Τήνος. 15η Αυγούστου. Ώρα 8 το πρωί.
Ο κόσμος είχε συρρεύσει στο λιμάνι για να παρακολουθήσει την περιφορά της εικόνας της Παναγίας. Μέσα στο «Έλλη», πολεμικό που βρίσκεται εκεί, οι 40 άνδρες του αγήματος φροντίζουν τις τελευταίες λεπτομέρειες της εμφάνισής τους. Οι υπόλοιποι έχουν αρχίσει τη… φασίνα. Έπρεπε επάνω στο πλοίο να λάμπουν όλα.
ΥΠΟΒΡΥΧΙΟ DELFINO. εν καταδύσει έξω από το λιμάνι της Τήνου. ΩΡΑ 08.24
Ο κυβερνήτης, Αντιπλοίαρχος Aicardi, δεν ξεκολλούσε το πρόσωπο του από το περισκόπιο. Είχε φορέσει το καπέλο του ανάποδα, με το γείσο προς τα πίσω, και το μάτι του παρακολουθούσε συνέχεια την επιφάνεια της θάλασσας. Βρισκόταν στα όρια του βάθους περισκοπικής κατάδυσης… Μέσα στο κύτος δεν ακουγόταν ούτε ανάσα. Κανένας από το πλήρωμα δεν μιλούσε. Είχαν ιδρώσει.
Ο σηματωρός σκούπισε τον ιδρώτα του με την ανάστροφη της παλάμης του και συνέχισε να ακούει το σόναρ του. Ένας λύκος που παραμόνευε το θύμα του. Ένα ψυχρό πράσινο φως, φώτιζε την γέφυρα του υποβρυχίου, στο κέντρο πληροφοριών μάχης. Τα νεύρα ήταν τεντωμένα. Ο Aicardi περίμενε.
Στον σταυρό του περισκοπίου του ένα ελαφρύ καταδρομικό στην επιφάνεια της θάλασσας, ήταν συνέχεια «κλειδωμένο». Στην αρχή της πλώρης του, δίπλα από την άγκυρα, με μικρά γράμματα, έγραφε ΕΛΛΗ…
Την νεκρική σιωπή έσπασε μια φωνή από τον ασύρματο. Ηταν στα ιταλικά και ο βόμβος έδειχνε πως ήταν από κάποιο αναγνωριστικό αεροπλάνο που πετούσε κάπου κοντά κάνοντας κύκλους…
«Όλα είναι εντάξει μπορείτε να πυροδοτήσετε Σενιορε. Τι άνθρωποι είναι αυτοί στην προκυμαία. Πετούσα από πάνω τους και με χαιρετούσαν… Σενιορε επιστρέφω στη Λέρο.
Το πλοίο είναι πλέον δικό σας. Τέλος»
Ο κυβερνήτης του Ιταλικού υποβρυχίου DELFINO, είχε πάρει σαφέστατες διαταγές κατευθείαν από τον Διοικητή των Δωδεκανήσων De Vecci ,ανώτατο στέλεχος του Ιταλικού φασιστικού κόμματος. Ξανακοίταξε μέσα από το περισκόπιο του και έδωσε τη διαταγή: “Fuoco”
ΕΥΔΡΟΜΟ ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΟ ΕΛΛΗ Λιμάνι Τήνου 08.25
Στη Γέφυρα του 98 μέτρων παλαιού σκαριού ο κυβερνήτης, Πλοίαρχος Χατζόπουλος, ενημερωνόταν για τις τελευταίες λεπτομέρειες της απόβασης του τιμητικού αγήματος που θα συνόδευε τη λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας στο νησί.
Με το χέρι του ήπιε μια μεγάλη γουλιά καφέ, κοίταξε μπροστά την προκυμαία που ήταν γεμάτη κόσμο και χαμογέλασε.
Έστρεψε το κεφάλι του στα 2 ατμόπλοια που ξεφόρτωναν κόσμο από τις βάρκες και ρώτησε τον Ύπαρχο του, ποια πλοία είναι αρόδου . « Το ΕΣΠΕΡΟΣ και το ΕΛΣΗ κύριε κυβερνήτα»
Τα λόγια πάγωσαν στον αέρα.
Τα αυτιά των ναυτών, των αξιωματικών και του κυβερνήτη στη γέφυρα έκαναν κάποια ώρα να επεξεργαστούν τη φωνή που άκουσαν από τον οπτήρα: «ΤΟΡΠΙΛΗ ακριβώς στη μέση Τορπίλη!!!»
Η φωνή έσβησε. Στη γέφυρα κοιτάχτηκαν αναμεταξύ τους και έτρεξαν έξω. Πρόλαβαν να διακρίνουν το λευκό ίχνος του θανάτου καθώς έσκιζε με ταχύτητα τα νερά λίγο κάτω από την επιφάνεια της σκούρας γαλάζιας θάλασσας.
Σιγή επικράτησε για ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Ακουγόταν μόνο το σκίσιμο των υδάτων από το θανατηφόρο φορτίο της 053 whitehead Fiume τορπίλης που πλησίαζε…
Η τορπίλη, η μία από τις τρεις που έριξε το Ιταλικό υποβρύχιο «Ντελφίνο» βρήκε το πλοίο στη δεξιά πλευρά, στο ύψος του δεύτερου λεβητοστασίου ανάμεσα στις καπνοδόχους..
Ένα ρήγμα δέκα εκατοστών κατεβαίνει από τη κουπαστή έως τα νερά. Το καράβι αρχίζει να παίρνει κλίση 10-15 μοίρες.
Οι σημαιοφόροι Μαργαρίτης και Χορς με μπαλτάδες ανοίγουν τις πόρτες του αναρρωτηρίου για να απεγκλωβίσουν τους συναδέλφους τους.
Ο κυβερνήτης διατάσσει να διώξουν τα νερά από το πλοίο. Ο «πρώτος» του αναφέρει ότι το αντλιοστάσιο έχει καταστραφεί ολοσχερώς.
Η αλυσίδα του ρίπου (ένα κομμάτι καραβόπανο που στρώνεται σε ώρα ανάγκης στο ύφαλο άνοιγμα του πλοίου) έχει κοπεί.
Η επόμενη λύση είναι να κινήσουν το πλοίο και να το ρίξουν στα ρηχά. Τουλάχιστον έτσι θα το σώσουν από την ολική καταστροφή.
Οι κύριοι και βοηθητικοί ατμαγωγοί έχουν κοπεί λέει ο «πρώτος». Μόνη λύση η ρυμούλκηση. Σπεύδει ο οικονομικός αξιωματικός στο λιμάνι να ζητήσει από τα ρυμουλκά να τραβήξουν το πλοίο.
Όμως εκεί εξελίσσεται άλλη τραγωδία.
ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΝΟΥ 08.25 15 Αυγούστου 1940.
Στην προκυμαία οι μικροπωλητές συνέχιζαν να διαλαλούν την πραμάτεια τους. Οι κουλουρτζήδες φώναζαν για τα σιμίτια τους και στο καφενείο τα γκαρσόνια αλαφιασμένα έτρεχαν να εξυπηρετήσουν τον κόσμο.
Οι πιστοί συνέχιζαν να συσσωρεύονται στο λιμάνι και να ανεβαίνουν την ανηφόρα προς την εκκλησία…Η πρώτη έκρηξη έκανε τους πάντες να γυρίσουν… Κοίταζαν αποσβολωμένοι την ΕΛΛΗ να βγάζει καπνούς από το πλάι.
Όλοι προσπαθούσαν να δουν καλύτερα τι έχει συμβεί και ανασήκωναν τους λαιμούς τους. Οι άνδρες έβγαζαν τα καπέλα τους και με τις παλάμες τεντωμένες σαν σκιάστρο μπροστά στα μάτια τους, προσπαθούσαν να διακρίνουν .Τα παιδάκια στις μύτες των ποδιών έδιναν τη δική τους μάχη.
το τιμητικό άγημα του Κ/Δ «ΕΛΛΗ» στο προαύλιο της Παναγίας Τήνου-
15/8/1940 (Φωτογραφικό Αρχείο ΥΙΝ).
Ένας ψίθυρος από άκρη σε άκρη σε όλο το νησί. Η δεύτερη έκρηξη ήταν ισχυρότερη. Έσκασε το καζάνι, ο λέβητας, κάτω από την ίσαλο γραμμή του πλοίου και μια τρύπα διαμέτρου δύο μέτρων ανάμεσα στα δύο φουγάρα, έγινε ορατή ακόμη και από την ακτή. Καπνός …μαύρος πυκνός καπνός κάλυψε τον ουρανό πάνω από το πλοίο.
Οι ναύτες πηδούσαν από το κατάστρωμα να σωθούν. Οι φλόγες έβγαιναν απειλητικές από τα σωθικά του καραβιού.
Στην προκυμαία ο κόσμος δεν πίστευε αυτό που έβλεπε. Οι βάρκες που πλησίαζαν τα δύο επιβατηγά ατμόπλοια για να παραλάβουν τους επιβάτες, έμειναν με τα κουπιά όρθια. Η απόλυτη καταστροφή. Μετά τις εκρήξεις μια σιωπή έπεσε στο λιμάνι…ακουγόταν μόνο ο αέρας και από μακριά τα ουρλιαχτά των τραυματισμένων ναυτών…
Ξαφνικά ουρλιαχτά και εκκλήσεις στην Παναγιά έσκισαν τον αέρα. Από τα δυο ατμόπλοια τα γεμάτα προσκυνητές ο κόσμος άρχισε να φωνάζει, να κλαίει και να παρακαλάει… Έβλεπαν τον θάνατο να πλησιάζει…
Το ιταλικό υποβρύχιο είχε εξαπολύσει δύο άλλες τορπίλες με στόχο τα καράβια… Ο κόσμος από το κατάστρωμα τις διέκρινε καθαρά να πλησιάζουν. Πανικός. Οι ματιές τους μέσα στην αλλοφροσύνη πότε κοίταζαν τις τορπίλες και πότε την ΕΛΛΗ απέναντι τους που είχε πάρει κλίση και καιγόταν…
Ϊσως η χάρη Της , ίσως απλά από τύχη οι τορπίλες δεν βρήκαν στόχο… Η μία πέρασε δίπλα από την πλώρη του ΕΣΠΕΡΟΥ και η άλλη κάτω από τα ύφαλα της ΕΛΣΗΣ…Οι τορπίλες διέγραψαν την πορεία τους και καρφώθηκαν εκκωφαντικά στον λιμενοβραχίονα. Το νερό, και οι πέτρες σηκωθήκαν σε ύψος 40 μέτρων… Το τσιμέντο στην γεμάτη κόσμο προκυμαία, έτρεμε σαν να γινόταν σεισμός. Οι άνθρωποι έτρεξαν κάνοντας τον σταυρό τους προς την Παναγιά…
Η ΕΛΛΗ το τριπλέλικο σκαρί που είχε πάρει μέρος και στην μικρασιατική εκστρατεία, πήρε κλίση 15 μοιρών και φλεγόμενο άρχισε να βυθίζεται μία ώρα και ένα τέταρτο μετά το πρώτο χτύπημα. Η ψυχραιμία του κυβερνήτη που καθοδήγησε με μαεστρία το πλήρωμα και κατάφερε όχι μόνο να τους σώσει αλλά και να απεγκλωβίσει τους τραυματίες μηχανικούς και θερμαστές από τα αμπάρια, ήταν ουσιαστική.
Εβδομήντα λεπτά μετά διέταξε την εγκατάλειψη του πλοίου. Ένας αρχικελευστής, δύο κελευστές, ένας υποκελευστής και έξη ναύτες όλοι τους θερμαστές και βρίσκονταν στο σημείο που χτύπησε η τορπίλη ήταν νεκροί.
Τα νερά του Αιγαίου σκεπάζουν τον υγρό τάφο του καταδρομικού μας.
Νεκροί Αρχικελευστής Π. Κατσαΐτης, Κελευστής Ν. Παπανικολάου, Υποπλ. Ι. Μαντούβαλος. Ναύτες: Ν. Ανετσελόπουλος, Γ. Γρίβας, Α. Καλλίας, Ι. Μπόνος, Δ. Τομαράς, Ν. Πέττας (
Πηγή : Onalert /radioaetos/Φωτογραφικό Αρχείο ΥΙΝ
