πάντων ἐστίν. ὁ ὢν ἐκ τῆς γῆς ἐκ τῆς γῆς ἐστι καὶ ἐκ τῆς γῆς λαλεῖ· ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐρχόμενος ἐπάνω πάντων ἐστί ( Ιωάννης, γ΄, 29- 31) Το φως του Ιησού αυξανόταν στην Γαλιλαία ενώ του Ιωάννη έφθινε.
Η μέρα της 22 Σεπτεμβρίου η μέρα της Φθινοπωρινής Ισημερίας είναι η ημέρα εθνικής γιορτής για τους Ιάπωνες.
Πρόκειται για την ημέρα που σηματοδοτεί την αλλαγή των εποχών αλλά και συνδέεται με τους νεκρούς. Η παραδοσιακή ιαπωνική ονομασία για την περίοδο γύρω από την φθινοπωρινή και την εαρινή ισημερία είναι higan , και όπως λένε οι ιάπωνες «και η ζέστη και το κρύο τελειώνουν με το higan ». Διαρκεί συνολικά επτά ημέρες- τρεις ημέρες πριν από την ισημερία και τρεις ημέρες μετά.
Το higan έχει βουδιστική προέλευση και σημαίνει την «άλλη όχθη του ποταμού του θανάτου». Σ’ αυτή την όχθη του ποταμού είναι ο κόσμος που ζούμε και στην άλλη είναι το βασίλειο των νεκρών. Αυτές τις ημέρες, οι ιάπωνες επισκέπτονται τους οικογενειακούς τάφους και προσεύχονται για την ανάπαυση των ψυχών.
Οι Κέλτες θεωρούσαν πως η φθινοπωρινή ισημερία συμβολίζει την νίκη του θεού του Σκότους απέναντι στον δίδυμό του θεό του φωτός. Έκαναν ιδιαίτερες γιορτές και απέτειναν φόρο τιμής στους νεκρούς, αφού παράλληλα αυτή την περίοδο ο Ήλιος ήταν ασθενέστερος για το επόμενο μισό του έτους.
Το φαινόμενο
Το φαινόμενο οφείλεται στην περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο και στην κλίση του άξονα περιστροφής της. Καθώς η γη περιφέρεται γύρω από τον ήλιο και επειδή ο άξονας περιστροφής της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο περιφοράς η διάρκεια της ημέρας αλλάζει. Δύο φορές το χρόνο η γη βρίσκεται σε τέτοια θέση που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν εντελώς κάθετα στον ισημερινό.
Η ανατολή του ήλιου και η δύση υπολογίζονται στα διάφορα ημερολόγια σύμφωνα με τη χρονική στιγμή που θα εμφανιστεί η πρώτη ακτίνα του ήλιου και τη χρονική στιγμή που θα εξαφανιστεί και η τελευταία ακτίνα. Αυτό σημαίνει πρακτικά, σε συνδυασμό με το μέγεθος του ηλιακού δίσκου και το γεωγραφικό πλάτος που βρίσκεται κάποιος, ότι η πραγματική ίση μέρα και ίση νύχτα δεν εμφανίζεται τις ημερομηνίες που ορίζουμε ως ισημερίες.
Σε πολλές γλώσσες ο αντίστοιχος όρος λεκτικά δεν αναφέρεται στην έννοια της ίσης ημέρας αλλά της ίσης νύχτας κυρίως λόγω της λατινικής προέλευσης του (λατινικά aequinoctium). Οι ισημερίες συμβαίνουν μεταξύ των ηλιοστασίων, του χειμερινού ηλιοστασίου και θερινού ηλιοστασίου.
Πηγή: mythagogia.blogspot/tosympantistexnis/Λαογραφικά Λουκάτου
